BIBLIOMETRIC ANALYSIS OF NATIONAL STUDIES ON FOOD NEOPHOBIA AND FOODNEOPHILIA

Yıl 2022, Cilt: 36 Sayı: 3, 1006 - 1024, 30.09.2022

Erşan Yıldız

https://doi.org/10.48070/erciyesakademi.1121953

Cited By: 2

Öz

In this research, it is aimed to analyze the scientific studies conducted in the national field on Food Neophobia and Food Neophilia in terms of bibliometrics. Within the framework of the purpose of the research; A national literature review was conducted. As a result of literature reviews, the data obtained were examined and evaluated on many different criteria. According to the results of the data obtained from the research; It has been determined that the oldest published study on the concepts of Food Neophobia and Food Neophilia in Turkey is a paper published in 2013. In addition, it was determined that the first article was published in 2014 and the first thesis was published in 2018. Therefore, it is understood that the studies on the subject are very new. With this, due to the fact that the studies are very new, the scarcity of published scientific studies is also noteworthy. One of the most striking data obtained from the research is that there is no consensus among the researchers on the translation of the English concepts of Food Neophobia and Food Neophilia into Turkish. Therefore, it has been found that the concepts related to the subject are translated into Turkish differently.

Anahtar Kelimeler

Food neophobia, Food neophilia, National studies, Bibliometric analysis

YENİ YİYECEK DENEME KORKUSU VE YENİ YİYECEK DENEME ARZUSU İLE İLGİLİ YAPILMIŞ ULUSAL ÇALIŞMALARIN BİBLİYOMETRİK ANALİZİ

Öz

Bu araştırmada, Food Neophobia (Yeni yiyecek deneme korkusu) ve Food Neophilia (Yeni yiyecek deneme arzusu) ile ilgili ulusal alanda yapılan bilimsel çalışmaların Bibliyometrik açıdan analiz edilmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın amacı çerçevesinde; ulusal anlamda alanyazın taraması yapılmıştır. Literatür taramaları sonucunda, elde edilen veriler incelenmiş ve birçok farklı kriter üzerinden değerlendirilmiştir. Araştırmadan elde edilen verilerin sonuçlarına göre; Türkiye’de ulusal alanda yeni yiyecek deneme korkusu ve yeni yiyecek deneme arzusu kavramları ile ilgili yayınlanmış en eski çalışmanın 2013 yılında yayınlanan bir bildiri olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, ilk makalenin 2014 yılında ve ilk tezin de 2018 yılında yayınlandığı tespit edilmiştir. Dolayısıyla konu ile ilgili yapılan çalışmaların çok yeni olduğu anlaşılmaktadır. Bununla birlikte; çalışmaların çok yeni olmasından dolayı, yayınlanan bilimsel çalışmaların sayı olarak azlığı da dikkat çekmektedir. Araştırmadan elde edilen en dikkat çekici verilerden bir tanesi de Yeni yiyecek deneme korkusu ve Yeni yiyecek deneme arzusu İngilizce kavramlarının Türkçeye çevrilmesinde araştırmacıların arasında bir fikir birliğinin olmadığının tespit edilmesidir. Dolayısıyla, konu ile alakalı kavramların Türkçeye farklı farklı tercüme edildiği bulgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yeni yiyecek deneme korkusu, Yeni yiyecek deneme arzusu, Ulusal çalışmalar, Bibliyometrik analiz

Kaynakça

• Alper, I., & Ünlüönen, K. (2020). Yerel yiyecek tüketiminde gıda korkusu ve kültürün moderatör etkisi: yabancı turistler üzerine bir araştırma. Journal of Yaşar University, 15(59), 461-479. https://doi.org/10.19168/jyasar.665465
• Aydın, Ş., Eren, D., & Yiğit, S. (2019). Gastronomi ve mutfak sanatları eğitimi alan öğrencilerin yiyecekte çeşitlilik arayışı düzeyleri: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi örneği. İçinde Ş. Aydın, Ö. Çoban, Y. Karakuş & N. Çalışkan (Eds.), IV. Uluslararası Gastronomi Turizmi Araştırmaları Kongresi Bildiri Kitabı (ss. 1-8).
• Aymankuy, Y., & Sarıoğlan, M. (2007). Yiyecek-içecek felsefesi ve beslenme alışkanlığının geliştirilmesine yönelik bir model önerisi. İçinde 1. Ulusal Gastronomi Sempozyumu Bildiri Kitabı (ss. 31-33).
• Birdir, S. S., İflazoğlu, N., & Birdir, K. (2019). Turist rehberi adaylarında yeni yiyecek deneme korkusu (Neophobia). Gastroia: Journal of Gastronomy And Travel Research, 3(4), 551-561. https://doi.org/10.32958/gastoria.587550
• Burçin, B., Şahin, B., & Erdoğan, K. (2021). Yetişkin bağlanma türleri ile yiyecek neofobisi (yenilikten korkma) ve yiyecek neofilisi (yenilik arama) arasındaki ilişki. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 19(4), 473-493. http://dx.doi.org/10.11611/yead.988610
• Brunk, C. G. (2014). Risk communication: Novel foods and novel technologies. İçinde Y. Motarjemi (Ed.), Encyclopedia of food safety (ss. 133-137). Academic Press.
• Caber, M., Yilmaz, G., Kiliçarslan, D., & Öztürk, A. (2018). The effects of tour guide performance and food involvement on food neophobia and local food consumption intention. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 30(3), 1472-1491.
• Ceylan, V., & Şahingöz, S. A. (2019). Yetişkin bireylerde gıda neofobi düzeyinin belirlenmesi. Journal of Gastronomy And Travel Research, 7(2), 772-784.
• Chang, R. C., Kivela, J., & Mak, A. H. (2011). Attributes that influence the evaluation of traveldining experience: when east meets west. Tourism Management, 32(2), 1-38.
• Çakıcı, C. A., & Üzülmez, M. (2019). Şarap deneyiminde yenilik korkusu ve merakı üzerine bir araştırma. İçinde O. Emir, E. O. Aksöz & Ç. H. Özel (Eds.), 20. Ulusal- 4. Uluslararası Turizm Kongresi Bildiri Kitabı (ss. 614-19).
• Çakıcı, A. C., & Yıldız, E. (2019). Yiyecekle ilgili kişilik özelliklerinin lezzet davranışına etkisi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7(2), 898-917.
• Çakır Keleş, M. (2020). Gaziantep’i ziyaret eden yerli turistlerin yiyecek neofobisi ve çeşitlilik arayışı eğilimlerinin yerel yemek tüketimine etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Çırak, K. (2020). Yerel halkın gastronomi imajı ve yenilik korkusu algılarının etnik yiyecek ve destinasyonda yerel yiyecek tüketim niyetine etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çırak, K., & Gümüş, B. (2021). Yerel halkın gastronomi imajı ve yenilik korkusu algılarının yiyecek tüketim niyetine etkisi. TURAR Turizm ve Araştırma Dergisi, 10(1), 80-103.
• Çokuludağ, D. (2020). The effect of food neophobia on tourist food consumtion and preferences in Turkey (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Bilgi University, Graduate Programs Institute.
• Derinalp Çanakçı, S., & Birdir, K. (2020). The relation among food involvement, food variety seeking and food neophobia: A study on foreign tourists visiting Turkey. Current Issues in Tourism, 23(8), 917- 928.
• Duman, E., Akçil Ok, M., & Keser, A. (2020). Besin neofobisi ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(2), 157-161.
• Dursun, F. (2020). Restoranlar bağlamında balık tüketimi: Planlı davranış kuramı ve yiyecek korkusu üzerinden bir inceleme (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Edwards, J. S. A., Hartwell, H. L., & Brown, L. (2010). Changes in food neohobia and dietary habits of international students. Journal of Human Nutrition and Dietetics, 23(3), 301-311.
• Elmas, C., & Kabaran, S. (2021). Food neophobia scale (FNS): testing the validity and reliability of the Turkish version in school-age children. Progress In Nutrition, 23(1), 1-10.
• Fischler, C. (1988). Food, self and identity. Social Science Information, 27, 275-293.
• Gençel, M. (2021). Gıda neofobisi düzeyinin yiyecek seçim faktörleri ile ilişkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Hwang, J., & Lin, T. N. (2010). Effects of food neophobia, familiarity, and nutrition information on consumer acceptance of Asian menu items. Journal of Hospitality Marketing and Management, 19(2), 171-187.
• İflazoğlu, N. (2019). Unesco gastronomi şehirlerinde gastronomi turizmi ve yeni yiyecek deneme korkusu (food neophobia): Hatay ve Gaziantep örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Iflazoglu, N., & Bırdır, S. S. (2020). Interest of local people in gastronomy tourism and their food neophobia: cases of Hatay and Gaziantep. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(4), 2444-2461.
• Jasiulewicz, A., & Lemanowicz, M. (2016). Motives and barriers to the consumption of innovative food products by Polish and Ukrainian consumers. Review of Innovation and Competitiveness, 2(4), 57- 70.
• Kaplan, A. (2018). Gastronomi turistlerinin gıda seçiminde neofobi–neofili etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Keskin, E., & Sezen, N. (2020). Restoranları deneyimleyen misafirlerin neofobi ve neofili düzeylerinin belirlenmesi: Kapadokya örneği. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(2), 1592-1606.
• Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 170-189.
• Loewen, R., & Pliner, P. (1999). Effects of prior exposure to palatable and unpalatable novel foods on children's willingness to taste other novel foods. Appetite, 32(3), 351-366.
• Mak, A. H., Lumbers, M., Eves, A., & Chang, R. C. (2012). Factors influencing tourist food consumption. International Journal of Hospitality Management, 31(3), 928-936.
• Mak, A. H., Lumbers, M., Eves, A., & Chang, R. C. (2013). An application of the repertory grid method and generalised procrustes analysis to ınvestigate the motivational factors of tourist food consumption. International journal of hospitality management, 35, 327-338.
• Martinez, A. F. G. (2015). Food in tourism: Exploring inherent influential factors in food decision processes of travelers (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Oklahoma State University.
• Olabi, A., Najm, N. E. O., Baghdadi, O.K., & Morton, J. M. (2009). Food neophobia levels of Lebanese and American college students. Food Quality and Preference, 20(5), 353-362.
• Ören, T., Üney, T., & Çölkesen, R. (Ed.). (2006). Türkiye bilişim ansiklopedisi. Papatya Yayıncılık.
• Özgen, L. (2014). Academicians’ attitude towards “newfoods”. Food and Public Health, 4(6), 259-265.
• Özer, E. Z., & Aksoy, M. (2018). Korku çekiciliğinin gıda korkusu üzerine etkisi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, (3), 359-369.
• Özgen, L., & Türkmen, F. (2018). Yeni yiyeceklere yaklaşım ölçeğinin geçerlenmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(2), 229-243.
• Öztürk, G. (2019). Etnik gıdaya yönelik tutum ile kültürleşme, kültürel açıklık ve neofobi’nin ilişkisi: Samsun Gürcü mutfağı örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Pliner, P. L., & Hobden, K. (1992). Development of a scale to measure the trait of foodneophobia in humans. Appetite, 19(2), 105–120.
• Pliner, P., Pelchat M., & Grabski, M. (1993). Reduction of neophobia in humans by exposure to novel foods. Appetite, 20, 111-123.
• Pulluk, E. (2022). Ön lisans öğrencilerinde yiyecek neofobisi üzerine nitel bir araştırma. Turizm ve İşletme Bilimleri Dergisi, 2(1), 38-51.
• Rızaoğlu, B., Ayazlar, R. A., & Gençer, K. (2013). Yiyecek deneyimiyle ilgili bireysel eğilimlerin sosyo-demografik özellikler açısından değerlendirilmesi: Kuşadası'na gelen yabancı turistler örneği. İçinde K. Karamustafa, Ö. Şanlıoğlu & K. Güllü (Eds.), 14. Ulusal Turizm Kongresi Bildiri Kitabı (ss. 669-687). Detay Yayıncılık.
• Saçılık, M. Y. (2019). Yaşam tarzı-gıda korkusu yerel gıda tüketimi üzerine etkisi. II. International Conference on Empirical Economics and Social Science (ICEESS’ 19) Bildiriler Kitabı (ss. 1346-1362).
• Sahilli Birdir, S., İflazoğlu, N., & Birdir, K. (2020). Turizm öğrencileri arasında yeni yiyecek deneme korkusu. Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, 24(2), 349-362.
• Sivrikaya, K. K. (2019). Gıda neofobisi ve heyecan arama kişilik özelliklerinin yabancı turistlerin geleneksel Türk yemeklerini satın alma niyetine etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Soylu, A. G., Taştan, H., Katranbayırı, F., & Aslantürk, E. (2021). Tüketicilerin sokak lezzetlerine yaklaşımlarının neofobi tutumları açısından değerlendirilmesi. Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(1), 151-167.
• Sünnetçioğlu, A. (2018). Seyahat yaşam tarzı, kültürel duyarlılık ve yeni yemekleri deneme korkusunun yerel yemek tercihine etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şengel, T., Karagöz, A., Cetin, G., Dinçer, F. I., Ertugral, S. M., & Balık, M. (2015). Tourists’ approach to local food. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 195, 429-437.
• Şimşek, İ. (2021). Yaş gruplarına göre beslenme davranışı ve yeni yiyecek deneme korkusuna etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• ULAKBİM, (t.y.). Bibliyometrik Analiz, https://cabim.ulakbim.gov.tr/bibliyometrik-analiz/bibliyometrik-analiz-sikca-sorulan-sorular/, Erişim: 20.11.2021.
• Üzülmez, M., & Akdağ, G. (2018, Eylül). Yeni yiyecek deneyimleme korkusuna yönelik kavramsal bir inceleme. İçinde K. Birdir, E. Karadeniz, L. Koşan, B. Dönmez, O. Güler, A. Dalgıç, S. Benli & F. Günay (Eds.), 2. Uluslararası Turizmin Geleceği Kongresi: İnovasyon, Girişimcilik ve Sürdürebilirlik Kongresi (Futourism) Bildiri Kitabı (ss. 83-89).
• Üzülmez, M. (2018). Yabancı turistlerin türk mutfağı seçim motivasyonlarının neofobi ve neofili düzeylerine göre incelenmesi: İstanbul'da bir araştırma (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Üzülmez, M., & Akdağ, G. (2020). Yabancı turistlerin Türk mutfağı seçim motivasyonlarının neofobi ve neofili eğilimlerine göre incelenmesi: İstanbul’da bir araştırma. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 17(3), 540-552.
• Tuorila, H., Meiselman, L., Bell, R., Cardello, A. V., & Johnson, W. (1994). Role of sensory and cognitive information in the enhancement of certainty and liking for novel and familiar foods. Appetite, 23, 231- 246.
• Wadolowska, L., Zielinska, E. B., & Czarnocinska, J. (2008). Food choice models and their relation with food preferencesand eating frequency in the Polish population: POFPRES study. Food Policy, 33(2), 122-134.
• Yıldız, E. (2019). Yiyecekle ilgili kişilik özellikleri, sağlıklı yiyecek seçimi, sağlık değeri ve lezzet davranışı ilişkisi: Kayseri’deki restoranların müşterileri üzerinde bir araştırma (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yılmaz, G. (2021). Gastronomik deneyim, yiyecek imajı ve otantizmin turistlerin yerel yiyecek tüketim niyetine etkisi: Yiyecek korkusunun düzenleyici rolü (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yiğit, S., & Doğdubay, M., (2017). Gastronomi eğitimi alan öğrencilerde yiyecekte yenilik korkusu (foodneophobia): Balıkesir Üniversitesi örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(Özel sayı 2), 162-168.
• Yiğit, S. (2018). Etnik mutfak ürünlerinin tercihinde neofobinin etkisi (karşılaştırmalı bir uygulama) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yiğit, S., & Doğdubay, M. (2020). Tüketicilerin yiyecekte yenilik korkusu düzeyleri üzerine bir araştırma. Gastroia: Journal of Gastronomy and Travel Research, 4(1), 1-16.
• Yücel, E. K. (2020). Neofobinin (Yenilik korkusunun) hedonik tüketim üzerine etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 21(1), 31-45.
• Yücel, E. K. (2021). Yenilik korkusu ölçeğinin doğrulanması çalışması: İzmir ilinde bir uygulama. Bitlis Eren Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Akademik İzdüşüm Dergisi, 6(1), 163-174.