AKADEMİK OFİSLERDE BİR MEMNUNİYET DEĞERLENDİRME ÇALIŞMASI

Yıl 2008, Cilt: 24 Sayı: 1, 346 - 363, 01.02.2008

Fatma Sanem İnce Pınar Dinç

Öz

Günümüzde bir çok ofis yapısında birim mekanın yatayda ve düşeyde tekrarlanması ile karakterize olan bir tasarım anlayışı yaygındır. Her çalışana eş nitelikte bir birim mekan verilmesi durumunda mekanlara yönelik memnuniyetler de eş düzeyde gerçekleşebilmekte midir? Birim mekanın bina içinde bulunduğu yer (kat ve cephe), memnuniyet düzeylerinin de farklılaşmasına neden olmakta mıdır? Bu soruların cevaplanabilmesi için, akademik kişisel ofislerin yer aldığı bir yapıda toplam 43 sorudan oluşan bir anket uygulanmıştır. Ankette beş değişken (teknik, işlevsel, algısal, duygu-duruma yönelik ve aidiyet) ve bileşenleri üzerinden bir sorgulama yapılmıştır. Katılımcıların (N=170) verdikleri yanıtlardan elde edilen bulgularda, üç farklı karakterdeki cephede aidiyet değişkeni, 6 tip katta da teknik, işlevsel, algısal ve aidiyet değişkenleri anlamlı farklılıklar göstermiştir. Analizler, kent manzarasına açık olan cephede aidiyetin pozitif değer aldığını, üst katlara çıkıldıkça ve çevre yapılaşmaların zemin kat hareketlilikleri ve artık alanlarından uzaklaşıldıkça teknik, işlevsel, algısal ve aidiyet değişkenlerinin pozitifleştiğini ortaya koymaktadır. Çalışma, tip kat düzeninden oluşan çok katlı ofis yapıları tasarımında, esas manzara ve yan manzara farklılıkları ile ofislerin başlangıç katının yerden ve yakın çevreden bağımsızlaşmasının önemini vurgulamakta, tip mekanların yan yana ve tip katların üst üste getirilmesiyle oluşan lineer yapı düzeninin kırılması gereken noktalarını ortaya çıkarmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ofis tasarımı, Kapalı planlı ofis, Kişisel ofis, Kullanım sürecinde değerlendirme, Kullanıcı memnuniyeti, Homojenlik

A USER SATISFACTION RESEARCH IN ACADEMIC OFFICES

Öz

The main characteristic of today’s office designs is repeating identical units in horizontal and vertical directions. Do allocating standard / equal units to individuals facilitate equal satisfactions of users? Do differences of location (direction and floor) of the units in an office block cause a difference in user satisfaction as well? To find the answers, a questionnaire of 43 questions was conducted at an office block of academicians in which each academician had a personal office. Technical, functional, perceptional, emotional and attachment variables and their sub-variables were questioned. Findings indicated a significant difference for the attachment variable among the three directions of the block plus differences for technical, functional, perceptional and attachment variables between floors. Further analysis indicated the positive value of attachment for the direction with an urban overview. Similarly, the positive values of technical, functional, perceptional, emotional and attachment variables were indicated as well regarding the floors that were distant from ground level human flows and the left over spaces of surrounding buildings. The research underlines the role of main-subordinate view differences in office block design as well as the importance of independence from ground level and surroundings thus shows the critical points that a linear office block should improve its attitude through considering nearby environmental conditions.

Anahtar Kelimeler

Office design, Closed-plan offices, Personal offices, Post-occupancy evaluation, User satisfaction, Homogeneity

Kaynakça

• F. Duffy, The Changing Workplace, Phaidon, London, (1992).
• F. Duffy, The New Office, Conran Octopus, London, (1997).
• M. Aksu, Yüksek Lisans Tezi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, (2000).
• A. Gürer, Yüksek Lisans Tezi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, (1997).
• Ş. Naghavi, Yüksek Lisans Tezi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, (1995).
• S. Bailey, Offices : A Briefing and Design Guide, Butterworth Scientific, UK, (1990).
• V. Kupritz, Journal of Environmental Psychology, 18 (1998) 341.
• V. Kupritz, Journal of Architectural Planning and Research, 20(2) (2003) 123.
• V. Kupritz, Journal of Architecture and Planning Research, 18(1) (2001) 13.
• V. Kupritz, Journal of Architectural Planning and Research, 20(2) (2003) 110.
• N. J. Stone, A. J. English, Journal of Environmental Psychology, 18 (1998) 175.
• M. Wells, Office Clutter or Meaningful Personal Displays : The Role of Office Personalization In Employee and Organiational Well-Being, 20 (2000) 239.
• M. Wells, L. Thelen, Environment and Behavior, 34(3) (2002) 300.
• M. J. O’ Neill, Environment and Behavior, 26(4) (1994) 504.
• Gonzalez, M.S.R., et al., Journal of Environmental Psychology, 17 (1997) 69.
• P. Rishi, et al., Psychologia, 43 (2000)155.
• L. Larsen, et al., Environment and Behavior, 30(3) (1998) 261.
• J. C. Vischer, Van Nostrand Reinhold, USA, (1989).
• J. C. Vischer, Van Nostrand Reinhold, USA, (1996).
• A. Ural, İ. Kılıç, Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS İle Veri Analizi, Detay Yayıncılık, Ankara, (2005).
• P. Leather, et al., Environment and Behavior, 30(6) (1998) 739.
• A. Mahdavi, U. Unzeitig, Building and Environment, 40 (2005) 113.
• E. Sundstrom, et.al., Environment and Behavior, 26(2) (1994) 195.
• Ş. Ö. Gür, Mekân Örgütlenmesi, (1996) 233.