Uzayda Gıdalar ve Gıdaların Muhafazası

Yıl 2022, Cilt: 19 Sayı: 1, 60 - 66, 01.04.2022

Gonca Tülüce , Harun Hızlısoy

https://doi.org/10.32707/ercivet.1084961

Öz

Beslenme, canlılığın sağlanması ve sağlıklı bir şekilde sürdürülebilmesi için gerekli olan besin maddelerinin yeterli ve dengeli bir şekilde vücuda alınmasıdır. İlk uzay uçuşunun yapıldığı tarihten itibaren uzay yiyeceklerinin gelişimi devam etmektedir. Uzay aracının yaşanabilirliğindeki ilerlemeler, uzay yiyeceklerinin kalitesindeki gelişmelere de izin vermiştir. Uzay araçlarındaki görev süreleri uzadıkça daha iyi beslenme ihtiyacı, daha fazla çeşitlilik, daha kolay tüketilebilen yiyecekler de daha önemli hale gelmiştir. Bu derlemede uzay yiyeceklerin gelişim süreci, uzayda tüketilen temel yiyecek maddeleri ve bazı ülkelerin uzay ajanslarının astronotlarına sundukları menülerle alakalı bilgilerle beraber gelecekteki uzay yolculukları için kullanılabilecek fikirler verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Beslenme, gıda muhafazası, uzay, yiyecek

Food and Food Preservation in Space

Öz

Nutrition is the intake of the nutrients that are essential to provide and maintain life in a balanced and sufficient way. The development of space food has continued since the first spaceflight. Advances in spacecraft's viability have also allowed the development in the quality of space food. As the space mission extended, the need for better nutrition, more variety, and more easily consumable food has become more important. In this review, the development process of space food, the fundamental nutrients consumed in space, information about the menus offered by some countries’ space agency to their astronauts as well as ideas that can be used in future space travels have been given.

Anahtar Kelimeler

Food, food preservation, nutrition, space

Kaynakça

• Ahn YY, Ahnert SE, Bagrow JP, Barabási, AL. Flavor network and the principles of food pairing. Nat Sci Reports 2011; 1(196): 1-7.
• Bal A. Hava-uzay araçlarının (aerospace craft) hukuki rejimi. DEÜHFD 2014; 15: 1465-528.
• Bourland C, Kloeris V, Rice BL, Vodovotz Y. Food system for space and planetary flights. Lane HW, Schoeller DA eds. In: Nutrition in Space flight and Weightlessness Models. United States of America: CRC Press, 1999; pp. 19-32.
• Canadian Space Agency. Eating in Space. https://www.asc-csa.gc.ca/eng/astronauts/living-in-space/eating-in-space.asp; Erişim Tarihi: 02.01.2021.
• Jane AG. Space Food and Nutrition: An Educator’s Guide with Activities in Science and Mathematics. First Edition. Washington DC: NASA. 1999; pp. 2-8.
• Deveci B, Deveci B. Uzayda beslenme ve gelişim süreci üzerine teorik bir değerlendirme. JOTAGS 2018; 3: 26-38.
• Enrico C. Space nutrition: the key role of nutrition in human space flight. https://arxiv.org/abs/1610.00703; Erişim Tarihi: 03.01.2021.
• Herr M, Titze J, Smith SM, Baecker N. Nutrition, Physiology and Metabolism in Space Flight and Analog Studies. London: Springer International Publishing, 2015; pp. 1-3.
• JAXA. Certified Space Foods. https://iss.jaxa.jp/en/spacefood/about/japanese/detail/; Erişim Tarihi: 02.01.2021.
• Karaali A. Gıda İşletmelerinde HACCP Uygulamaları ve Denetimi. Birinci Baskı. Ankara: Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, 2003; pp. 1-3.
• Kerwin J, Seddon R. Eating in space-from an astronaut’s perspective. Nutr 2002; 18: 921-5.
• Kunz H, Quirriarte H, Simpson RJ, Snyder RP, McMonigal K, Sams C, Crucian B. Alterations in hematologic indices during long-duration space flight. BMC Hematology 2017; 17(19): 1-8.
• Lane HW, Bourland C, Barrett A, Herr M, Smith SM. The role of nutritional research in the success of human space flight. ASN 2013; 4: 521-3.
• Lane HW, Feeback DL. History of nutrition in spaceflight: Overview. Nutr 2002; 18(10): 797-804.
• NASA. Moon to Mars Overview. https://www.nasa.gov/content/journey-to-mars-overview; Erişim Tarihi: 02.01.2021.
• Obrist M, Marti P, Velasco C, Tu Y, Narumi T, Möller NLH. The future of computing and food. Proceedings of the 2018 International Conference on Advanced Visual Interfaces (AVI’18). 29 May, 2018- 1 June, 2018; New York-USA.
• Obrist M, Tu Y, Yao L, Velasco C. Space food experiences: Designing passenger's eating experiences for future space travels cenarios. Front Comput Sci 2019; 1(3): 7-12.
• Olabi AA, Lawless HT, Hunter JB, Levitsky DA, Halpern BP. The effect of microgravity and space flight on the chemical senses. J Food Sci 2002; 67: 468-78.
• Özçivici E. Effects of spaceflight on cells of bone marrow origin. Turk Hematol 2013; 30: 1-7.
• Perchonok M, Bourland C. NASA food systems: Past, present and future. Nutr 2002; 18: 913-20.
• Rızaoğlu B, Hançer M. Menü ve Yönetim. İkinci Baskı. Ankara: Detay Yayıncılık, 2013; pp. 70-1.
• Salamon N, Grimm JM, Horack JM, Newton EK. Application of virtual reality for crew mental health in extended-duration space missions. Acta Astronaut 2018; 146: 117-22.
• Smith SM, Street JD, Neasbitt L, Zwart SR. Space Nutrition. First Edition. United States of America: NASA Press, 2012; pp. 6-21.
• Smith SM, Zwart SR, Kloeris V, Heer M. Nutritional Biochemistry of Space Flight Nutritional Biochemistry of Space Flight. First Edition. New York: Nova Science Publishers, 2009; pp. 3-12.
• Spence C, Velasco C, Knoeferle K. A large sample study on the influence of the multi sensory environment on the wine drinking experience. Flvr 2014; 3(1): 8.