Economic Crisis and Budget Policies in Turkey: A Comparative Analysis in Terms of Fiscal Sustainability (1980-2018)

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 3, 251 - 287, 21.12.2019

Mustafa Canbaz

Öz

The existence of political instability until 2000
led to the failure to implement the state-owned enterprise's privatization
program and targeted development policies. The expansion of economic
liberalization policies in Turkey has led to an increase in financial
fragility. After the banking crisis occurred in 2001, IMF-based stability
policies were implemented. Financial sustainability and discipline were
ensured by the trust of global financial institutions and investors in
economic policies between2003-2008. The reasons and consequences of the
global economic crisis in 2008 were focused on the effects of the crisis on
Turkey, and as the effects of the crisis continued, the debt crisis in Europe
slowed the flow of capital with the effect to Turkey in 2010. Fiscal policy
implementations in Turkey from 2009 to 2018 will be evaluated on the effects
of economic growth, inflation, and unemployment on the economy by considering
public revenues, public expenditures, and short-term external debt data based
on budget policies.

Anahtar Kelimeler

Economic Crises, incentive polices, budget policies, financial crises, fiscal policies

Economic Crisis and Budget Policies in Turkey: A Comparative Analysis in Terms of Fiscal Sustainability (1980-2018)

Öz

The existence of political instability until 2000 led to the failure to implement the state-owned enterprise's privatization program and targeted development policies. The expansion of economic liberalization policies in Turkey has led to an increase in financial fragility. After the banking crisis occurred in 2001, IMF-based stability policies were implemented. Financial sustainability and discipline were ensured by the trust of global financial institutions and investors in economic policies between2003-2008. The reasons and consequences of the global economic crisis in 2008 were focused on the effects of the crisis on Turkey, and as the effects of the crisis continued, the debt crisis in Europe slowed the flow of capital with the effect to Turkey in 2010. Fiscal policy implementations in Turkey from 2009 to 2018 will be evaluated on the effects of economic growth, inflation, and unemployment on the economy by considering public revenues, public expenditures, and short-term external debt data based on budget policies.

Anahtar Kelimeler

Economic Crises, fiscal policies, budget policies, financial crises, incentive polices

Kaynakça

• Acar E. (2017). Neoliberalizm ve Sosyal Refah Devleti Ekseninde Üçüncü Yol Yaklaşımı, Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1), 248-263.
• Akçay A. Ö. ve F. E. Sönmez (2016). Avrupa Birliği Borç Krizinin Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri: GVAR Analysis, Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (10),1-18.
• Akdemir S. (2003). Uluslararası Borç Krizi ve Dış Borç Azaltma Teknikleri, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (7),1-7.
• Akıncı A. (2015). Küresel Krizde Maliye Politikasının Etkinliği: Türkiye Uygulaması, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akman M.S. (2015). Ticarette Koruma Önlemleri ve Korumacılık: Ek Vergi Yoluyla İthalatın Kısılması Hedefe Ulaştırır Mı ?, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı, 1-18.
• Akyol S. (2017). Neoliberalizm ve Mali Disiplin: Küresel Kriz Sonrası İçin Bir Deneme, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 54(630), 41-54.
• Alakborav N. ve M.H. Özkaya (2014). Avrupa Birliği Borç Krizi: Krize Karşı Geliştirilen Politikalar ve Euro Para Priminin Geleceği, Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi, 51(590).
• Alantar D. (2008). Küresel Finansal Kriz: Nedenleri Ve Sonuçları Üzerine Bir Değerlendirme”, Maliye ve Finans Yazıları, 1(81), 1-10.
• Altınöz U. (2013). Finansal Krizler, Erken Uyarı Sistemleri ve 2008 Krizi İçin TR-ABD Örneği, İstanbul: Beta Yayınevi.
• Arabacı H. (2017). Küresel Kriz Sonrası Türkiye’de Uygulanan Ekonomi Politikaları, Social Sciences Research Journal, 6(4),1-10.
• Arıkboğa A. (2011). Maliye Politikalarında 1980 Sonrasında Yaşanan Değişim: Mali Disiplin Ve Mali Kural Uygulamaları, Sosyal Bilimler Dergisi, (2),13-25.
• Arıkboğa A. (2015). Financial Liberalisation and Composition of Tax Reveneus in Turkey, Çalışma ve Toplum, (2), 153-172.
• Aslan M. (2007). Türkiye’de 1987 – 2006 Döneminde Maliye ve Para Politikalarının İktisadi Büyümeye Etkileri Üzerine Ampirik Bir Çalışma, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 8(2), 2-24.
• Aydın M.K. (2000). Neoliberal Dalga yada Küreselleşme, Bilgi , (2), 13-26.
• Aytekin İ. ve Uçan O. (2018). Ticaret Savaşları ve Korumacı Politikalar: Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye İlişkileri Bakımından Bir İnceleme, Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(2), 851-862.
• Balaban K.G. (2012). Kurallı Maliye Politikası Ve Türkiye’de Kurallı Maliye Politikası Uygulamasına İlişkin Model Önerisi, Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Ankara: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası İletişim ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü.
• Bayar F. (2009). Küreselleşme Kavramı ve Küreselleşme Sürecinde Türkiye, Uluslararası Ekonomik Sorunlar Dergisi, 32,25-34.
• Bayramoğlu S. (2017). Küreselleşme Olgusunun Maliye Politikaları Üzerine Etkisi: Türkiye Üzerine Bir Değerlendirme, İnternational Journal Of Academic ValueStudies, 3(15), 390-404.
• Bilici N. (2013). Avrupa Birliği ve Türkiye, Seçkin Kitabevi, 6. Baskı, Ankara.
• Bocutoğlu E. ve A.Ekinci (2009). Genel Teori Küresel Krizler ve Yeniden Maliye Politikası, Maliye Dergisi, (156), 66-82.
• Buluş A. ve Kabaklarlı E. (2010). 1929 Ekonomik Buhranı ile Son Dönem Global Krizinin Karşılaştırılması, Selçuk Üniversitesi İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, (22),1-22.
• BÜMKO, Temel Ekonomik Büyüklükler, 2019.
• Canbaz M. (2019). Türkiye’de 2000 Sonrası Ekonomide Teşvik Politikaları Ve 2018 Döviz Kuru Dalgalanmasının Karşılaştırmalı Analizi, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi İktisadi ve idari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1), 60-79.
• Cengiz V. (2008). Keynesyen ve Monetarist Görüşte Parasal Aktarım Mekanizması: Bir Karşılaştırma, Atatürk Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi,22, 115-127.
• Danışoğlu A. Ç (2007). Para Krizleri: Türkiye'de Yaşanmış Krizlerin Değerlendirilmesi, Sosyal Bilimler Dergisi, (2), 1-11.
• Eğilmez M. (2013). Bütçe Dışı Denge ve Faiz Dışı Denge, Kendime Yazılar. http://www.mahfiegilmez.com/2013/02/butce-dengesi-ve-faiz-ds-denge.html. E.T: 17.03.2019
• Ela M. (2018). Ekonomik Ve Parasal Birlikte Büyük Ülkeler Neden Mali Kurallara Uymamaktadır?, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,10(29), 727-752.
• Emil F. (2003). Kamu Borçlanması, İstikrar Programları ve Uygulanan Maliye Politikalarının Kalitesi: Genel Sorunlar ve Türkiye Üzerine Gözlemler, ERC Working Papers in Economics.
• Eraslan C. ve M.E. Timurtaş (2015). Avrupa Borç Krizinin Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Etkisi, Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 1(2), 17-54.
• Erdem E. ve İlgün M.F. (2013). Küresel Kriz Sonrası Finansal Piyasalara Yönelik Politikaların Yönetiminde Maliye ve Para Politikalarının Uyumu,28. Türkiye Maliye Sempozyumu: Küresel Kriz ve Maliye Politikaları,287-309.
• Erdem E ve C. Dumrul, (2014). Keynesyen ve Neo Klasik Yaklaşımlarda Finansal Sistem ve İktisadi Büyüme”, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,:3(2),45-86.
• Erdem E. ve İlgün M.F. (2017). Mali Disiplin Üzerinde Politik Faktörlerin Etkisi: Az Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelere Yönelik Uygulamalı Bir Analiz, İktisat Fakültesi Mecmuası, 67, 1-23.
• Ergin N.E. (2013a). Avrupa Birliği’nde Borç Krizi: Krize Karşı Alınan Tedbirlerin Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ergin N.E. (2013b), Hasta Adam Avrupa: Avro Krizi, Avro Bölgesinde Borç Krizi ve Krize Karşı Alınan Tedbirler, Maliye Hesap Uzmanları Derneği Yayınları, İstanbul, Eylül 2013, ss.1-11.
• Esen E. ve Kostakoğlu S.F. (2016). Post Keynesyen Tüketici Tercihi Teorisi, Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2), 102-110.
• Fırat M. (2013). Türkiye’de Mali Disipline Yönelik Denemeler, Bartın Üniversiesi İ.İ.B.F. Dergisi, 4(8), 43-66.
• Göker Z. (2014). Küresel Kriz Sonrası Maliye Politikalarında Değişim ve Mali Tuzak Riski, Çalışma ve Toplum Dergisi, (1), 103-116.
• Hazine ve Maliye Bakanlığı, Bütçe Gerçekleşmeleri Raporu, 2019.
• Kama F.E. (2009). 2008 Global Krizi Ve Kobilere Etkisi, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Ticaret Üniversitesi,4-11.
• Kantarcı H.B. ve R. Karacan (2008). Mali Disiplinin Sağlanması Açısından Türkiye İMF İlişkilerinin Değerlendirilmesi, Maliye Dergisi, (155), 144-158.
• Karaaslan A (1999). Arz Yönlü İktisat Laffer Eğrisi ve İktisadi İstikrar Açısından Vergileme, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (2), 1-24.
• Karabulut K. ve Karakuş K. (2017). Arz Yanlı İktisadın ABD, İngiltere ve Özal Tarafından Türkiye’de Uygulanışının Teorik Analizi, International Journal Of Academic Value Studıes, 3(17), 86-96.
• Karaca C. (2014). Uygulanan Para ve Maliye Politikaları Açısından Geçmiş Krizler ve 2008 Küresel Ekonomik Krizinin Karşılaştırmalı Analizi, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1), 263-286.
• Karakurt B. (2010). Küresel Mali Krizi Önlemede Maliye Politikasının Rolü Ve Türkiye’nin Krize Maliye Politikası Cevabı, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(2), 167-194.
• Karakurt B. (2016). Küresel Krizin Etkilerini Azaltmada Mali Yönetişimin Rolü: Brıcs Ülkeleri Örneği, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(2), 185-212.
• Karayazı M. (2017). Küresel Krizin Mali Kural Uygulamalarına Etkisi: Seçilmiş Ülke Örnekleri Açısından Bir İnceleme, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(51), 1047-1058.
• Kaya D.G. ve Kaygısız A.D (2015). 2008 Küresel Krizi ve Sonrasında Türkiye’de Maliye Politikalarına Genel Bir Bakış, Uluslararası Yönetim ve İktisat Dergisi, 11 (26), 171-194. Kaya M. (2009). Küreselleşme Yaklaşımları, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi,13,1-16.
• Kılıç C. ve Y. Bayar (2012). Euro Bölgesi Borç Krizinin Türkiye Ekonomisi’ne Olası Yansımaları Üzerine Bir Değerlendirme, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 53-70.
• Kıvılcım F. (2013). Küreselleşme Kavramı ve Küreselleşme Sürecinin Gelişmekte Olan Ülke Türkiye Açısından Değerlendirilmesi, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5(1), 219-229.
• Kızılboğa R. (2012). Kamu Tercihi ve Anayasal İktisat Teorilerinin Değerlendirilmesi, Nevşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,2, 91-109.
• Korkmaz A., Avsallı H. , G. Korkut, H. Güner ve A. Tetik (2013). Küresel Ekonomik Krizde Dünyada ve Türkiye'de İşsizlikle Mücadelede Uygulanan Politikalar: Başarılı ve Başarısız Ülkeler, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 5(1), 113-125.
• Kutlu H. A. ve Demirci, S. (2011). Küresel Finansal Krizi (2007-?) Ortaya Çıkaran Nedenler, Krizin Etkileri, Krizden Kısmi Çıkış Ve Mevcut Durum, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 3(2), 121-136.
• Leba R. (2001). Küreselleşmenin Öteki Yüzü: Yoksulluk, Mevzuat Dergisi, 4(43). https://www.mevzuatdergisi.com/2001/07a/02.htm.
• Mangır F. ve Acet, H. (2014). Serbest Ticaret ve Korumacılık, Avrupa Birliği’nde Malların Serbest Dolaşımı ve Türkiye’nin Uyumu, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Dr. Mehmet Yıldız Özel Sayısı, 93-108.
• Meriç M. (2003). Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerde Transfer Harcamalarının Gelişimi, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2),171-191.
• Merkez Bankası (2018). Enflasyon Verileri.
• Merkez Bankası (2018). Kısa Vadeli Borç İstatistikleri.
• Merkez Bankası (2018). Ödemeler Dengesi İstatistikleri.
• Merkez Bankası, Borçlu Bazında Kısa Vadeli Dış Borç Stoku,2019.
• Merkez Bankası, Döviz Kurları,2019.
• Nakiboğlu, A. ve Levent, M. (2017). Küreselleşmenin Ekonomik Boyutu ve Yoksulluk: Afrika Örneği,International Academic Journals,12 (31), 203-216.
• Orhan, O.Z. , Dinçer H. ve İ.E. Çelik (2009). Küresel Ekonomik Krizin Nedenleri, Türkiye Ekonomisine Etkileri ve Çözüm Yolları, Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 22-66.
• Öztopçu, A. (2016). İktisadi Düşüncede Yenilikçilik ve Ekonomik Kalkınmadaki Yeri, Akademik Bakış Dergisi , (56), 367-379.
• Pesaran, M. H. (2007). A Simple Panel Unit Root Test in the Presence of Corss-section Dependence, Journal of Applied Econometrics, 22 (2), 265-312.
• Sezgin, Z. (2013). Avrupa Borç Krizi’nin İzini Sürmek: Mali Disiplin, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (23). 81-90.
• Sönmez, S. (2011). Küresel Finans Kriz Ortamında Maliye Politikası ve Mali Kural, İktisat ve Toplum, 1(7), 18-23.
• Sungur, O. (2015). 2000 Sonrası Türkiye Ekonomisi: Büyüme, Enflasyon, İşsizlik, Borçlanma ve Dış Ticarette Gelişmeler, Toplum ve Demokrasi Dergisi, 9 (19-20), 243-269.
• Şanlıoğlu, Ö. (2016). Avrupa Birliği’nin Yapısal Bir Krizi Olarak Euro Krizinin Nedenleri Ve Etkileri Üzerine Bir Değerlendirme, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 99-115.
• Tokatlıoğlu, M. ve Selen, U. (2017).Maliye Politikası, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa.
• Tokatlıoğlu, M.Y., Şen, S. ve Serbest, H. (2017). Avrupa Birliği Borç Krizi ve Finansal Yardım Mekanizmaları, (Yaşar Methibay’a Armağan İçinde edt: Fatih Saraçoğlu ve Muharrem Çakır), Ankara: Gazi Kitabevi,365-396.
• Tokatlıoğlu, M. (2005). Küreselleşme ve Kamu Hizmetleri, Alfa Aktüel Yayınları, Bursa.
• Tokatlıoğlu, M. , Şen S. ve Tabar, Ç. (2018). Küresel Krizde Devlet Müdahalesi ve Maliye Politikası, İş ve Hayat Dergisi, (9), 9-26.
• Turan, T. (2013). Türkiye’de Maliye Politikası Konjonktür Yanlısı mı?, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2), 123-140.
• Turan, Z. (2015). 2000-2012 Yılları Arasında Türk İktisat Politikasındaki Gelişmeler, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), 223-235.
• Tüleykan, H. (2015). 2001 Yılından Günümüze Bütçe Politikalarında Mali Disiplin,1. Uluslararası Ekonomi ve İşletme Kongresi,1-13.
• Türk, İ. (2010)., Maliye Politikası: Amaçlar, Araçlar Ve Çağdaş Bütçe Teknikleri, 23. Baskı, Ankara:Turhan Kitapevi.
• Uçan, O. ve Çebe, G.N. (2018). 2008 Krizi Öncesi Ve Sonrası Türkiye’de EkonomikBüyüme, İşsizlik Ve Enflasyon İlişkisi Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,11(3), 6-17.
• Ulusoy ,A. , Akdemir, T. ve Karakurt, A. (2013). Küresel Kriz ve AB’nin Kriz Karşıtı Maliye Politikalarının Etkinliği: Mali Alan Açısından Bir Değerlendirme, 28. Türkiye Maliye Sempozyumu: Küresel Kriz ve Maliye Politikaları, 247-286.
• Ulusoy, A. ve Ela, A. (2014). Avrupa Borç Krizi ve Türkiye İçin Öneriler, HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 3(7), 85-119.
• Umutlu, G. , Alizadeh, N. ve Erkilic, A. Y. (2011)., Maliye Politikası Araçlarından Borçlanma ve Vergilerin Ekonomik Büyümeye Etkileri, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi , (1), 75-93.
• Usta, E. (2010). Türkiye’de Maliye Politikalarının Ekonomik ve Sosyal Etkileri, Sivas: Maliye Politikasının Oluşturulmasında Parlamentonun Rolü Sempozyumu.
• Ünay, S. ve Dilek, S. (2018). Yeni Korumacılık ve Ticaret Savaşları, Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı,228, 1-28.
• Yasa, B.D. (2017). İktisat Düşüncesinde Devlet Müdahaleciliği Kuramının Evrimi, Muş Alpaslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 281-298.
• Yavuz, A. , Şataf ,C. ve KIR, S.G. (2013). Afyon Kocatepe Üniversitesi İBBF Dergisi, 15 (2), 131-154.
• Yayan, S. (2015). Avrupa Borç Krizi ve Küresel Yansımaları, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Denizli: Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yıldırım ,E. ve Yıldırım, R. (2001). 1980 Sonrası Uygulanan Maliye Politikaları ve Türkiye Ekonomisi Üzerindeki Etkileri, Antalya: 16. Türkiye Maliye Sempozyumu.
• Yılmaz, M. ve Divani, E. (2018). Ticaret Savaşları, Ekonomik Milliyetçilik, Yeni Merkantilizm Ve Dünya Ticaret Örgütünün İşlevsizliği, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi İİBF Dergisi, 1(1),10-24.