Uluslararası Siyasi Sistem ve Türkiye’nin Güvenliği

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 137 - 153, 31.03.2022

Mehmet Erkan Kıllıoğlu

https://doi.org/10.30784/epfad.1018356

Öz

Klasik Westphalia uluslararası sisteminin yerine gelme iddiasında olan geç Westphalia uluslararası sistemi küreselleşme süreci ile yakından alakalıdır. Bilindiği üzere küreselleşme süreci devletin uluslararası sistemdeki temel aktör olma durumunu değiştirme iddiasındadır. Bu yeni sistemde karşılıklı bağımlılıklar sebebiyle özerk ve kendi kendine yeten bir devlet olmak neredeyse imkânsızdır. Küreselleşme sürecinin de desteği ile bir dizi yeni devlet dışı aktör sisteme dâhil olmuştur. Yine küreselleşme sayesinde terörist örgütler ve çok uluslu şirketler, aynı sermaye ve fikirler de olduğu gibi, ülke sınırlarının ötesine geçebilmektedir. Yasadışı göçmen trafiği, uyuşturucu ve silah kaçakçılığı, enerji güvenliği, kitle imha silahları, küresel finansal krizler gibi konular da benzer şekilde sınırları aşıp, kolaylıkla global sorunlar haline gelebilmektedir. Bu sayılanların arasına son dönemde salgın hastalıklar da eklenmiştir. Uluslararası karşılıklı bağımlılık, devletleri geleneksel egemenlik ve güvenlik anlayışlarını değiştirmeye mecbur bırakmaktadır. Bu yeni uluslararası düzen girişimi ve onu sonucunda ortaya çıkan değişim Türkiye’yi uluslararası siyasette daha aktif olmaya ve pragmatik bir politika izlemeye teşvik etmektedir. Bu çalışmada, Geç Westphalia uluslararası sisteminde Türkiye'nin, bölgesel güvenlik açısından da önemli bir aktör haline geldiği ileri sürülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Westphalia Uluslararası Sistemi, Küreselleşme, Güvenlik, Samuel Huntington, Vaclav Havel

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

International Political System and the Security of Turkey

Öz

The late Westphalian international system, which claims to replace the classical Westphalian international system, is closely linked to the globalization process. The globalization process claims to change the role of the state in the international system. In this new system, it is almost impossible to be an autonomous and self-sufficient state due to interdependencies. With the support of the globalization process, several new non-state actors have been included in the system. Thanks to globalization, terrorist organizations and multinational companies can go beyond the borders easily, just like capital and ideas. Issues such as illegal immigrant traffic, drugs and weapons smuggling, energy security, weapons of mass destruction, and global financial crises can also easily cross borders and become global problems. Epidemic diseases have recently been added to these problems. International interdependence compels states to change their traditional understanding of sovereignty and security. This new international order encourages Turkey to be more active in international politics and to follow a pragmatic policy. In the late Westphalian international system, Turkey is becoming an important actor in the Eurasian region, not only in terms of economic, cultural, and political aspects, but also in terms of regional security.

Anahtar Kelimeler

Westphalia International System, Globalization, Security, Samuel Huntington, Vaclav Havel

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Ağır, O. ve Sezik, M. (2015). Suriye’den Türkiye’ye yaşanan göç dalgasından kaynaklanan güvenlik sorunları. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 95-124. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/birtop
• Bilgin, P. (2005). Turkey’s changing security discourses: The challenge of globalization. European Journal of Political Research, 44(1), 175-201. https://doi.org/10.1111/j.1475-6765.2005.00223.x
• Bozkurt, K. (2018). Suriye iç savaşı: Savaşın yarattığı mültecilik akınının Türkiye ve Avrupa Birliği’ne yansımaları. Türkiye Siyaset Bilimi Dergisi, 1(1), 57-70. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/tsbder
• Brzezinski, Z. (1998). The grand chessboard, American primacy and its geostrategic imperatives. New York: Basic Books.
• Buzan, B., Waever, O. and De Wilde, J. (1998). Security: A new framework for analysis. Boulder: Lynne Rienner Publishers.
• Christenson, G.A. (2013). Liberty of the exercise of religion in the peace of Westphalia. Transnational Law and Contemporary Problems, 21, 721-761. Retrieved from https://scholarship.law.uc.edu
• Çayhan, B.E. (2002). Avrupa güvenlik ve savunma politikası ve Türkiye. Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(3), 42-55. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/auiibfd
• Çiftçi, K. (2018). “Westphalia sistemi”ne karşı “millet-sistemi” söylemi ve soğuk savaş sonrasında “uluslararası ilişkiler”. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 10(19), 685-705. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ksbd
• Çilliler, Y. (2016). Türk siyasal hayatında devlet ve hikmet-i hükümet. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(34), 416-430. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/hmkusbed
• Erkin, F.C. (1999). Dışişlerinde 34 yıl, Washington Büyükelçiliği. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Falk, R. (1999). Predatory globalization: A critique. Cambridge: Polity Press.
• Featherstone, M., Lash, S. and Robertson, R. (1995). Global modernities. Londra: Sage Publications.
• Fogg, K. (2002). Avrupa Birliği’nin güncel eğilimleri ve Türkiye. Ankara: TÜBİTAK Matbaası.
• Forcieri, L. (2006). Introduction (Trans. A. Majanlahti). In G. Gasparini (Ed.), Turkey and European security (pp. 9-12). İstanbul: TESEV.
• Fuller, G.E. (1997). Turkey and the Middle East Northern Tier. In L. Guazzone (Ed.), The Middle East in global change (pp. 43-57). Londra: Palgrave Macmillan.
• Hale, W. (2000). Turkish foreign policy 1774-2000. Londra-Portland: Frank Cass.
• Havel, V. (1995). Civilization’s thin veneer. Harvard Magazine, 97(6), 32-36. Retrieved from https://onlinelibrary.wiley.com/
• Karaosmanoğlu, A.L. and Tashan, S. (2004). The Europeanization of Turkey’s security policy: Prospects and pitfalls. Ankara: Foreign Policy Institute.
• Keyder, Ç. (2001). Globalleşme ve devlet. M. Koray (Ed.), Küreselleşme ve ulus devlet içinde (s. 135-149). İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Stratejik Araştırmalar Merkezi Yayınları.
• Keyman, E.F. and Öniş, Z. (2007). Turkish politics in a changing world, global dynamics and domestic transformations. Istanbul: Bilgi University Publications.
• Khalaf, S. ve Ilgar, R. (2017). Suriyeli mülteciler ve Türkiye’de mülteci sorunu. Türk Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2(2), 40-52. Erişim adresi: http://tursbad.hku.edu.tr/tr/
• Kibaroğlu, M. (1996). Impact of the Northern Tier on the Middle East: A rejoinder. Security Dialogue, 27(3), 319-324. https://doi.org/10.1177/0967010696027003007
• Koçak, O. ve Gündüz, R.D. (2016). Avrupa Birliği göç politikaları ve göçmenlerin sosyal olarak içerilmelerine etkileri. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 6(12), 66-91. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/yalovasosbil
• Larrabee, F.S. and Lesser, I.O. (2003). Turkish foreign policy in an age of uncertainty. Santa Monica: RAND.
• Müftüler Baç, M. (1997). Turkey’s relations with a changing Europe. Manchester: Manchester University Press.
• Müftüler Baç, M. (2006). Turkey’s accession to the EU: Its potential impact on common European security and defence policy. G. Gasparini (Ed.), Turkey and European security (pp. 13-28). İstanbul: TESEV.
• Nowak, M. (2003). Introduction to the International human rights regime. Leiden: Brill Academic Publishers.
• Olcay, O. (t.y.). “Hasan Saka”, Hasan Saka’ya armağan. Ankara: Birleşmiş Milletler Türk Derneği Yayınları.
• Olson, R. (1996). The Kurdish nationalist movement in the 1990s: Its impact on Turkey and Middle East. Lexington: The University Press of Kentucky.
• Orhan O. ve Şenyücel Gündoğar, S. (2015). Suriyeli sığınmacıların Türkiye’ye etkileri (Ortadoğu Araştırmaları Merkezi (ORSAM) Rapor No. 195). Erişim adresi: https://orsam.org.tr//d_hbanaliz/201518_rapor195tur.pdf
• Orhan, O. (2014). Suriye’ye komşu ülkelerde Suriyeli mültecilerin durumu: Bulgular, sonuçlar ve öneriler (Ortadoğu Araştırmaları Merkezi (ORSAM) Rapor No. 189). Erişim adresi: https://orsam.org.tr//d_hbanaliz/201452_189tur.pdf
• Öniş, Z. and Türem, U. (2001). Business, globalization and democracy: A comparative analysis of Turkish business associations. Turkish Studies, 2(2), 94-120. https://doi.org/10.1080/714005691
• Özdemir, E. (2017). Suriyeli mülteciler krizinin Türkiye’ye etkileri. Uluslararası Kriz ve Siyaset Araştırmaları Dergisi, 1(3), 114-140. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/uksad
• Özel Özcan, M.S. (2019). Westphalian devletler sistemi ve modernleşmenin geleneksel dünyanın büyük güçleri olan imparatorluklara etkisi. Ekonomi, İşletme, Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi, 5(1), 49-62. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/kkujebpir
• Öztürk S. ve Çoltu, S. (2018). Suriyeli mültecilerin Türkiye ekonomisine etkileri. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13), 188-198. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/bsbd
• Rosenau, J.N. (1996). The dynamics of globalization: Toward an operational formulation. Security Dialogue, 27(3), 247-262. https://doi.org/10.1177/0967010696027003002
• Rosenau, J.N. (2006). The study of world politics, globalization and governance. New York: Routledge.
• Rubin, B. and Kirişçi, K. (2001). Turkey in world politics: An emerging multiregional power. Boulder: Lynne Rienner.
• Rustow, D.A. (1989). Turkey: America’s forgotten ally. New York: Council on Foreign Relations Press.
• Salihpaşaoğlu, Y. ve Gümüş Boyacı, Ö.T. (2020). Bir modern devlet ve egemenlik miti, Westphalia Barışı. Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 15(1), 191-224. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/eruhfd
• Sander, O. (2006). Siyasi tarih: İlkçağlardan 1918’e. Ankara: İmge Kitabevi.
• Saray, M. (2000). Sovyet tehdidi karşısında Türkiye’nin NATO’ya girişi, III. Cumhurbaşkanı Celal Bayar’ın hatıraları ve belgeleri. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• Shaffer, B. (2006). Turkey’s energy policies in a tight global energy market. Insight Turkey, 8(2), 97-104. Retrieved from https://www.insightturkey.com/
• Tahiroğlu, M. and Ismael, T.Y. (2000). Turkey in the 21st century: Changing role in world politics? Gazimagusa: Eastern Mediterranean University Press.
• Tekin, A. and Wiliams, S.A. (2009). Turkey and EU energy security: The pipeline connection. East European Quarterly, 42(4), 419-434. Retrieved from https://politicalscience.ceu.edu/
• Teschke, B. (2017). 1648 söylencesi: Sınıf, jeopolitik ve modern uluslararası ilişkilerin kuruluşu (Çev. B. Şimşek). İstanbul: Can Sanat Yayınları.
• Uygun, O. (2014). Devlet teorisi. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
• Warf, B. (2008). Time-space compression: Historical geographies. New York: Routledge.
• Weber, M. (1978). Sosyoloji yazıları (Çev. T. Parla). İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları.
• Wilson, P.H. (2008). The causes of the thirty years war 1618-48. The English Historical Review, 123(502), 554-586. Retrieved from https://www.jstor.org/journal/englhistrevi
• Winrow, G. (2006). Possible consequences of a new geopolitical game in Eurasia on Turkey as an emerging energy transport hub. Turkish Policy Quarterly, 5(2), 49-63. Retrieved from http://turkishpolicy.com/
• Yeşi̇lbursa, B.K. (2001). The American concept of the “Northern Tier” defence project and the signing of the Turco-Pakistani agreement, 1953-54. Middle Eastern Studies, 37(3), 59-110. https://doi.org/10.1080/714004409
• Yılmaz, M.E. (2007). Westphalia’dan günümüze savaş. Uluslararası İlişkiler, 4(14), 17-38. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/uidergisi
• Yılmaz, S. (2006). Turkey and European Union: A security perspective. In G. Gasparini (Ed.), Turkey and European Security (pp. 51-64). TESEV: İstanbul.