EXAMINATION OF 2010 AND 2018 SECONDARY RELIGION CULTURE AND ETHICS LESSON PROGRAMS IN TERMS OF VALUES EDUCATION APPROACHES

Yıl 2022, Cilt: 36 Sayı: 3, 1085 - 1111, 30.09.2022

Ferda Aslan Cemil Osmanoğlu

https://doi.org/10.48070/erciyesakademi.1132288

Cited By: 4

Öz

In recent years, there has been an increasing interest in values and education. In this context, many countries are developing various theories and practices about the place and function of teaching values in school. Schools should be accepted as places where value orientations that started to emerge in pre-school can be reinforced, wrong or incomplete information about values can be corrected, new values can be gained, etc. Considering this, it is better understood that teaching values will have to be among the aims of the school. However, how values education should be done, especially the place, meaning and importance of school in this regard continues to be discussed. At this point, there have been some approaches to values education. One of these approaches is to carry out values education in an integrated way into school lessons. Values education is included in many courses in Turkey. One of these courses is the Religion Culture and Ethics (DKAB) course. In this study, 2010 and 2018 Secondary Religion Culture and Ethics (ODKAB) curricula are discussed comparatively in terms of values education approaches. In accordance with the qualitative research approach, the 2010 and 2018 CEC curricula, the definition of value, the highlighted valus, the view of the teacher and the student in the context of values education, the methods, techniques and tools that are envisaged to be used in values education, etc. examined from the angles. The data obtained were subjected to descriptive analysis and evaluated by making use of the relevant literature. As a result of the research, it has been seen that there is no values education approach that is fully adopted in the said curriculum.

Anahtar Kelimeler

Religion culture and ethics lesson, Curriculum, Values education approaches

2010 VE 2018 ORTAÖĞRETİM DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ ÖĞRETİM PROGRAMLARININ DEĞERLER EĞİTİMİ YAKLAŞIMLARI AÇISINDAN İNCELENMESİ

Öz

Son yıllarda değerler ve eğitimine yönelik artan bir ilgi söz konusudur. Bu bağlamda birçok ülke değerlerin öğretiminin okuldaki yeri ve işlevi konusunda çeşitli teori ve pratikler geliştirmektedir. Okulların, okul öncesinde oluşmaya başlayan değer yönelimlerinin pekiştirileceği, değerlerle ilgili yanlış ya da eksik bilgilerin düzeltilebileceği, yeni değerlerin kazandırılabileceği yerler olarak kabul edilmesi vb. düşünülünce değerlerin öğretiminin okulun amaçları arasında olması gerekeceği daha iyi anlaşılmaktadır. Bununla birlikte değerler eğitiminin nasıl yapılması gerektiği, özellikle bu konuda okulun yeri, anlam ve önemi konusu tartışılmaya devam etmektedir. Gelinen noktada, değerler eğitimi konusunda dünya ölçeğinde birtakım yaklaşımlar oluşmuştur. Bu yaklaşımlardan biri de değerler eğitimini okul derslerine entegre biçimde yürütmektir. Türkiye’de birçok dersin bünyesinde değerler eğitimi yer almaktadır. Bu derslerden biri de Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (DKAB) dersidir. Bu çalışmada 2010 ve 2018 Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (ODKAB) öğretim programları değerler eğitimi yaklaşımları açısından karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Araştırmada 2010 ve 2018 ODKAB öğretim programları değerin tanımı, öne çıkarılan değerler, değerler eğitimi bağlamında öğretmen ve öğrenciye bakış, değerler eğitiminde kullanılması öngörülen yöntem, teknik ve araç-gereçler vb. açılardan incelenmiştir. Elde edilen veriler betimsel analize tabi tutulmuş, alan yazından faydalanılarak değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda söz konusu öğretim programlarında bütünüyle benimsenen bir değerler eğitimi yaklaşımı olmadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Din kültürü ve ahlak bilgisi, Öğretim programı, Değerler eğitimi yaklaşımları

Kaynakça

• Ağca, C. & Meydan, H. (2022). Yedinci sınıf din kültürü ve ahlak bilgisi ders kitabının kök değerlerin öğretimi açısından incelenmesi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 94-116. https://doi.org/10.34086/rteusbe.1114158
• Akbaş, O. (2008). Değer eğitimi akımlarına genel bir bakış. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(16), 9-27.
• Akçin, B. (2016). Ortaokullarda verilen karakter eğitimi ve uygulamalarının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Akın, M. H. (2011). Toplumsallaşma sözlüğü. Çizgi Kitabevi.
• Aktay, S. & Çetin, H. S. (2019). 2015, 2017 ve 2018 hayat bilgisi dersi öğretim programları, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(Özel sayı), 577-600.
• Aktepe, V., & Tahiroğlu, M. (2016). Değerler eğitimi yaklaşımları ve etkinlik örnekleri. The Journal of Academıc Social Science Studies, 42, 361-384. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS2941
• Akto, A. (2010). Ortaöğretim din kültürü ve ahlak bilgisi öğretim programındaki kazanımların ahlak ve değerler öğrenme alanına göre farklılaşması (Van ili örneği). Mukaddime, 3, 93-113.
• Altıntaş, M. E. (2012). Bireycilik ve toplumculuk tartışmaları bağlamında değerler eğitimi yaklaşımları. Değerler Eğitimi Dergisi, 10(24), 31-54.
• Altıntaş, M. E. (2014). Öğretmenlerine göre ilköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi dersinde değer öğretimi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Altıntaş, M. E. (2016). Öğretmenler gözüyle değerler eğitimi (1. Baskı). Damla Ofset.
• Alver, M., & Kesicioğlu, O. S. (2019). Karakter ve Değer Eğitimi. İçinde M. Kağan, & N. Yılmaz (Eds.), Karakter ve değer eğitimi yaklaşımları ve uygulamaları, ss. 155-174. Pegem Akademi.
• Arıcı, İ., & Maden, K. (2018). İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi öğretim programında saygı değeri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(1), 237-256.
• Arslan Parlak, E. (2011). Ortaöğretim din kültürü ve ahlak bilgisi ders müfredatında ahlak ve değerler eğitimi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aslan, F. (2021). 2010 ve 2018 Ortaöğretim din kültürü ve ahlak bilgisi öğretim programlarında yer alan değerler eğitimi anlayışlarının karşılaştırılması. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aydın, M. Z. & Akyol Gürler, Ş. (2013). Okulda değerler eğitimi (2. Basım). Nobel Akademi.
• Bacanlı, H., & Dombaycı, M. A. (2012). Değer eğitiminde değer boyutlandırma yaklaşımı. II. uluslararası değerler ve eğitimi sempozyumunda sunulan bildiri, değerler ve eğitimi II, ss. 889-912. Dem.
• Bazarkulov, S. (2008). Değer öğretimi ve dinden öğrenme. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Boydak, K. (2019). Öğretmen ve öğrenci görüşlerine göre özel liselerde yürütülen değerler eğitimi uygulamalarının değerlendirilmesi (Kayseri örneği). Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bozkurt, E. (2019). Karakter Eğitimi ve Değerler Eğitimi İle İlgili Temel Kavramlar. İçinde B. Özer (Ed.), Karakter ve değerler eğitimi, ss. 1-26. Pegem Akademi.
• Cebeci, A. (2005). İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi derslerinde ahlaki değerlerin eğitimi ve öğretimi. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Cihan, N. (2014). Okullarda değerler eğitimi ve Türkiye'deki uygulamaya bir bakış. Turkish Studies, 9(2), 429-436.
• Demircioğlu, İ. H. & Tokdemir, M. A. (2008). Değerlerin oluşturulma sürecinde tarih eğitimi: amaç, işlev ve içerik. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(15), 69-88.
• Eker, C. & Ünlü, S. (2020). Din kültürü ve ahlak bilgisi ders kitabının kök değerleri içermesi bakımından incelenmesi. Inesjournal Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 25(7), 71-88. http://dx.doi.org/10.29228/INESJOURNAL.47190
• Kapkın, B., Çalışkan, Z., & Sağlam, M. (2018). Türkiye'de 1999-2017 yılları arasında değerler eğitimi alanında yapılmış lisansüstü çalışmaların incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 16(35), 183-207.
• Kart, M., & Şimşek, H. (2020). Türk eğitim sisteminde değer arayışı: Yenilenen (2017) ilköğretim programları hangi değerleri kazandırıyor? Değerler Eğitimi Dergisi, 18(40), 9-44. https://doi.org/10.34234/ded.623787
• Kaymakcan, R., & Meydan, H. (2011). Din kültürü ve ahlak bilgisi programları ve öğretmenlerine göre değerler eğitimi. Değerler Eğitimi Dergisi, 9(21), 29-55.
• Kaymakcan, R., & Meydan, H. (2016). Ahlak, değerler ve eğitimi (2. Baskı). Dem.
• Keskin, İ., & Yazar, T. (2018). Milli eğitim şûralarında değer, ahlak ve karakter eğitimi ile ilgili alınan kararların değerlendirilmesi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 386-405.
• Korkmaz, M. (2019). Değerler Eğitimi Yaklaşımları. İçinde M. Köylü (Ed.), Teoriden pratiğe değerler eğitimi, ss. 37-61. Nobel Akademi.
• Mahmutoğlu, A. (2009). Etik ve ahlâk; benzerlikler, farklılıklar ve ilişkiler. Türk İdare Dergisi, 225-249.
• MEB. (2010). 18. Milli eğitim şurası kararları. [url: https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_09/29 170222_18_sura.pdf]
• MEB. (2010). 2010/53 sayılı genelge. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• MEB. (2010). Ortaöğretim din kültürü ve ahlak bilgisi dersi (9, 10, 11 ve 12. sınıflar) öğretim programı. [url: http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=319]
• MEB. (2018). Din kültürü ve ahlak bilgisi dersi öğretim programı (Ortaöğretim 9, 10, 11 ve 12. sınıflar). [url: http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=319]
• Meydan, H. (2014). Okulda değerler eğitiminin yeri ve değerler eğitimi yaklaşımları üzerine bir değerlendirme. Bülent Ecevit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(1), 93-108.
• Meydan, H. (2019). Akademide değerler eğitimi (Tezler ve makaleler/1989-2017). Dem.
• Osmanoğlu, C. (2012). Ortaöğretim din kültürü ve ahlak bilgisi ders kitaplarında hoşgörü ve birlikte yaşama kültürü. ERUIFD, 2(15), 55-78.
• Osmanoğlu, C. (2014). Ortaöğretim din kültürü ve ahlak bilgisi (dkab) öğretim programında ve ders kitaplarında çoğulculuk. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Öncül, R. (2000). Eğitim ve eğitim bilimleri sözlüğü. MEB.
• Özer, B. (2019). Karakter ve değerler eğitimi. Pegem Akademi.
• Öztürk C., & Kafadar, T. (2020), 2018 sosyal bilgiler dersi öğretim programının değerlendirilmesi, Trakya Eğitim Dergisi, 10(1), 112-126.
• Power, F. C., Nuzzi, R. J., Narvaez, D., Lapsley, D. K., & Hunt, T. C. (2018). Değerler eğitimi ansiklopedisi kavramlar kişiler kuramlar (Çev. C. Şeker). Edam.
• Tahiroğlu, M., & Çetin, T. (2019). Sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi ve diğer duyuşsal süreçlerde ölçme ve değerlendirme: sorunlar ve çözüme yönelik etkinlik örnekleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 17(38), 295-331.
• Topal, Y. (2019). Değerler eğitimi ve on kök değer. Mavi Atlas, 7(1), 245-254. DOI:10.18795/gumusmaviatlas.543521
• Turan, R., & Ulusoy, K. (2016). Farklı yönleriyle değerler eğitimi. Pegem Akademi.
• Ulusoy, K. (2010). Değer eğitimi: Davranışçı ve yapılandırmacı yaklaşıma göre hazırlanan tarih programlarında değer aktarımı. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 32-51.
• Uygun, S. (2013). Değerler eğitimi program tasarılarının değerlendirilmesi (Antalya örneği). Mediterranean Journal of Humanities, III/2, 263-277.
• Yeşil, R., & Aydın, D. (2007). Demokratik değerlerin eğitiminde yöntem ve zamanlama. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2), 65-84.
• Yeşilyurt, E. (2019). Değerler eğitimine uygunluğu açısından öğretim yöntem ve tekniklerinin incelenmesi: Bir derleme çalışması. EKEV Akademi Dergisi, 23(77), 121-146.
• Yıldırım, S. G., & Demirel, M. (2019). Türk tarihinde değerler ve değerler eğitimi üzerine bir inceleme. EKUAD JETPR Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 5(1), 92-99.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, T. (2018). 2007 ve 2017 tarih dersi öğretim programlarının karşılaştırılması, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 993-1019.
• Yıldız, N. (2008-2010). Etik ile ahlak ayırımı. Felsefe Arkivi, 35, 23-36.
• Yiğittir, S., & Kaymakcı, S. (2012). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı uygulama kılavuzunda yer alan etkinliklerin değer eğitimi yaklaşımları açısından incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 13(2), 49-73.
• Yürük, T. & Düzenli, A. (2021). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretim programlarının kazanımlarının değerler eğitimi açısından incelenmesi. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 21(2), 715-740.
• Zengin, M. (2017). Herkes için geçerli uygun değerleri belirlemek ve öğretmek mümkün mü? Değer eğitimi yaklaşımları bağlamında bir değerlendirme. Original Article/Özgün Araştırma, 7(2), 432-445.