Karbon Tetraklorür ile Oluşturulan Akut ve Kronik Karaciğer Hasarı Üzerine Biberiye Ekstraktının (Rosmarinus officinalis) Etkisi

Yıl 2016, Cilt: 13 Sayı: 2, 83 - 100, 02.08.2016

Duygu Yaman Ayhan Atasever

Öz

Bu çalışmada, karbon tetraklorür (CCl4
) ile akut ve kronik karaciğer hasarı oluşturulan ratlarda biberiye
ekstraktının (BE) histolojik yapı, bazı biyokimyasal parametreler ile lipid peroksidasyonu üzerine koruyucu etkileri
belirlendi. Akut ve kronik dönemlerde, 40’ar adet (200-250 gr) Wistar albino ırkı rat, her birinde 10 hayvan olacak
şekilde 4’er gruba ayrıldı. Akut çalışmada, birinci gruba (kontrol grubu) %0.9 NaCl (1.0 mL/kg), ikinci gruba 200mg/
kg BE, üçüncü gruba CCl4
(1.0 mL/kg) sadece ilk haftada iki kere, dördüncü gruba, ilk hafta iki kez CCl4
ile eş zamanlı
200 mg/kg BE dört hafta verildi. Kronik çalışmada, birinci gruba (kontrol grubu) %0.9 NaCl (0,2 mL/kg), ikinci
gruba 200 mg/kg BE, üçüncü gruba haftada iki kere 0.2 mL/kg CCl4
, dördüncü gruba, haftada iki kere 0.2 mL/kg
CCl4
ile eş zamanlı 200 mg/kg BE on iki hafta verildi. Akut ve kronik kontrol ve BE gruplarında normal doku yapısı
gözlenirken; akut CCl4
uygulananların hepatositlerinde yoğun makro ve mikroveziküler yağlanma, portal bölgede ve
parankimde mononüklear hücre infiltrasyon alanları ile nekrotik değişiklikler görüldü. Kronik CCl4
grubunda, akut
bulgulara ilaveten portal bölgelerde ortadan şiddetliye ulaşan fibrozis ile lobulasyon formasyonları görüldü. Akut
ve kronik karaciğer hasarı oluşturulan gruplara BE ilavesi histopatolojik lezyonları etkilemedi. Karbon tetraklorür
uygulaması ile tüm biyokimyasal parametreler (AST, ALT, ALP, glikoz, trigliserid, total kolesterol, HDL-kolesterol,
LDL-kolesterol, total protein, albümin) değişti. Biberiye ekstraktı, akut dönemde düşen HDL-kolesterol düzeylerini
artırırken, diğer parametrelerle, kronik dönemde de tüm parametreleri etkilemedi. Akut ve kronik uygulanan CCl4
,
karaciğer MDA ve NO değerlerini arttırdı. Biberiye ekstraktı MDA ve NO değerlerini değiştirmedi.
Sonuç olarak; CCl4
ile oluşturulan akut ve kronik karaciğer hasarı üzerine 200 mg/kg BE ilavesinin herhangi bir etkisi
görülmedi. Biberiye ekstraktının farklı sürelerde ve yan etki oluşturmaksızın en iyi sonucu verecek farklı dozlarda
kullanılarak, etkilerinin belirlenmesine yönelik yeni araştırmalara ihtiyaç olduğu kanaatine varıldı. 

Anahtar Kelimeler

Biberiye ekstraktı, histopatoloji, karbon tetraklorür, rat

The Effects of Rosemary Extract (Rosmarinus officinalis) on Carbon Tetrachloride Induced Acute and Chronic Hepatic Damage

Öz

The present study evaluated protective role of rosemary extract (RE) on histological structure, some serum

biochemical parameters and lipid peroxidation on chronic liver injury induced by carbon tetrachloride (CCl4) in rats.

In acute and chronic period 40 Wistar-albino rats (200-250g) were divided into four groups of ten, for per period.

In the acute study, the rats in the first group (control group), were administered with %0.9 NaCl (1mL/kg); second

group was administered with 200mg/kg RE, third group was administered with CCl4 (1mL/kg) twice in the first week,

fourth group was administered with CCl4 (1mL/kg) twice in the first week and simultaneously for 4 weeks 200mg/

kg RE. In the chronic study, the rats in the first group (control group), were administered with %0.9 NaCl (0.2mL/

kg); second group was administered with 200mg/kg RE, third group was administered with CCl4 (0.2mL/kg) twice for

12 weeks, fourth group was administered with CCl4 (0.2mL/kg) twice for 12 weeks and simultaneously with 200mg/

kg RE. In case of acute and chronic control and RE group livers had normal architecture in the acute CCl4 treated

group, an intensive macro and microvesicular steatosis, mononuclear inflammatory cell infiltrations in portal area and

parenchyma and necrotic alterations; in the chronic group additionally to acute findings mild to severe fibrosis with

lobulation formation were observed. In acute and chronic groups RE administration did not affect the histopathological

84

Giriş

Karaciğer, anatomik lokalizasyonu ve ortaya koyduğu önemli fonksiyonlar nedeniyle toksik maddelere en fazla maruz kalan ve pek çok etkenle hasara uğrayabilen bir organdır (1). Akut ve kronik hepatotoksisite oluşturmak amacıyla kullanılan CCl4’ün toksisitesi biyokimyasal ve hücre organelleri düzeyinde kendini gösterir (2,3). Bu hasarın, oksidatif stres ve bunu takiben ortaya çıkan serbest radikallerle oluştuğu bilinmektedir. Oluşan serbest radikal türevleri, hücre membranındaki doymamış yağ asitlerine etki ederek lipid peroksidasyonunu oluşturup karaciğerde hepatositlerin hücre membranlarını bozmak suretiyle etki göstermektedirler (4-6). Bununla birlikte karaciğer hasarının, aktive olmuş Kupffer hücrelerinden salınan proinflamatuvar mediatörlerin (nitrik oksit vb.) etkisiyle karaciğerdeki diğer hücrelerin (endotelyal hücreler, uydu hücreleri ve hepatositler) aktive olmasına da bağlı olabileceği ileri sürülmektedir (7). Oksidatif hasarla ilişkilendirilen oksidatif stres, son yıllarda araştırmaların odağı konumundadır.

Bitkisel kaynaklı birçok ilacın, ucuz ve kolay ulaşılabilir olması, toksik ve yan etkilerinin

lesions. Administration of CCl4, changed all biochemical parameters (AST, ALT, ALP, glucose, triglyceride, total cholesterol, HDL-cholesterol, LDL-cholesterol, total protein, albumin). In the acute and chronic periods of study, RE administration didn’t have any effect on biochemical parameters except for HDL-cholesterol where it was elevated significantly in acute period. Carbon tetrachloride treatment increased the hepatic MDA and NO concentration in both acute and chronic groups. Rosemary extract did not alter MDA and NO concentrations induced by CCl4.

As a conclusion, 200mg/kg RE have no effect against liver damage induced by CCl4 in acute and chronic periods. It concluded that further studies on the different durations and different doses without any side effect of RE are in need to point out their possible effects.

Anahtar Kelimeler

Carbon tetrachloride, histopathology, rosemary extract, rat

Kaynakça

• 1. Crawford JM. Karaciğer ve safra yolları. Robbins SL, Cotran RS, Kumar V. eds. In: Robbins Temel Patoloji. 7. Baskı, İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi, 2003; pp. 591-630.
• 2. Recknagel RO, Glende EA Jr, Dolak JA, Waller RL. Mechanisms of carbon tetrachloride toxicity. Pharmacol Therapeut 1989; 43: 139-54.
• 3. Muriel P, Mourelle M. Prevention by silymarin of membrane alterations in acute CCl4 liver damage. J Appl Toxicol 1990; 10: 275-9.
• 4. Basu S. Carbon tetrachloride-induced lipid peroxidation: Eicosanoid formation and their regulation by antioxidant nutrients. Toxicology 2003; 189: 113-27.
• 5. Manibusan MK, Odin M, Eastmond DA. Postulated carbon tetrachloride mode of action: A review. J Environ Sci Heal C 2007; 25: 185-209.
• 6. Singh RP, Chidambara Murthy KN, Jayaprakasha GK. Studies on the antioxidant activity of pomegranate (Punica granatum) peel and seed extracts using in vitro models. J Agric Food Chem 2002; 50: 81-6.
• 7. Breikaa RM, Algandaby MM, El Demerdash E, Abdel Naim AB. Biochanin a protects against acute carbon tetrachloride-induced hepatotoxicity in rats. Biosci Biotechnol Biochem 2013; 77: 909-16.
• 8. Dündar Y. Fitokimyasallar ve sağlıklı yaşam. Kocatepe Tıp Derg 2001; 2: 131-8.
• 9. Abdel Wahhab El Deen KG, El Shamy KA, El Zizz El Beih NA, Morcy FA, Mannaa FAE. Protective effect of a natural herb (Rosmarinus officinalis) against hepatotoxicity in male albino rats. Commun Sci 2011; 2: 9-17.
• 10. Yehia HM, Al Olayan EM, Elkhadragy MF. Hepatoprotective role of the pomegranate (Punica granatum) juice on carbon tetrachloride induced oxidative stress in rats. Life Sci J 2013; 10: 1534-44.
• 11. Kaur G, Jabbar Z, Athar M, Alam MS. PuniFca granatum (pomegranate) flower extract possesses potent antioxidant activity and abrogates Fe-NTA induced hepatotoxicity in mice. Food Chem Toxicol 2006; 44: 984-93.
• 12. Chidambara MKN, Jayaprakasha GK, Singh RP. Studies on antioxidant activity of pomegranate (Punica granatum) peel extract using in vivo models. J Agric Food Chem 2002; 50: 4791-5.
• 13. Gutiérrez R, Alvarado JL, Presno M et al. Oxidative stress modulation by Rosmarinus officinalis in CCl4 -induced liver cirrhosis. Phytother Res 2010; 24: 595-601.
• 14. Green Cj, Kneight J, Precious S, Simpkin S. Ketamine alone and combined with diazepam or xylazine in laboratory animals: a 10 year experience. Lab Anim 1981; 15: 163-70.
• 15. Luna LG, eds. Manual of Histologic Staining Methods; of the Armed Forces Institute of Pathology. New York Blakiston Division, McGraw-Hill, 1968; pp. 34-75.
• 16. Çiçek B, Oğuz D, Erden E, Şahin T. Nonalkolik steatohepatitte histolojik hasarı öngörüde klinik ve laboratuvarın yeri. Akad Gastroenterol Derg 2002; 1: 1-7.
• 17. Schwimmer JB, Behling C, Newbury R et al. Histopathology of pediatric nonalcoholic fatty liver disease. Hepatology 2005; 42: 641-9.
• 18. Lowry OH, Rosebrough NJ, Farr AL et al. Protein measurement with the folin phenol reagent. J Biol Chem 1951; 193: 265-75.
• 19. Miller NJ, Rice-Evans C, Davies MJ, Gopinathan V. A novel method for measuring antioxidant capacity and its application to monitoring the antioxidant status in premature neonates. Clin Sci 1993; 84: 407.
• 20. Yoshioka T, Kawada K, Shimada T. Lipid peroxidation in material and cord blood and protective mechanism against activatedoxygen toxicity in the blood. Am J Obstet Gynecol 1979; 135: 372-6.