Assessment of Zakat Economies as one of the Basic Dynamics of Islamic Economics in the Context of Fintech Management Information Systems

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 2, 198 - 221, 23.09.2021

Ahmet Efe

https://doi.org/10.48064/equinox.936530

Öz

Yüksek ekonomik büyüme, Gini katsayısının değerinde bir düşüşle birlikte bir ülkenin yoksulluğunu azaltabildiğinde sosyal refah kategorik olarak sağlanabilir. Gelirin yeniden dağılımına yol açtığı ve toplam talebi artırdığı için zekât, İslami çerçevede bir iktisadi ve sosyal kalkınma faktörü olarak dikkate alınmaktadır. Zekât, Müslüman ülkelerdeki ekonomik hayırseverliğin temel araçlarından birisi olarak servet ile gelirin yeniden dağıtımını kolaylaştırıcı etki doğurur. Dolayısıyla “Ben tok olsam başkası açlıktan ölse bana ne” düşüncesinin önünü kesmeyi amaçlayan zekât emri sadece finansal operasyonlara maruz kalan reel piyasayı güçlendirmekle kalmamakta aynı zamanda sosyo-ekonomik dengeleri ve ilişkileri de düzenlemektedir. Benzer şekilde zekât müessesesi de sadece dini bir vecibeyi yerine getirmek şeklinde kalmamakta aynı zamanda fakirin zenginin serveti içerisinde verilmiş payı olarak gelir dağılımı ve toplam talebi düzenlemesi boyutuyla da ayrı önemi haiz olduğu üzerinde analiz ve değerlendirmeler yapılmaktadır. Bu çalışmamızda, İslami bakış açısıyla İslam’ın temel şartlarından olan zekât emri ve onun neticesinde cereyan eden iktisadi faaliyet ve etkileri iktisat ve yönetim bilişim sistemleri (YBS) disiplini bağlamında incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

zekât ekonomisi, sosyal adalet, adil gelir dağılımı, YBS, İslam ekonomisi

Assessment of Zakat Economies as one of the Basic Dynamics of Islamic Economics in the Context of Fintech Management Information Systems

Öz

Social welfare can be achieved if high economic growth can reduce a country's poverty and decrease the value of the Gini coefficient. Otherwise, it becomes limited to an increase in the comfort satisfaction level of elites. Since Zakat is one of the main tools of financial philanthropy in Muslim countries, facilitates the redistribution of wealth and income, and increases aggregate demand, it can be a critical factor of economic and social development in the Islamic framework. Therefore, the zakat order, which aims to prevent the relentless attitude of "who cares if I am full and someone else starves to death," strengthens the actual market, which is subjected to financial operations and regulates socio-economic balances relations. In this study, the zakat order, one of the fundamentals of the Islamic economy, and its effects on the economic activities are examined with a diverse view of economics and management information systems (MIS) perspective. Here, it is asserted that it can be more effective and efficient if adequately supported with innovative MIS applications. Based on the knowledge and discussions in the literature, analysis and evaluations are made on the fact that the zakat establishment, a religious obligation and its essential importance in terms of income distribution and total demand regulation.

Anahtar Kelimeler

Islamic economy, zakat economy, social justice, fair income distribution, MIS.

Kaynakça

• Açıkgöz, R., Yusufoğlu, Ö. Ş. (2012), “Türkiye’de Yoksulluk Olgusu ve Toplumsal Yansımaları”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, Cilt 1, Sayı 1.
• Al-Mamun, A., & Haque, A. (2015). Perception of Muslim Consumers towards Tax Deduction through Zakat in Malaysia: An Empirical Investigation of Muslims in Malaysia, pp.532-549. Banda Aceh.
• Elsayed E. A. Zainuddin Y (2020) Zakat Information Technology System Design, Zakat Culture, And Zakat Performance –Conceptual Model, InternationalJournal of Advanced Science and Technology Vol. 29, No. 9s, pp. 1816-18251816ISSN: 2005-4238 IJAST
• Ansari, M. (1994). İslamic Perspectives on Sustainable Development. The American Journal of Islamic Studies, 394–402.
• Arabacı, Rabihan Y. (2014), “Gelir Dağılımı ve Yoksulluk” Sosyal Politika, Editörler: TOKOL, Aysel, ALPER, Yusuf, Dora Basım Yayın, Bursa.
• Armağan, S. (1991). Ana Hatları İle İslam Ekonomisi. İstanbul: Timaş Yayınları, No :96.
• Aström, Z. H. (2011). Paradigm Shift for Sustainable Development: The Contribution of Islamic Economics. Journal of Economic and Social Studies, 73-84.
• Azam, M., Iqbal, N., & Tayyab, M. (2014). Zakat and Economic Development: Micro and Macro Level Evidence from Pakistan. Bulletin of Business and Economics, 3(2), 85-95.
• Badrudin, R. (2015). Evaluation of The Specific Allocation Fund for Indonesian Society Welfare. International Journal of Applied Business and Economic Research, 13(7), 5609-5626.
• Bank Indonesia & P3EI FE UII. (2016). Pengelolaan Zakat yang Efektif: Konsep dan Praktik di Berbagai Negara, Department of Syariah Economic Bank of Indonesia and Faculty of the Economic Islamic University of Indonesia.
• Bidin, Z., Idris, K.M., Shamsudin, F.M. (2009). Predicting compliance intention on zakah on employment income in Malaysia: An application of reasoned action theory. Jurnal Pengurusan (UKM Journal of Management), 28.
• Bi̇len, M . (2019). Türkiye’de Yoksulluk Sorunu ile Mücadelede Zekât Kurumunun Rolü ve Gerekliliği Hakkında Camii Cemaati Üzerine Bir Araştırma . İslam Ekonomisi ve Finansı Dergisi (İEFD), 5 (2) , 133-167
• Chenhall, R. H. (2003). Management control systems design within its organizational context: findings from contingency-based research and directions for the future. Accounting, Organizations and Society, 28, 127–168.
• Çalışkan, Ş. (2010), “Türkiye’de Gelir Eşitsizliği ve Yoksulluk”, Sosyal Siyaset Konferansları, Sayı 59, 2010/2
• Çayıroğlu, Y. (2014). İslâm İktisadının karakteristik özellİkleri. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, 149-183.
• Çetin İ. (2020) Yoksulluk ve Yoksulluk Göstergeleri: Türkiye ve OECD Ülkeleri Üzerine Bir Karşılaştırma, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 22/2 510-532 E-ISSN 2667-405X
• Çilingiroğlu, N. (2009), “Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2002-2009 Yılları Arası Yoksulluk Bulguları”, Toplum Hekimliği Bülteni, Cilt 28, Sayı 3, Eylül-Aralık 2009.
• Debbaoğlu, A. (1979). İslam İktisadına Giriş. Dergah Yayınlar: İstanbul.
• Doktoralina, C. M. , Bahari Z. (2018) Zakat Accounting Information System in Private Higher Education European Research Studies Journal Volume XXI, Special Issue 3, pp. 265-275
• Dolek A, (2020), Kur’an’a Ve Hadislere Göre Helâl Kazancın İlkeleri, Katre Uluslararası İnsan Araştırmaları Dergisi, Sayı 9 , Oca 2020 , 151 - 184
• Döndüren, H. (1993). Delilleriyle Ticaret ve İktisat İlmihali. İstanbul: Erkam Yayınları.
• DPT (2010), Binyıl Kalkınma Hedefleri Raporu, Ankara
• Gül, S. S. (2002), “Türkiye’de Yoksulluk ve Yoksullukla Mücadelenin Sosyolojik Boyutları: Göreliden Mutlak Yoksulluğa”, Yoksulluk, Şiddet ve İnsan Hakları, Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü (TODAİE) yayınları, Ankara.
• Gümüş N. Yardımcıoğlu F. Altıntaş N. (2019) The Role of Zakat Potential in Reducing Poverty in Turkey International Journal of Islamic Economics and Finance Studies, 2019/2: 90-110 Uluslararası İslam Ekonomisi ve Finansı Araştırmaları Dergisi, 2019/2: 90-110 90
• Hara, M. T. O., Watson, R. T., & Kavan, C. B. (1999). Managıng the three levels of change. Informatıon systems management, 63–70.
• Haron, M. S. & Rahman, R. (2016). Pengagihan Zakat dalam Konteks Kesejahteraan Masyarakat Islam: Satu Tinjauan Berasaskan Maqasid Al-Syari’ah. Labuan e-Journal of Muamalat and Society, 10, 129-140.
• Hoque, N., Khan, M., & Mohammad, K. (2015). Poverty Alleviation by Zakah in a Transitional Economy: a Small Business Entrepreneurial Framework. Journal of Global Entrepreneurship Research, 5(7), 1-20.
• Cornell, J., V. (2006). In the Shadow of Deuteronomy Approaches to interest and usury in Judaism and Christianity. A. Thomas içinde, Interest in Islamic Economics (s. 13-24). New York: Routledge.
• Jha, Y. (2013). Examining the Meta-Principles of Modern Economics and their Implications for Islamic Banking and Finance. Islamic Sciences, Vol. 11, 169-181.
• Kabaş,T. (2010), Türkiye’de En Yoksul %20’nin Yoksulluk Profili, Gelir Dağılımı ve Tüketim Harcaması, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 19 Sayı 2
• Kalaycı, İ. (2013). Katılım Bankacılığı: Mali Kesimde Nasil Bir Seçenek? Uluslararas ıYönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 52-76.
• Karaman, H. (1987). Mukayeseli İslam Hukuku, C:1,2,3. Nesil Yayınları: İstanbul.
• Karaman, H. (2002). Laik Düzende Yaşamak, C:1,2,3,. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Kusuma, M. W. & Badrudin, R. (2016). Fiscal Decentralization Effect on Economic Growth in Bali. Economic Journal of Emerging Market, 8(2), 136-147.
• Kayalıdere, G., Şahin, H. (2014), “Sosyal Devlet Anlayışı Çerçevesinde Türkiye’de Sosyal Koruma Harcamalarının Gelişimi ve Yoksulluk”, Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi Yıl 2, Cilt 2, Sayı 2.
• Khamis, M.R., Mohamad, R., Salleh, A.M., Nawi, A.S. (2014). Do religious practices influence compliance behaviour of business Zakat among SMEs? Journal of Emerging Economies andIslamic Research, 2(2), 1–16.
• Khan, M. F. (2013). Theorizing Islamic Economics: Search for a Framework for Islamic Economic Analysis. Islamic Econ., Vol. 26 No. 1, 203-236.
• Khodabakhshi, A. (2011). The Relationship between GDP and Human Development Indices in India. International Journal of Trade, Economics, and Finance, 2(3), 251-253.
• Kızıler, N. (2017), “Türkiye’de Yoksullukla Mücadele ve Sosyal Transfer Harcamaları”, Journal of Life Economic, dergipark.gov.tr
• Kuran, T. (1995). Islamic Economics and the Islamic Subeconomy. Joumai of Economic Perspectives, 155-173.
• Mahat, N., & Warokka, A. (2013). Investigation on Zakat as an Indicator for Moslem Countries’ Economic Growth. Journal Global Business Advancement, 6(1), 50-58.
• Mevdudi, E. (1985). Faiz. İstanbul: Bir Yayıncılık, Çev: Beşir Eryarsoy, No:41.
• Migdad A.(2019) Managing Zakat through Institutions: Case of Malaysia, International Journal of Islamic Economics and Finance Studies, 3: 28-44 Uluslararası İslam Ekonomisi ve Finansı Araştırmaları Dergisi, 2019/3: 28-44 28
• Nakvi, N. H. (1985). Ekonomi ve Ahlak. İstanbul: İnsan Yayınları.
• Nienhaus, V. (2013). Method and Substance of Islamic Economics: Moving Where? Islamic Economics, 169-202.
• Nursi, B. S. (1960). Sözler. İstanbul: Envar Neşraiyat.
• Shaikh, S. A. & Ismail, A. G. (2017). Role Zakat in Sustainable Development Goals. International Journal of Zakat, 2(2), 1-9.
• Shittu, A. B. (2014). The Qur'anic worldview: A springboard for cultural reform. Intellectual Discourse, 239-242.
• Sırım V., (2019), Modern İktisat Kavramlarının Risale-İ Nur’daki Karşılıkları, Katre Uluslararası İnsan Araştırmaları Dergisi, Sayı 8 , Oca 2019 , 135 - 182
• Stevans, L., & Sessions, D. (2008). The Relationship Between Poverty and Economic Growth Revisited. Journal of Income Distribution, 17(1), 5-20.
• Suprayitno, E., Aslam, M., & Harun, A. (2017). Zakat and SDGs: Impact Zakat on Human Development in the Five States of Malaysia. International Journal of Zakat, 2(1), 61-69.
• Şirvan, İ. (1997). Risale-i Nur’da “İktisat” Bir Giriş Denemesi. Köprü Dergisi, 57. Sayı.
• TurkStat (2015), Poverty Study. Ankara Turkey
• Turan M., (2016) Türkiye’de Zekât Potansiyeli, http://islamiktisadi.net/index.php/2016/12/17/turkiyede-zekât-potansiyeli/
• Usâme A., (2017), Nursi’nin Faiz (Riba) Hakkındaki Düşünceleri, Katre Uluslararası İnsan Araştırmaları Dergisi, Sayı 3 , Oca 2017 , 171 - 183
• Yıldırımalp, S., (2017), “Türkiye’de Yoksulluk Sorunu”, Gelir Dağılımı ve Yoksulluk Kavram – Teori – Uygulama, Editörler: Özdemir, M. Çağlar, İslamoğlu, Emel, Seçkin Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş., Ankara.
• Yusoff, M. B. (2011). Zakat Expenditure, School Enrollment, and Economic Growth in Malaysia. International Journal of Business and Social Science, 2(6), 175-181.
• Yusoff W. S., (2008) Modern Approach Of Zakat As An Economıc And Socıal Instrument For Poverty Allevıatıon And Stabılıty Of Ummah, Jurnal Ekonomi dan Studi Pembangunan Volume 9, Nomor 1, April: 105 ‐ 118
• Zaim, S. (1992). İslam-İnsan-Ekonomisi. İstanbul: Yeni Asya Yayınları.
• Zaman, A. (2012). Crisis in Islamic Economics: Diagnosis and Prescriptions. Islamic Econ, n., Vol. 25 No. 1, 143-166.