Karabaşlı çinte (Emberiza melanocephala Scopoli, 1769)’nin ekolojik niş modeli ve Türkiye’deki durumu

Yıl 2015, Cilt: 31 Sayı: 2, 89 - 96, 01.04.2015

Esra Per Kiraz Erciyas Yavuz Sadık Demirtaş

Öz

Türlerin coğrafik dağılımlarının bilinmesi, biyolojik çeşitliliğin korunması ve yönetilmesi açısından son derece önemlidir. Tür dağılımlarını tam olarak belirlemek için çoğu taksonda sınırlı sayıda veri bulunmakta olup mevcut dağılımları ve iklimsel değişimler neticesinde nasıl dağılım gösterecekleri konusunda ekolog ve doğa korumacılar genel olarak coğrafi bilgi sistemleri ile çeşitli dağılım modelleri yapmakta ve taksonların dağılımlarını ortaya çıkarmaktadır. Bu çalışmada Türkiye’de geniş dağılım gösteren Karabaşlı çinte (Emberiza melanocephala Scopoli, 1769)’nin dağılım alanının sıcaklık ve yağış parametrelerine bağlı değişimi DivaGIS programında DOMAIN yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Bu sonuçlara göre Karabaşlı çinte popülasyonları özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi ile İç Anadolu bozkırları ve Ege ve Akdeniz Bölgesi’ndeki meşeliklerde geniş yayılış göstermekte olup alpin kuşakta görülmemekle birlikte, Karadeniz Bölgesi’nin kıyılarında artış göstereceği tahmin edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Karabaşlı çinte, Emberiza melanocephala, DivaGIS, DOMAIN, Türkiye, Ekolojik Niş Modeli

Black-headed buntings (Emberiza melanocephala Scopoli, 1769) ecological niche modelling and its state in Turkey

Öz

Understanding the distribution of species is quite important top reserve biodiversity and to its effective management. There is limited sample to achieve the actual distribution of many taxa and hence, ecologists and conservation managers rely mainly on some distribution models to indicate the potential distribution range of a species in consequence of climatic changes. In this study a widespread summer migrant bird species in Turkey, the Black-headed Buntings (Emberiza melanocephala Scopoli, 1769) distribution in relation to temperature and precipitation changes has been demonstrated with DOMAIN method in DivaGIS program. According the results Black-headed Bunting is widely distributede specially in Southeast Anatolian region, the Central Anatolian steppes and in the oak fields of Aegean and Mediterranean Regions, and while it is not present in alpine belt it will increase in the coasts of the Black Sea Region.

Anahtar Kelimeler

Black-headed Bunting, Emberiza melanocephala, DivaGIS, DOMAIN, Turkey, Ecological Niche Modelling

Kaynakça

• Aksan, N., Yurdakul, Y., Yaşar, A., Per, E., Özesmi, U., Turkish Breeding Bird Atlas Project: Palas (Tuzla) Lake and Kayseri Region, 1st International Eurasion Ornithology Congress, Antalya, 38-44, 811 April,2004.
• BirdLife International,. Birds in Europe: population estimates, trends and conservation status, BirdLife International. BirdLife Conservation Series No. 12, s. 374, Cambridge, UK,2004.
• Carpenter, G.,Gilliso, A.N., Winter, J., Domain: a flexible modelling procedure for mapping potential distributions of plants and animals, Biodiversity Conservation, 2, 667-680, 1993.
• Castell, P., Black-headed Bunting Emberiza melanocephala breeding behaviour in Turkey,Sandgrouse, 18(2), 71,1996.
• Diva-Gis, www.diva-gis.org, Erişim Tarihi: 08.08.2014.
• Erciyas Yavuz, K., Burdur ili Merkez ilçesi, Hacılar, Yarıköy ve Düğer Köy Sınırları İçerisinde Bulunan Arazinin Ornitoloji Raporu,s. 226, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Ankara, 2011.
• Erciyas Yavuz, K., Tokat ilinin Karasal Biyolojik Çeşitlilik ve İç Su Ekosistemleri Biyolojik Çeşitlilik Envanter ve İzleme İşi,Ornitoloji Kısmı, Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Ankara (baskıda)
• Schepers, F.J.,Stuart, J.J., Meininger, P.L., BirdObservations Göksu Delta Turkey Spring M.f. feldegg, 39, 4, 1989.
• Heinzel, H.,Fitter, R., Parslow, J., Türkiye ve Avrupa’nın Kuşları, Kuzey Afrika ve Ortadoğu dahil (Çev. Boyla, K.A.), s. 384,Doğal Hayatı Koruma Derneği, Ankara, 2001.
• Hijmans, R.J.,Graham, C.H.,Theability of climate envelope model stop redict the effect of climate change on species distributions, Global Change Biology, 12, 2272-2281, 2006.
• Hijmans, R.J.,Guarino, L., Mathur, P., DIVA GIS Version 7.5 Manual. [Online]. http://www.divagis.org/docs/DIVA-GIS_manual_7.pdf, 2014
• IUCN, The IUCN RedList of threatened species,www.redlist.org, Erişim Tarihi: 15.10.2014. 13. Kirwan, G.M., Boyla, K.A., Castell, P., Demirci, B., Özen, M., Welch, H., Marlow, T.,The birds of Turkey: a study of the distribution, taxonomy and breeding of Turkish Birds, s. 512, Christopher Helm, London, 2008.
• Kurt, B., Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde bazı kuş türlerinin üreme biyolojilerinin yapay nöron ağı modeliyle incelenmesi,s. 62, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü,Yüksek Lisans Tezi,2004.
• KuşBank, Türkiye Ulusal Kuş Veri Bankası, Doğa Derneği, Ankara,www.kusbank.org, Erişim Tarihi: 15.10.2014.
• Margules, C.R.,Pressey, R.L., Systematic conservation planning, Nature, 405, 243–253, 2000.
• Per, E., Aktaş, M., Breeding birds of the İnözü Valley in central Turkey, Bird Census News, Journal of European Bird Census Council, 21 (2), 44-53, 2008.
• Per, E., Yaşar, A., Özesmi, S.L., Özesmi, U.,Turkish breeding bird atlas pilot Project 2001: Erciyes Mountain and Kayseri Region, Bird Census News, 15 (1), 2-21, 2002.
• Roselaar, C.S.,Taxonomy, morphology, and distribution of the Songbirds of Turkey: an atlas of biodiversity of Turkish passerine birds 240, Pica Press, London, United Kingdom, 1995.
• Scott, J.M.,Heglund, P.J., Morrison, M.L.,Predicting species occurrences: issues of accuracy and scales. 868, Island, Washington, 2002.
• Thomas, C.D., Cameron,A., Green,R.E., Bakkenes, M., Beaumont, L.J., Collingham, Y.C.,Erasmus, B.F.N.,Ferreira M.,Grainger,A., Hannah,L., Hughes, L., Huntley, B.,van Jaarsveld, A.S., Midgely, G.E., Miles, L., Ortega- Huerta, M.A., Peterson, A.T., Phillips, O.L., Williams, S.E., Extinction risk from climate change, Nature, 427, 145-148, 2004.
• Toprak, H.H.C., Gaziantep ili kuş (Classis: Aves) türlerinin sistematiği ve ekonomisi,Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep, 119 s. 2004.
• Tsoar, A., Allouche, O., Steinitz, O., Rotem, D., Kadmon, R., A comparative evaluation of presenceonly methods for modelling species distribution, Diversity Distribution, 13, 397–405, 2007