Bir Kültür Değişmezi Olarak İstiklâl Marşı: Çeviri Amaçlı Çözümleme ve Çeviri Sorunları (Türkçe-Rusça Dil Çifti)

Yıl 2021, Cilt: 35 Sayı: 4, 1503 - 1517, 17.12.2021

Olena Kozan

https://doi.org/10.48070/erciyesakademi.998917

Cited By: 1

Öz

Günümüz çok kutuplu ve çok kültürlü dünyada bir toplum kendini anlatmak ve anlaşılmak ya da “öteki” toplumları anlamak ve kültürel diplomasi çerçevesinde uzun süreli stratejiyi geliştirmek istiyorsa gerek kendi kültür değişmezlerini doğru bir şekilde tanıtmak gerekse diğer toplumların kültür değişmezlerini çözümlemek zorundadır. Bu bağlamda kültür değişmezi olarak tanımlanabilen metinlerin tespiti ve çevirisi günümüzde güncel bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmada 12 Mart 2021 tarihinde kabulünün 100. yüzyılı kutlanan Türkiye Cumhuriyeti’nin İstiklâl Marşı kültür değişmezi kavramı açısından ele alınmıştır. Araştırma sırasında İstiklâl Marşı’nın “başlıca fikirlerin aktarımı” şeklinde Rusça çevirisinin www.wikipedia.org sayfasında yer aldığı tespit edilmiştir. Bu çeviri metni çeviri amaçlı metin çözümlemesi çerçevesinde incelenmiş ve hedef metnin kaynak metindeki imgeleri ve bakış açısını yansıtmadığı tespit edilmiştir. Çalışmanın devamında İstiklâl Marşı’nın Rusça çevirisi tarafımızca yapılmış ve öne sürülen çeviri seçenekleri çözümlenmiştir. İstiklâl Marşı gibi kültür değişmezi niteliği taşıyan metinlerin Rusça başta olmak üzere farklı dillere çevrilmesinin kültürel diplomasi kapsamında gündeme getirilmesi gerektiği vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

İstiklâl Marşı, Rusça, Çeviri, Kültür değişmezi

Independence March as a Constant of Culture: Translation-Oriented Analysis and Challenges of Translation (Turkish-Russian Language Pair)

Öz

If a society seeks to tell about itself and be understood or to understand “other” societies and build a long-term strategy within the framework of cultural diplomacy in a modern multicultural and multipolar world, it must appropriately represent its constants of culture as well as analyse the cultural constants of the other societies. In this context the problem of identification and translation of texts which can be characterized as constants of culture has to be highlighted. In this article the national anthem of the Republic of Turkey, the Independence March, the centenary of which was celebrated on March, 12, 2021, was considered as a constant of culture. A “rough Russian translation” of the Independence March published on the website www.wikipedia.org was found. This translation was analysed in the framework of translation-oriented text analysis and it was shown that the target text does not reflect the perspective and images embedded in the source text. Further, translation of the Independence March into Russian was made by us and analysis of the main translation transformations was provided. This paper uses the example of analysis and translation of the Independence March in order to highlight the necessity to actualize the problems of translating texts that act as constants of culture into Russian and other languages within the framework of the purposes of cultural diplomacy.

Anahtar Kelimeler

Independence March, Russian, Translation, Constant of culture

Kaynakça

• Acar, K. (2018). İstiklal Marşı'nın söz varlığı üzerinde analitik bir inceleme denemesi. TÜRÜK, 6(13), 370-381.
• Akay, H., & Andı, F. (2010). İstiklâl Marşı İstikbâl Marşı 41 dize 41 yorum. Hat Yayınevi.
• Arutyunova, N. (1999). Yazık i mir çeloveka. Yazıki Russkoy Kulturı.
• Barhudarov, L. (1975). Yazık i perevod. Voprosı obşçey i çastnoy teorii perevoda. Mejdunarodnıye Otnoşeniya.
• Bilgin, A. (2007). İstiklâl Marşı ve üzerine yapılan çalışmalar. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 27, 23-34.
• Buşuyev, V. (2019). İstoriçeskiy narrativ gosudarstvennıh gimnov i politika natsionalnoy pamyati. Vestnik Moskovskogo Gosudarstvennogo Oblastnogo Universiteta, 1, 16-33.
• Çetin, N. (2014). İstiklal Marşı'mızı anlamak. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi, 21(2), 25-92.
• Duymaz, R. (2014). İstiklal Marşı'mıza yakından bakış. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 4(7), 1-40.
• Gak, V. (1998). Yazıkovıye prreobrazovaniya. Yazıki Russkoy Kulturı.
• Hromenkov, P. (2015). Lingvokonflıktologiçeskiy analiz gosudarstvennıh gimnov. Vestnik MGOU: Lingvistika, 5, 55-61.
• İşçan, A., & Şimşek, Y. (2012). Üniversite öğrencilerin İstiklal Marşı algısı. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5 (20), 348-360.
• Komissarov, V. (1990). Teoriya perevoda: Lingvistiçeskiye aspektı . Vısşaya Şkola.
• Kozan, O. (2020). Dilbilimsel çeviri kuramı. Rusça-Türkçe çeviri sorunları ve stratejileri. Ankara: Gece Kitaplığı.
• Köse, D., Kılınç, M., & Büke, H. (Eds.). (2016). 21. yüzyılda Mehmet Akif'i yeniden okumak . Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
• Kruşelnitskiy, Y. (2020). O çem poyet gosudarstvo. İzdatelskiye Reşeniya.
• Latışev, L. (1988). Perevod: problemı teorii, praktiki i metodiki prepodavaniya . Prosveşçeniye.
• Maslova, V. (2004). Lingvokulturologiya. Akademia.
• Şimşek, T. (2015). Mehmed Akif'in poetikası. TAED, 53, 105-120.
• Sinyaçkin, V. (2007). Kulturnıye kontseptı v kontseptosfere russkogo yazıka. Vestnik RUDN: Russkiy i Inostrannıy Yazıki i Metodika İh Prepodavaniya, 1, 55-58.
• Steinz, P. (2016). Avrupa'yı Avrupa yapan değerler. Alfa Yayınevi.
• Stepanov, Y. (2004). Konstantı: Slovar russkoy kulturı. Akademiçeskiy Proekt.
• Şveytser, A. (1988). Teoriya perevoda: Status, problemı, aspektı. Nauka.
• Ulağlı, S. (2006). İmgebilim. "Öteki"nin bilimine giriş. Sinemisis.
• Vardar, B. (2002). Açıklamalı dilbilim terimleri sözlüğü. Multilingual.
• Vorobyev, V. (1997). Lingvokulturologiya. Teoriya i metodı. Rossiyskiy Universitet Drujbı Narodov.