Türk Kültüründe Kahramanlık ve Sosyal Bilimler Lisesi Öğrencilerinin Kahramanlık Algısı

Yıl 2021, Özel sayı - Prof. Dr. Harun GÜNGÖR anısına, 641 - 663, 15.09.2021

Kemal Polat Dündar Yener Mustafa Yılmaz

https://doi.org/10.48070/erciyesakademi.944282

Öz

Türk tarihi incelendiğinde birçok kahramanlık destanının olduğu ifade edilebilir. Türk kültüründe kahramanlık ve kahraman bireyin özellikleri büyük bir öneme sahiptir. Türk tarihi ve kültürünün, Türk tarihindeki kahramanlıkların en iyi şekilde algılanabilmesi, Türk kültürünün korunması açısından büyük bir öneme sahiptir. Dolayısıyla kahramanlık ve kahramanlıkla ilgili kavramların nesillere doğru şekilde aktarımı gerekmektedir. Bireyin öğrendiği şekilde öğretme eğilimi olduğundan ve bir konuya ilişkin bilişsel yapısı, o konuya yönelik algısını temsil ettiğinden Türk tarihine yönelik eğitim alan ve gelecekte Türk tarihine ilişkin eğitim vermeye ilişkin sorumluluk üstlenebilecek olan Sosyal Bilimler Lisesi öğrencilerinin kahramanlık ve kahramanlıkla ilgili kavramlara yönelik bilişsel yapılarının tespit edilmesi önemlidir. Bu araştırmada, Sosyal Bilimler Lisesi öğrencilerinin kahramanlık ve kahramanlıkla ilgili kavramlara ilişkin bilişsel yapılarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada genel tarama modeli kullanılmıştır. Veriler, araştırmacılar tarafından oluşturulan, kahramanlık, sabır, cesaret, umut, zafer, vatan, ahlak, namus, azim, asker, destan ve şehit kelimelerini içeren Kelime İlişkilendirme Testi aracılığıyla toplanmıştır. Çalışma grubu, Orta Karadeniz Bölgesi’ndeki bir Sosyal Bilimler Lisesi’nde 12. sınıf düzeyinde öğrenim görmekte olan 64 öğrenciden oluşmaktadır. Elde edilen verilerin betimsel analizi sonucunda, Sosyal Bilimler Lisesi öğrencilerinin Atatürk ve Türk askerinin kahramanlık vasıflarını taşıdığına, kahramanlığın cesaret gerektirdiğine ve şehitlik mertebesine erişenlerin kahraman olduğuna ilişkin güçlü bir bilişsel yapıya sahip oldukları ifade edilebilir. Sosyal Bilimler Lisesi öğrencilerinin Türk kültüründe yer alan kahramanlık özelliklerini kavrayabileceği şekilde eğitim verilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kahramanlık, Türk kültürü, kahraman.

Heroism Perception in Turkish Culture and Heroism Perception of Social Sciences High School Students

Öz

When Turkish history is examined, it can be stated that there are many heroic epics. In Turkish culture, heroism and the characteristics of the heroic individual have a great importance. Being able to perceive Turkish history and culture and the heroism in Turkish history in the best way is of great importance for the preservation of Turkish culture. Therefore, it is necessary to transfer the concepts of heroism and heroism to the generations correctly. Since the individual has a tendency to teach as he learns, and his cognitive structure about a subject represents his perception of that subject, it is important to determine the cognitive structures of the concepts of heroism and heroism of the Social Sciences High School students who receive education on Turkish history and who can take responsibility for teaching Turkish history in the future. In this study, it was aimed to determine the cognitive structures of the Social Sciences High School students related to the concepts of heroism and heroism. General scanning model was used in the research. The data were collected through the Word Association Test, which includes the words heroism, patience, courage, hope, victory, homeland, morality, honor, perseverance, soldier, epic and martyr. The study group consists of 64 students studying at the 12th grade in a Social Sciences High School in the Central Black Sea Region. As a result of the descriptive analysis of the data obtained, it can be stated that the students of the Social Sciences High School have a strong cognitive structure that Ataturk and Turkish soldiers have heroic qualities, that heroism requires courage and those who reach the rank of martyrdom are heroes. It is recommended that Social Sciences High School students can comprehend the heroic characteristics of Turkish culture.

Anahtar Kelimeler

Heroism, Turkish culture, hero.

Kaynakça

• Acı, M. (2016). Doğu Akdeniz Havzası’nda kahramanlık mitosları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akçar, M. (2010). Anadolu sahası Türk halk hikâyelerindeki erkek kahramanlar üzerine tip araştırması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akseki, A. H. (1997). Askere din kitabı (6. Baskı). Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Akyüz, Ç. (2010). Manas Destanı’nda alp kadın tipi. Mukaddime, 1, 169-180.
• Aldridge, M., Fontaine, L., Bowen, N., & Smith, T. (2018). A new perspective on word association: How keystroke logging informs strength of word association. Word, 64(4), 218-234.
• Antoloji (2021, Mayıs 08). https://www.antoloji.com/kahraman-bir-milletiz-biz-siiri/.
• Atam (2021, Ocak 12). Onuncu yıl söylevi. http://www.atam.gov.tr/ataturkun-soylev-ve-demecleri/onuncu-yil-soylevi
• Atsız, H. N. (1974, Mart 03). Kim millî kahramandır?. http://www.nihal-atsiz.com/yazi/kim-milli-kahramandir-h-nihal-atsiz.html.
• Austin, L. M. (2020). Psychometric wunderkammern: Word-association testing and the aesthetics of creative genius. New Literary History, 51(1), 23-44.
• Bahar, M., Johnstone, A. H., & Sutcliffe, R. G. (1999). Investigation of students’ cognitive structure in elementary genetics through word association tests. Journal of Biological Education, 33(3), 134-141.
• Bars, M. E. (2015). Türk destan kahramanı tipi bağlamında Battal Gazi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(36), 7-20.
• Chambers IV, E. (2018). Consensus methods for descriptive analysis. Descriptive Analysis in Sensory Evaluation, 213-236.
• Chip (2008, Kasım 15). https://www.chip.com.tr/forum/turkler-hakkinda-soylenen-40-soz_t80078.html
• Durmuş, İ. (2013). Türk tarihinin öncüleri. Akçağ Yayınları.
• Edebiyatdefteri. (2017, Aralık 26). http://www.edebiyatdefteri.com/yazioku.asp?id=162939.
• el-Husrî, Satı, M. (1911). Fenn-i terbiye: Nazariyat ve tatbikatı. Artin Asaduryan ve Mahdumları Matbaası.
• Ergin, M. (1999). Dede Korkut kitabı. İstanbul Yayınları.
• Escamilla, M., Sandoval, H., Calhoun, V., & Ramirez, M. (2018). Brain activation patterns in response to complex triggers in the Word Association Test: Results from a new study in the United States. Journal of Analytical Psychology, 63(4), 484-509.
• Fraenkel, J. R., & Wallen, N. E. (2006). How to design and evaluate research in education (4. Baskı). McGrawHill.
• Grove, K., Strudler, N., & Odell, S. (2004). Mentoring toward technology use: Cooperating teacher practice in supporting student teachers. Journal of Research on Technology in Education, 7(1), 85-109.
• Hovardas, T., & Korfiatis, K. J. (2006). Word associations as a tool for assessing conceptual change in science education. Learning and Instruction, 16(5), 416-432.
• İslam Ansiklopedisi (2020a, Mart 25). https://islamansiklopedisi.org.tr/arama/?q=%C5%9secaat&p=m.
• İslam Ansiklopedisi (2020b, Mart 25). https://islamansiklopedisi.org.tr/secaat.
• Kaplan, M. (1951). Dede Korkut kitabında kadın. Türkiyat Mecmuası, G. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınları, 9, 99-112.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi (24. Baskı). Nobel Yayın Dağıtım.
• Kemergözcü. (2018, Ocak 12). http://www.kemergozcu.com/haber/19978/feslihan-biz-kahraman-turk-milletiyiz.html.
• Kern, E. (1958). The modern hero: Phoenix or ashes?. Comparative Literature, 10(3), 325-332.
• Keskin, A. (2012). Oğuz Kağan destan metninde kahramanın takdimi. Millî Folklor, 96, 5-18.
• Kırmızılar (2018, Ocak 06). http://www.kirmizilar.com/tr/index.php/guncel-yazilar3/881-kahramanl%C4%B1k-ruhu.
• Koca, S. (2016). Türk kültürünün temelleri (4. Baskı). Berikan Yayınları.
• Kostova, Z., & Radoynovska, B. (2008). Word association test for studying conceptual structures of teachers and students. Bulgarian Journal of Science and Education Policy (BJSEP), 2(2), 209-231.
• Krumreich, F. D., Seifert, M., Santos, R. B., & Gularte, M. A. (2019). Consumers’ impression of minimally processed gala apples using word association. Journal of Food Science, 84(10), 2955-2960.
• Küçük, A. (2016). İslâmlık ve Türklük. Berikan Yayınları.
• Maraşlı, S. (2014). Türk Alp Geleneğinin ortaçağ Anadolu tasvir sanatına yansımaları. Turkish Studies, 9(1), 337-355.
• Mert, Y., & Cengiz A. (2010). Büyük Türk Milleti. Tutku Yayınevi.
• Nissen, H. B., & Henriksen, B. (2006). Word class influence on word association test results 1. International Journal of Applied Linguistics, 16(3), 389-408.
• Polat, K. (2014). Kırgız Türklerinde Vatan algısı ve ilgili inanışlar. Kafkasya Üniversiteler Birliği Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi (25-27 Eylül 2013), Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Yayınları, Ağrı, ss. 290-298.
• Ronfeldt, M., Brockman, S. L., & Campbell, S. L. (2018). Does cooperating teachers’ instructional effectiveness improve preservice teachers’ future performance? Educational Researcher, 47(7), 405-418.
• Seçmen, E. A. (2014). Sinemada süper-kahramanlık örneği ve indiana jones filmleri örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sidel, J. L., Bleibaum, R. N., & Tao, K. C. (2018). Quantitative descriptive analysis. Descriptive Analysis in Sensory Evaluation, 8, 287-319.
• Suzuki-Parker, J., & Higginbotham, G. (2019). Does method of administration influence word association test responses?. Vocabulary Education Research Bulletin, 8, 11-16.
• TDK Sözlük (2021, Mayıs 15). https://sozluk.gov.tr/
• Tural, M. A. (1994). Kahramanlık kavramı ve Atatürk’ün kişiliğinde bu kavramın yeri (Trablusgarp, Çanakkale ve Sakarya’dan İzmir’in alınışına). Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 10(30), 695-716.
• Türkeş, A. (t.y.). Kahramanlık ruhu. And Yayınları.
• Uyanıker, N. (2014). Manzum dinî-kahramanlık hikâyeleri bağlamında Hz. Ali ile Kahkaha Sultan cengi. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 12(12), 191-227.
• Wattpad (2020, Eylül 21). https://www.wattpad.com/245383949-t%C3%BCrk-%C5%9Fiirleri-h%C3%BCseyin-nihal-ats%C4%B1z-kahramanl%C4%B1k.
• Yardımcı, M. (2007). Türk destanlarında tipler ve motifler, destanlar. Ürün Yayınları.
• Yazıcı, S., & Mecnun A. (2011). Değerler eğitiminde kahramanlardan yararlanma: sosyal bilgiler ders kitapları ile öğretmen adaylarının kahraman tercihlerinin karşılaştırılması üzerine bir çalışma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(4), 2174-2175.
• Yazıcıoğlu, Ö. (t.y.). Türklerin kültür tarihi. Kalipso Yayınları.
• Yener, Y. (2017). Pre-service science teachers’ cognitive structure about some epidermal structure in plant. Universal Journal of Educational Research, 5(12), 126-133.