ÇEŞİTLİ EMPRENYE MADDELERİ İLE MUAMELE EDİLEN SARIÇAM (Pinus sylvestris L.) ODUNUNDA RETENSİYON VE HİGROSKOPİSİTE MİKTARLARI

Yıl 2005, Cilt: 21 Sayı: 1, 166 - 179, 01.02.2005

Ergün Baysal Hüseyin Peker Mehmet Çolak

Öz

Bu çalışma; ticari nitelikli çeşitli emprenye maddeleri, borlu bileşikler, polietilen glikol ve su itici maddelerle muamele edilen sarıçam odununda, emprenye maddelerinin retensiyon ve higroskopisite üzerine etkilerinin belirlenmesi amaçlarına yönelik olarak hazırlanmıştır. Çalışmada 4 tip emprenye maddesi grubu seçilmiştir. Bunlar: 1.Ticari emprenye maddeleri; amonyum sülfat (AS), diamonyum fosfat (DAP), vacsol (V) ve tanalith-CBC. 2. Borlu bileşikler; borik asit (BA), boraks (Bks), ve parafin (P) ilave edilmiş, borik asit ve boraks karışımı (P+BA+Bks). 3. Polietilen glikoll; polietilen glikol -400 (PEG-400). 4. Su itici maddeler; stiren (St), metilmetakrilat (MMA), izosiyonat (ISO) kullanılmıştır. Çalışmada ayrıca, borik asit ve boraks karışımının (7:3; ağırlık . ağırlık) sulu çözeltileri ve PEG-400 emprenye maddesi üzerine ikincil olarak su itici maddelerle emprenye işlemi gerçekleştirilmiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre; ticari ve borlu emprenye maddeleri ile muamele edilen sarıçam odununda tam kuru oduna oranla % retensiyon değerleri düşük düzeyde gerçekleşirken, su itici maddelerle (SİM) muamele edilen sarıçam odununda %30-70 oranında istatistiksel anlamda önemli yüksek retensiyon oranları elde edilmiştir (P≤0.05). Sarıçam odununda, retensiyon oranları üzerinde belirleyici etkenin çözücü madde olduğu ortaya konmuştur. Sarıçam odununda higroskopisiteyi en çok artıran maddeler AS, DAP, tanalith-CBC olurken, PEG-400 dışında hiçbir uygulama sarıçam odununda, kontrole oranla higroskopisitede artışa sebep olmamıştır. Emprenye maddeleri içinde higroskopisiteyi en fazla azaltan madde P+BA+Bks olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Emprenye maddeleri, Su itici maddeler, Retensiyon, Higroskopisite

RETENTION and HYGROSCOPICITY LEVELS OF SCOTS PINE (Pinus sylvestris L.) TREATED with SOME IMPREGNATION CHEMICALS

Öz

This study was designed to determine the effects on retention and hygroscopicity levels of Scots pine (Pinus sylvesyris L. ) treated with some commercial preservative types, borates, polyethylene glycol, and water repellents. In this study, four types of impregnation chemicals were used: 1. Commercial preservative types, such as ammonium sulphate (AS), di ammonium phosphate (DAP), vacsol (V). 2. Borates chemicals such as boric acid (BA), borax (Bx), boric acid borax mixture (7:3; weight: weight) and paraffin added BA+BX mixture (15 % P+BA+Bx). 3. Polyethylene glycol such as polyethylene glycol (PEG-400). 4. Water repellents such as styren, (St), methylmetacrylate (MMA) and icocyanate (ISO). Also, water repellents were used as a secondary treatment over aqueous solutions of BA+Bx mixture and solution of PEG-400. The results indicatedthat retention % and hygroscopicity levels of Scots pine treated with commercial preservative types and borates preservatives was lower compared to other treatment chemicals. However, retention % levels of Scots pine treated with WR chemicals was highly 30 to 70 % higher (P<0.05). Retention (kg/m)3 levels were the highest in the specimens with PEG-400 solutions and water repellent chemicals. Results clearly indicated that solvent types of preservative chemicals played an important role in the retention levels of Scots pine. While Scots pine treated with AS and DAP caused increasing of hygroscopicity, except for PEG-400, other treatment chemicals didn’t cause increase hygroscopicity of Scots pine compare to control specimen. In all impregnation chemicals, the lowest hygroscopicity levels of Scots pine were obtained from the treatments with P+BA+Bx.

Anahtar Kelimeler

Impregnation chemicals, Water repellents, Retention, Hygroscopicity

Kaynakça

• Kurtoğlu, A., Kimyasal odun koruma maddelerinin çevre sağlığına etkileri, Ahşap Malzemelerin Korunması, MPM Yayınları, 338, Ankara, 196-214, 1988.
• Wilkonson, J.G., Industrial timber preservation, Rentokil Ltd., Research & Development Division Associated Business Press, London, 532, 1979.
• Richardson, B.A., Wood preservation, The Construtcion Press, Ltd. Langaster, England, pp. 238, 1987.
• Yalınkılıç, M.K., Örs, Y., Ay, N., Baysal, E., Demirci, Z., Göknarı, Duglas, ( Pseudotsuga menziesii ( Mirb. ) Franco odununun anatomik ve çeşitli kimyasal maddelerle emprenye edilebilme özellikleri, Doğa Türk Tarım ve Orman Dergisi, 1996.
• Bozkurt, Y., Göker, Y., Erdin, N., Emprenye Tekniği, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, 415, 1993.
• Yalınkılıç, M.K., Baysal, E., Demirci, Z., Bazı borlu bileşiklerin ve su itici maddelerin Kızılçam odununun higroskopisitesi üzerine etkileri, Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, Cilt:1, Sayı, 2-3 , 161- 168s. , 1995.
• Örs, Y., Atar, M., Peker, H., Çeşitli emprenye ve üst yüzey işlem maddelerinin Kestane odununun yanma özelliklerine etkileri, Doğa Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, Cilt 23, 541-549, 1999.
• Y. Örs, M. Atar, H. Peker, Sarıçam odununun yanma özelliklerine bazı borlu bileşikler ve su itici maddelerin etkisi, Doğa Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, 23, 501-509, 1999.
• Murphy, R.J., Historical perspective in Europe, In : fırst International Conference on Wood Protection With Diffusible Preservatives Proceedings 47355, M. Hamal, Ed. Forest Product Research Society, 9-13, 1990.
• Greaves, H., Wood protection with diffusible preservatives: Historical perspective in Australia, In: First international Conference on Wood Protection With Diffusible Preservatives, Proceedings 47355, M., Hamel Ed. Forest prod. Ress. Soc, 14-18, 1990.
• Yalınkılıç, M.K., Alma, H., Ağaç malzemenin monomerik kimyasal maddelerle işlem görmesiyle elde edilen yeni bir ürün, odun-plastik kompoziti, Yeşile Çerçeve, 17, 30-32, 1992.
• Yalınkılıç, M.K., Baysal, E., Demirci, Z., Çeşitli emprenye maddelerinin Kızılçam (Pinus brutia (Ten. )) odununun higroskopisitesinde meydana getirdiği Değişiklikler, Pamukkale Üniv. Mühendislik Bilimleri Dergisi, 1(2-3), 161-168, 1995.
• Nikolov, S., Encev, E., Effect of heat treatment on the sorption dynamics of Beech, wood-m, Nauch. Trud. Lesoteh. Inst., Sofija ( Ser. Meh. Tehn. Darv. ), 14, 1967.
• Havaguchi, T., Fushitani, M., The hygroscopicity and water absorption of the wood treated with ammoniacal solution of copper pentachlorophenate, Bull. Exp. For Tokyo Unıv., Agric. Technol. 3, 6-9, 1963.
• Mcknıght,T.S., The hygroscopicity of wood treated with fire retarding compounds, Rep. For. Prod.Res. Br.Can., Forestry Abstracts, 180, 1962,
• Stejnberg, S.E., The effect of high-temperature drying in petroleum on the hygroscopicity of Pinus sylvestris wood, Derev. Prom. 11( 5 ), Forestry Abstracts, 1962.
• Sadah, T., Araki, M., Goto. T., Studies on the dimensional stabilization of wood VIII. hyroscopicities of formaldehyde- treated wood, Jab. Wood Res. Soc. 6( 6 ), Forestry Abstracts, 1960.
• Shibamoto, T., Inoue, T., Studies on some properties of Stem and Shoot of Bamboo (Phyllostachys edulis Rsv.) Especial lyon Properties Relating to water, Bull. Tokyo Uni. For, 47, 1954.
• Kadita, S., Nakato, K., Influences of some extracting treatments on the hygroscopicity of wood, Wood Research , Kyoto, 2, 9-21, 1949.
• TS 345, Ahşap emprenye maddelerinin etkilerinin muayene metodları, 1974.
• ASTM D 1413-76, Standart method of testing wood preservatives by laboratory soilblock cultura, Annual Book of ASTM Standards 452-460, 1976.
• ASTM D 3201-86, Standard test method for hygroscopic properties of fire retardant wood and wood- based products, Annual Book of ASTM Standards, 458-459, 1986.
• Kollman, F.P., Cote, W. A., Principles of wood science and technology: Solid wood, Springer-Verlag Heidelberg, 592 p., New York, 1968.