KÜLTÜREL MİRAS TURİZMİ KAPSAMINDA YÖRESEL YEMEKLERİN MENÜLERDE KULLANILMASI: ŞANLIURFA YEMEKLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2023, Cilt: 37 Sayı: 3, 1352 - 1363, 30.09.2023

Mehmet Umur , Büşra Şener

https://doi.org/10.48070/erciyesakademi.1361642

Öz

Bir destinasyonun kültürel değerlerini yansıtan yöresel yemeklerin, gelecek nesillere aktarılabilmesi için restoranlar tarafından özenle hazırlanması ve geleneksel isimleriyle sunulması gerekir. Bu araştırmada, Şanlıurfa iline ait tescilli yöresel yemekler listelenmiş ve bu ilde faaliyet gösteren restoranların web sitelerindeki menülerde bu yemeklerin yer alma durumları doküman analizi yöntemi ile incelenmiştir. Tescilli yöresel yemeklere yönelik yapılan inceleme sonucunda, 25 yöresel yemek, 10 fırıncılık ve pastacılık mamulü, hamur işi ve tatlı, bir tane alkolsüz içecek olduğu tespit edilmiştir. Bölgede faaliyet gösteren restoranların sayısına yönelik bilgiye ulaşılamamıştır ancak TripAdvisor web sitesi aracılığı ile 208 restoran tespit edilmiştir. Tespit edilen restoranlar incelenmiş ve yalnızca fast-food yemek, döner ve baklava sunan işletmeler araştırmaya dâhil edilmemiştir. Belirlenen parametreler doğrultusunda 8 restoranın çevrimiçi menüsüne ulaşılmış ve bu menüler içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırma bulgularından hareketle, yiyecek ve içecek işletmelerinin çevrimiçi menü hususunda yeterli olmadığını söylemek mümkündür. Menü analizlerine yönelik bulgular ise, menülerde yer alan tescilli yemek sayısının oldukça az olduğunu göstermektedir. Yöresel yemeklere en fazla yer veren restoranın menüsünde yer alan yöresel yemek sayısının, restoranın sunduğu toplam yemek sayısına oranının %21,3 olduğu tespit edilmiştir. Araştırma kapsamında incelenen restoran menülerinin hiçbirinde yöresel içeceğe rastlanmamıştır. Menülerde sunulan yöresel yemeklerin isimlerine yönelik inceleme sonucunda ise, isimlerinde yazım hataları yapıldığı bulgusuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Gastronomi ve mutfak sanatları, Kültürel miras, Tescilli yöresel yemek, Menü, Şanlıurfa

THE USE OF LOCAL DISHES IN MENUS WITHIN THE SCOPE OF CULTURAL HERITAGE TOURISM: A STUDY ON SANLIURFA FOOD

Öz

Local dishes that reflect the cultural values of a destination must be carefully prepared and served with their traditional names by restaurants in order to be passed on to future generations. In this study, the registered local dishes of Sanliurfa province were listed and the inclusion of these dishes in the menus on the websites of restaurants operating in this province was examined by document analysis method. As a result of the examination of registered local dishes, it was determined that there are 25 local dishes, 10 bakery and pastry products and pastries and desserts, and one non-alcoholic beverage. Information on the number of restaurants operating in the region was not available, but 208 restaurants were identified through the TripAdvisor website. The identified restaurants were examined and only fast-food, doner and baklava restaurants were excluded from the study. In line with the determined parameters, online menus of 8 restaurants were accessed and these menus were subjected to content analysis. Based on the research findings, it is possible to say that food and beverage businesses are not sufficient in terms of online menus. The findings of the menu analysis show that the number of registered dishes included in the menus is quite low. It was determined that the ratio of the number of local dishes in the menu of the restaurant that includes the most local dishes to the total number of dishes offered by the restaurant was 21.3%. None of the restaurant menus examined within the scope of the research included local beverages. As a result of the examination of the names of the local dishes served in the menus, it was found that spelling mistakes were made in their names.

Anahtar Kelimeler

Gastronomy and culinary arts, Cultural heritage, Registered local cuisine, Menu, Sanliurfa

Kaynakça

• Akın, M. H. (2022). İbn-i Haldun. Demiral, A. & Yağmur, Y. (Ed.). Somut olmayan kültürel miras kapsamında Anadolu Düşünürleri içinde (ss. 347-355). Ankara: Nobel Bilimsel.
• Alderighi, M., Bianchi, C., & Lorenzini, E. (2016). The impact of local food specialities on the decision to (re) visit a tourist destination: Market-expanding or business-stealing?. Tourism Management, 57, 323-333. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2016.06.016
• Benek, S. (2006). Şanlıurfa ilinin tarımsal yapısı, sorunları ve çözüm önerileri. Coğrafi Bilimler Dergisi, 4(1), 67-91. https://doi.org/10.1501/Cogbil_0000000062
• Berbel-Pineda, J. M., Palacios-Florencio, B., Ramírez-Hurtado, J. M., & Santos-Roldán, L. (2019). Gastronomic experience as a factor of motivation in the tourist movements. International Journal of Gastronomy and Food Science, 18, 100171. https://doi.org/10.1016/j.ijgfs.2019.100171
• Björk, P., & Kauppinen-Räisänen, H. (2017). A destination’s gastronomy as a means for holiday well-being. British Food Journal, 119(7), 1578-1591. https://doi.org/10.1108/BFJ-09-2016-0394
• Brokaj, M. (2014). The impact of the gastronomic offer in choosing tourism destination: The case of Albania. Academic Journal of Interdisciplinary Studies, 3(2), 249. https://doi.org/10.5901/ajis.2014.v3n2p249
• Çelik, M.,& Aksoy, M. (2023). Yerli turistlerin gastronomi turizmine yönelik tutumları: Şanlıurfa örneği. Turizm ve Gastronomi Çalışmaları Dergisi, 5 (3), 422–434. https://doi.org/10.21325/jotags.2017.103
• Demirbas, S., & Bertan, S. (2022). Local food in the menus: The case of Denizli. University of South Florida (USF) M3 Publishing, 16(9781955833103), 13.
• Ekinci, A. (2016). Urfa mutfağı: lezzet sanatı. Şehir ve İrfan Araştırmaları Dergisi, (3), 85-94. https://www.doi.org/10.5038/9781955833103
• Guerrero, L., Guàrdia, M. D., Xicola, J., Verbeke, W., Vanhonacker, F., Zakowska-Biemans, S., ... & Hersleth, M. (2009). Consumer-driven definition of traditional food products and innovation in traditional foods. A qualitative cross-cultural study. Appetite, 52(2), 345-354. https://doi.org/10.1016/j.appet.2008.11.008
• Gursoy, D., & McCleary, K. W. (2004). An Integrative Model of Tourists’ Information Search Behavior. Annals of Tourism Research, 31(2), 353-373. https://doi.org/10.1016/j.annals.2003.12.004
• Hazarhun, E., & Tepeci, M. (2018). Coğrafi işarete sahip olan yöresel ürün ve yemeklerin Manisa’nın gastronomi turizminin gelişimine katkısı. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(Ek1), 371-389.
• Ignatov, E., & Smith, S. (2006). Segmenting Canadian culinary tourists. Current issues in tourism, 9(3), 235. https://doi.org/10.2167/cit/229.0
• Joppe, M., Martin, D. W., & Waalen, J. (2001). Toronto’s image as a destination: A comparative importance- satisfaction analysis by origin of visitor. Journal of travel research, 39(3), 252-260. https://doi.org/10.1177/004728750103900302
• Jordana, J. (2000). Traditional foods: challenges facing the European food industry. Food Research International, 33(3-4), 147-152.
• Karim, A. S., & Chi, C. G. Q., (2010). Culinary tourism as a destination attraction: An empiricial examination of destinations food image. Journal of hospitality marketing & management, 19(6), 531-555. https://doi.org/10.1080/19368623.2010.493064
• Kittler, P. G., Sucher, K. P., & Nelms, M. (2016). Food and culture. Cengage Learning.
• Kroeber, A. L., & Kluckhohn, C. (1952). Culture: A critical review of concepts and definitions. Papers. Peabody Museum of Archaeology & Ethnology, Harvard University.
• Lenzerini, F. (2011). Intangible cultural heritage: The living culture of peoples. European Journal of International Law, 22(1), 101-120. https://doi.org/10.1093/ejil/chr006
• Mancı, A. R. (2022). Destinasyon özelliklerine ilişkin memnuniyetin tekrar ziyaret ve tavsiye etme niyetine etkisi: Şanlıurfa örneği. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 6(2), 344-357. https://doi.org/10.26677/TR1010.2022.999
• McKercher, B. & Du Cros, H. (2006). Culture, heritage and visiting attractions. Buhalis, D. and Costa, C. (Ed). İçinde, Tourism business frontiers: Consumers, products, and industry (pp. 211-219), Elsevier Butterworth Heinemann, Amsterdam. https://doi.org/10.1016/B978-0-7506-6377-9.50030-4
• Montanari, M. (2006). Food is culture. Columbia University Press.
• Park, H. Y. (2013). Heritage tourism. Routledge.
• Polat, M., (2020), Yöresel yemek imajının destinasyon tercihine etkisi: Kahramanmaraş örneği. Doğu Coğrafya Dergisi, 25(43), 183-194. https://doi.org/10.17295/ataunidcd.712430
• Ryan, C., & Rao, U. (2008). Holiday users of the Internet—ease of use, functionality and novelty. International Journal of Tourism Research, 10(4), 329-339. https://doi.org/10.1002/jtr.660
• Savelli, E., Gregory‐Smith, D., Murmura, F., & Pencarelli, T. (2022). How to communicate typical–local foods to improve food tourism attractiveness. Psychology & Marketing, 39(7), 1350-1369. https://doi.org/10.1002/mar.21668
• Şahinalp, M. (2005). Şanlıurfa şehri’nin kültürel fonksiyonu. Marmara Coğrafya Dergisi, 0(11) , 65-80.
• Şengül, S., & Türkay, O. (2017). Türkiye'nin yöresel mutfakları. Detay Yayıncılık
• Taşkın, Ş. (2020). Destinasyon çekicilik unsuru olarak gastronomi turizminin yiyecek-içecek işletmesi özellikleri açısından değerlendirilmesi: Şanlıurfa ili örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Gaziantep.
• Timothy, D. J., & Nyaupane, G. P. (Eds.). (2009). Cultural heritage and tourism in the developing world. New York: Routledge.
• Türk Dil Kurumu (2011), Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
• Türk Patent ve Marka Kurumu, https://ci.turkpatent.gov.tr/cografi-isaretler/liste? il=25&tur=44&urunGrubu=&adi= (Son erişim tarihi: 11.05.2023).
• Yaşarsoy, E., & Oktay, K. (2020). Yerli turistlerin Şanlıurfa turizmi ile ilgili algılarını belirlemeye yönelik bir araştırma. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 8(1), 58-77. https://doi.org/10.21325/jotags.2020.536
• Yu, X., & Xu, H. (2019). Cultural heritage elements in tourism: A tier structure from a tripartite analytical framework. Journal of Destination Marketing & Management, 13, 39-50. https://doi.org/10.1016/j.jdmm.2019.05.003
• Zağralı, E., & Akbaba, A. (2015). Turistlerin destinasyon seçiminde yöresel yemeklerin rolü: İzmir Yarımadası’nı ziyaret eden turistlerin görüşleri üzerine bir araştırma. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 10(40), 6633-6644.