EVALUATION OF FINANCIAL PERFORMANCE USING THE CRITIC-BASED WASPAS METHOD: THE CASE OF INSURANCE COMPANIES INCLUDED IN THE BIST INDEX

Yıl 2023, Cilt: 37 Sayı: 2, 581 - 595, 30.06.2023

Yahya Sönmez

https://doi.org/10.48070/erciyesakademi.1248877

Öz

The insurance sector is of great importance for the Turkish economy and markets. Measuring the performance of companies operating in the insurance sector for these emerging economies and markets is a research topic for investors and academics. For this reason, in the study, it is aimed to weight the criteria with the CRITIC method, which is the criterion weighting method. By using the WASPAS method, it is aimed to rank the performances of insurance companies operating between 2017-2021 and to evaluate these performances. Looking at the performances of insurance companies, company B showed the best performance in 2017-2018, while insurance company F showed the best performance in 2019-2020-2021. Insurance company C had the worst performance in 2017 and 2019. While insurance company A exhibited the worst performance in 2021, it ranked fifth in the performance ranking in 2017, 2019 and 2020. When the results obtained are examined, it is seen that the real-life sector shares and performances of the companies are consistent. This study differs from other studies in terms of the periods examined and the methods used.

Anahtar Kelimeler

CRITIC method, WASPAS method, Financial performance, Insurance companies

CRITIC TEMELLI WASPAS YÖNTEMİNİ KULLANARAK FİNANSAL PERFORMANSIN DEĞERLENDİRİLMESİ: BIST ENDEKSİNDE YER ALAN SİGORTA ŞİRKETLERİ ÖRNEĞİ

Öz

Sigortacılık sektörü, Türkiye ekonomisi ve piyasalar için oldukça öneme sahiptir. Bu gelişen ekonomiler ve piyasalar için sigortacılık sektöründe faaliyet gösteren şirketlerin performanslarını ölçmek yatırımcılar ve akademisyenler için araştırma konusudur. Bu nedenle çalışmada kriter ağırlıklandırma yöntemi olan CRITIC yöntemi ile kriterlerin ağırlıklandırılması amaçlanmıştır. WASPAS yöntemi kullanılarak 2017-2021 yılları arasında faaliyet gösteren sigorta şirketlerinin performanslarının sıralanması ve bu performanslarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Sigorta şirketlerinin performanslarına bakıldığında 2017-2018 yıllarında B şirketi en iyi performansı sergilemişken, 2019-2020-2021 yıllarında ise F sigorta şirketi en iyi performansı sergilemiştir. C sigorta şirketi ise 2017 ve 2019 yıllarında en kötü performansı sergilemiştir. A sigorta şirketi 2021 yılında en kötü performansı sergilerken, 2017, 2019 ve 2020 yıllarında ise performans sıralamasında beşinci sırada yer almıştır. Elde edilen sonuçlara bakıldığında şirketlerin gerçek hayattaki sector payları ve performanslarının tutarlılık gösterdiği görülmektedir. Bu araştırmada incelenen periyodlar ve kullanılan yöntemler itibariyle diğer çalışmalardan farklılık göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

CRITIC yöntemi, WASPAS yöntemi, Finansal performans, Sigorta şirketleri

Kaynakça

• Acar, M. (2019). Finansal performansin belirlenmesinde ve siralanmasinda topsis çok kriterli karar verme yönteminin kullanilmasi: Bist sigorta şirketleri uygulamasi, Journal of Financial Researches & Studies/Finansal Arastirmalar ve Çalışmalar Dergisi, 11(21).
• Ağ, A. (2019). Bist’te işlem gören sigorta şirketlerinin veri zarflama analizi yöntemi ile finansal performanslarının analizi. Business & Management Studies: An International Journal, 7(5), 2656-2668.
• Akyüz, G., Tosun. Ö., & Aka, S. (2020). Performance evaluation of non-life insurance companies with best-worst method and topsis. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 16(1), 108-125.
• Akyüz, Y., & Kaya, Z. (2013). Türkiye'de Hayat dışı ve hayat/emeklilik sigorta sektörünün finansal performans analiz ve değerlendirilmesi. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13(26), 355-371.
• Al-Dalaien, B., & Alhroob, M. (2017). Financial performance analysis of Jordanian insurance companies using the Altman z-score model. International Journal of Academic Research and Development, 2(1), 24-29.
• Altıntaş, F. F. (2021). Avrupa Birliği ülkelerinin lojistik performanslarının Critic tabanlı Waspas ve Copras teknikleri ile analizi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 25(1), 117-146.
• Aslan, M. (2022). Sermaye yapısı ve firma performansı ilişkisi: BIST ana metal sanayi sektörüne yönelik bir analiz. Bulletin of Economic Theory and Analysis, 7(2), 281-295.
• Ayçin, E. (2020). Çok kriterli karar verme: Bilgisayar uygulamalı çözümler (2.Basım). Atlas Akademik Basım Yayın Dağıtım.
• Aytekin, A., & Karamaşa, Ç. (2017). Analyzing financial performance of insurance companies traded in bist via fuzzy shannon’s entropy based fuzzy topsis methodology. Alphanumeric Journal, 5(1), 71-84.
• Bektaş, S. (2022). Türk sigorta sektörünün 2002-2021 dönemi için merec, lopcow, cocoso, edas çkkv yöntemleri ile performansının değerlendirilmesi. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 16(2), 247-283.
• Çağlar, A., & Öztaş, G. Z. (2016). Veri zarflama analizi ve analitik hiyerarşi süreci ile sigorta şirketlerinin finansal oran analizi. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(2), 221-248.
• Demir, G. (2022). Hayat dışı sigorta sektöründe kurumsal performansın psi-sd tabanlı mabac metodu ile ölçülmesi: Anadolu sigorta örneği. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 7(1), 112-136.
• Demir, G., & Kartal, M. (2020). Güncel çok kriterli karar verme teknikleri. Akademisyen Kitabevi.
• Demir, G., Özyalçın, A. T. & Bircan, H. (2021). Çok kriterli karar verme yöntemleri ve çkkv yazılımı ile problem çözümü. Nobel Yayın.
• Diakoulaki, D., Mavrotas, G. & Papayannakis, L. (1995). Determining objective weights in multiple criteria problems: the critic method. Computers and Operation Research, 22(79), 763-770.
• Dinler, S. (2021). Türkiye’de faaliyet gösteren hayat dışı sigorta şirketlerinin gri ilişkisel analizi ile performansının değerlendirilmesi. Oltu Beşeri ve Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2). 200-212.
• Gharizadeh Beiragh, R., Alizadeh, R., Shafiei Kaleibari, S., Cavallaro, F., Zolfani, S. H., Bausys, R., & Mardani, A. (2020). An integrated multi-criteria decision making model for sustainability performance assessment for insurance companies. Sustainability, 12(3), 789.
• Mandić, K., Delibašić, B., Knežević, S., & Benković, S. (2017). Analysis of the efficiency of insurance companies in Serbia using the fuzzy AHP and TOPSIS methods. Economic research-Ekonomska istraživanja, 30(1), 550-565.
• Maruf, M. & Özdemir, K. (2022). Bütünleşik Critic ve Waspas yöntemleri ile ülkelerin e-ticaret ve sosyal medya kullanım kriterlerine göre sıralanması. Uluslararası Ekonomi ve Siyaset Bilimleri Akademik Araştırmalar Dergisi, 6(15), 1-13. DOI: 10.58202/joecopol.1161384
• Peker, İ., & Baki, B. (2011). Gri İlişkisel Analiz yöntemiyle Türk sigortacilik sektöründe performans ölçümü. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (7).
• Perçin, S. & Sönmez, Ö. (2018). Bütünleşik entropi ağırlık ve topsis yöntemleri kullanılarak Türk sigorta şirketlerinin performansının ölçülmesi. Uluslararası İktisat ve İdari İncelemeler Dergisi, 18. EYİ Özel Sayısı, s.565-582.
• Satıcı, S. (2021). Ülkelerin inovasyon performansının CRITIC temelli WASPAS yöntemiyle değerlendirilmesi. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 16(2), 91-104.
• T.C. Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu, (2021). Sigortacılık ve bireysel emeklilik faaliyet raporları (2017-2021).
• Tayyar, N., Yapa, K., Durmuş, M., & Akbulut, İ. (2018). Referans ideal metodu ile finansal performans analizi: BİST sigorta şirketleri üzerinde bir uygulama. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(4), 2490-2509.