Kentsel Dönüşüm Sonucu Oluşan İnşaat Atıklarının Getirdiği Maliyetin Kayseri Küçükali Mahallesi’nde İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 36 Sayı: 1, 102 - 118, 26.04.2020

Şule Yarımçam Z. Özlem Parlak Biçer

Öz

Günümüzde, çarpık kentleşme ve kentsel dönüşüm çalışmaları sonucunda
inşaat yapım ve yıkım atıkları meydana gelmektedir. İnşaat atıkları olan ahşap,
cam, plastik, demir, çelik ve bakır gibi metallerin geri dönüştürülerek tekrar
kullanılması ile doğal kaynakların tükenmesini önlenerek çevre kirliliği de
azalmış olacaktır. Bu çalışmada, inşaat yapım ve yıkım atıklarının oluşum
nedenleri araştırılmıştır. Son yıllarda kentlerde özellikle kentsel dönüşüm
alanı olan konut bölgelerinde büyük yıkımlar olmaktadır. Bu yıkımların
sonucunda meydana gelen atıkların ne yapılacağı konusunda çalışmalar yok
ve/veya yetersizdir. Bu durum, Türkiye’nin büyük-küçük tüm kentleri için
geçerlidir. Çalışmada; Kayseri Melikgazi ilçesi sınırlarında olan Küçükali
Mahallesi’nde meydana gelmiş inşaat yapım ve yıkım atıklarının, geri dönüşümde
kullanım alanları ve atıkların yönetilmesi için harcanan maliyetin ne olduğu
saptanmaya çalışılmıştır. Ayrıca yerel yönetimlerin katı atık olarak geçen
inşaat atıklarını nasıl geri dönüştürülebileceği ya da yok edileceği ve
maliyeti konusuna katkı yapmaya da çalışılmıştır. Çalışmanın yerel yönetimlere
ve konu üzerinde çalışan kurum ve kişilerin yaptığı çabalara katkı sağlaması
umut edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

İnşaat Atığı, Kentsel Dönüşüm, Kayseri Küçükali Mahallesi

Kaynakça

• [1] Yarımçam, Ş., 2017. İnşaat Yapım Ve Yıkım Atıklarının Geri Dönüşümünün Kentsel Ölçekteki Durumunun Kayseri Kentinde Örnek Alan Çalışması Üzerinden İncelenmesi. Erciyes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kayseri, 2017. Syf 3
• [2] Resmi Gazete, 2015. Atık Yönetimi Yönetmeliği, Sayı Numarası: 29314, Resmi Gazete Tarihi: 02.04.2015. [3] Tenikler, G., 2007. Türkiye’de Tehlikeli Atık Yönetimi ve Avrupa Birliği Ülkeleri ile Karşılaştırmalı Bir Analiz, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, İzmir.
• [4] Bayram, S., Öcal, M.E., Laptalı Oral, E., 2011. İnşaat atıkları kavramının yasal düzenlemesi ve hazır beton tesislerinde örnek uygulama. 6. İnşaat Yönetimi Kongresi, 25-27 Kasım 2011, Bursa. TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası. ss. 460-471.
• [5] Resmi Gazete, 2004. Hafriyat Toprağı İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği, Sayı Numarası: 25406, Resmi Gazete Tarihi: 18.03.2004.
• [6] T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, 2014-2017. Ulusal Geri Dönüşüm Strateji Belgesi ve Eylem Planı 2014-2017. s. 113.
• [7] Fu, Q., Teng, J., 2014. Analysis of the constuction cost management based on the perspective of the construction waste recyling. İnternational Conference on Management Science and Management İnnovation. MSMI 2014. 701-706.
• [8] Demir, A., Gökçe, O., Özden, Ş., Işık, A., Çiftçi A., 2008. Trabzon heyelanlarına genel bakış. 5. Dünya su forumu Türkiye bölgesel hazırlık toplantıları. Taşkın, Heyelan ve dere yataklarının korunması konferansı. 7-8 Ağustos 2008, Trabzon. s. 219-227.
• [9] Yılmaz, S., 2012. 26 Ağustos 2010 Rize bölgesel heyelan ve sel afeti müdahale ve iyileştirme çalışmaları. AFAD T.C. Rize Valiliği İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü, 2012.
• [10] DSİGM, 2008. 5. Dünya Su Forumu Türkiye Bölgesel Hazırlık Toplantıları, Taşkın, Heyelan ve Dere Yataklarının Korunması Konferansı, 2008. T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü XXII. Bölge Müdürlüğü, s. 135, 228.
• [11] Bahadır, M., 2014. Samsun’da meydana gelen 4 temmuz ve 6 ağustos 2012 taşkınlarının klimatik analizi. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Dergisi. 29:28-50.
• [12] AFAD (T.C. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı) 2014. Müdahale, İyileştirme ve Sosyoekonomik Açıdan 2011 Van Depremi Raporu. s. 104.
• [13] Ergünay, O., 2007. Türkiye’nin Afet Profili. TMMOB Afet Sempozyumu Bildiriler Kitabı. 5-7 Aralık 2007. İMO Kongre ve Kültür Merkezi, s. 1-14.
• [14] Özmen, B., 2000. 17 Ağustos 1999 İzmit Körfezi Depremi’nin Hasar Durumu, Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Araştırma Dairesi, Ankara, Nisan 2000. Sayfa 98.
• [15] Palabıyık, H., 2000. Marmara depremi ve düşündürdükleri: Afet yıkıntı ve atıkları yönetimi. Çağdaş Yerel Yönetimler, 9(1):88-95.
• [16] T.C. Başbakanlık, Devlet Planlama Teşkilatı, 2013. Onuncu Kalkınma Planı, 2014-2018. s. 212.
• [17] Palabıyık, H., 1999. Kentsel katı atıkların yönetimi, geri kazanım ve sürdürülebilirlik konusunda perspektifler. Türk İdare Dergisi, 420:67-91.
• [18] Karakaya, İ., 2008. İstanbul İçin Stratejik Kentsel Katı Atık Yönetimi Yaklaşımı. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 176 s.
• [19] Haupt, M., Vadenbo, C., Hellweg, S., 2016. Do we have the right performance indicators fort he circular economy? İnsight into the Swiss waste management system. Journal of İndustrial Ecology, 26 Oct 2016.
• [20] Ajayi, S.O., Oyedele, L.O., Akinade, O.O, Bilal, M., Alaka, H.A., Owolabi, H.A., 2016. Optimising material procurement for construction waste minimization: An exploration of success factors. Sustainable Materiaks and Technologies 11:38-46.
• [21] Al-Haji, A., Hamani, K., 2011. Material waste in the UAE construction industry: main causes and minimization practices. Architectural Engineering and Management, 7:221-2345.
• [22] Yuan, H., Lu, W., Jianli Hao, J., 2013. The evolution of construction waste sorting on-site. Renewable and Sustainable Energy. 20:483-490
• [23] T.C. Sayıştay Başkanlığı, 2007. Türkiye’de Atık Yönetimi, Ulusal Düzenlemeler ve Uygulama Sonuçlarının Değerlendirilmesi, Performans Denetim Raporu. s. 82.
• [24] Akdoğan, A., Güleç, S., 2005. Belediyelerde katı atık yönetimi ve il belediyelerinde gerçekleştirilen ampirik bir araştırma. Çağdaş Yerel Yönetimler, 14(4):51-78.
• [25] Armağan, B., Demir, İ., Demir, Ö., Gök, N., 2006. Katı atıkların ekonomide değerlendirilmesi. İstanbul Ticaret Odası, Yayın No: 2006-23.
• [26] Gürer, C., Akbulut, H. ve Kürklü, G., 2004. İnşaat endüstrisinde geri dönüşüm ve bir hammadde kaynağı olarak farklı yapı malzemelerinin yeniden değerlendirilmesi. 5. Endüstriyel Hammaddeler Sempozyumu, 13-14 Mayıs 2004, İzmir. s. 28-36.
• [27] Alkış, E., 2013. Katı atık geri dönüşüm tesisi fizibilite raporu (Yayımlanmamış Rapor), 2013. İstanbul. İcon Medya Tanıtım Organizasyon ve Tarım Tic. LTD. ŞTİ.
• [28] Demirkıran, S., 2008. Türkiye’de Kentsel Dönüşüm Uygulamalarında Yerel Yönetimlerin Rolü: Bursa Büyükşehir Belediyesi Örneği. Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. s. 139.
• [29] Özden, P.P., 2006. Türkiye’de kentsel dönüşümün uygulanabilirliği üzerine düşünceler. İ.Ü. Siyasi Bilgiler Fakültesi Dergisi, 35:215-233.
• [30] Peng, Y., Lai, Y., Li, X., Zhang, X., 2015. An alternative model for measuring the sustainability of urban regeneration: The way forward. Journal of Cleaner Production. 109:76-83.
• [31] İnternet, 2017. https://mutlukent.files.wordpress.com/2012/10/kalkc4b1nmabakanlc4b1c49fc4 b1_yac59fanabilir-kentler-ve-kentseldc3b6nc3bcc59fc3bcm.pdf, (Erişim Tarihi: Mart 2017).
• [32] Oğuz, D., Saygı, H. ve Akpınar, N., 2010. Kent içi endüstri alanlarının dönüşümüne bir model: İzmit/Sekapark. Coğrafi Bilimler Dergisi CBD 8 (2), 157-167.
• [33] The World Habitat Awards, 1985-1989. The Reconstruction Of Hiroshima And The Danbra Redevelopment Project. World Habitat Award Winner, 1989.
• [34] Şişman, A., Kibaroğlu, D., 2009. Dünyada ve Türkiye’de kentsel dönüşüm uygulamaları. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 12. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı 11-15 Mayıs 2009, Ankara. 9 s.
• [35] Karadağ, A. ve Miroğlu, G., 2012. Bayraklı kentsel dönüşüm projesi üzerine coğrafi değerlendirmeler. Türk Coğrafya Dergisi, 57:21-32.
• [36] Mutlu, S., 2007. Türkiye’de Yaşanan Gecekondulaşma Süreci Ve Çözüm Arayışları: Ankara Örneği. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 159 s.
• [37] Ataöv, A., Osmay, S., 2007. Türkiye’de kentsel dönüşüme yöntemsel bir yaklaşım. Metu JFA 24(2):57-82
• [38] İnternet, 2016. http://www.kentselyenileme.org/dosyalar/dikmen.pdf, Mart 2016
• [39] Gümüşboğa, B., 2009. Katılım Ekseninde Kentsel Dönüşüm; Altındağ Aktaş Mahallesi Örneği, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. 132 s.
• [40] İnternet, 2016. www.altindag.bel.tr, Mart 2016
• [41] İnternet, 2016. http://emlakkulisi.com/, Mart 2016
• [42] Öcal, C. ve İnce, H.H., 2012. Sürdürülebilir Yapı Tasarımı İle Değişen İhtiyaçlar. İnternational Consruction Congress 2012. ICONC2012-SDÜ
• [43] Erdin, E., Alten, A., & Tunalı, T., 2004. İnşaat atıklarının değerlendirilmesi, 5. Endüstriyel Hammaddeler Sempozyumu, 2004, İzmir. s. 387-393.
• [44] Ölmez, E. ve Yıldız, Ş., 2008. İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Yönetimi ve Planlanan İstanbul Modeli. Kent Yönetimi, İnsan ve Çevre Sorunları’08 Sempozyumu. 02-06 Kasım 2008, 7 s.
• [45] Tojo, N. ve Fischer, C., 2011. Europe as a Recycling Society: European Recycling Policies in relation to the actual recycling achieved. European Topic Centre on Sustainable Consumption and Production, ETC/SCP working paper 2/2011.
• [46] European Commission, 2010. Report From The Commission To The European Parliament, The European Economic And Social Committee And The Committee Of The Regions on the Thematic Strategy on the Prevention and Recycling of Waste, Brussels, 19.1.2011.
• [47] Fırat, F.K., Akbaş, F., 2015. İnşaat endüstrisinde geri dönüşüm çalışmalarının geliştirilmesi ve ekonomi üzerine etkileri. Session 4d: Çevre ve Enerji. İnternational Conference on Eurasian Economies. s. 637-644.
• [48] Çevre ve Orman Bakanlığı, 2007. İklim Değişikliği Birinci Ulusal Bildirimi, Ankara. s. 284.
• [49] Altındağ, S., 2011. İstanbul’da Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Tersine Lojistik Yöntemiyle Alternatif Yönetim Planı. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul. Sayfa, 81
• [50] Çevre Şehircilik Bakanlığı, 2013. İl Çevre Durum Raporu. İstanbul İl Çevre Ve Şehircilik Müdürlüğü Çevresel Etki Değerlendirmesi Şube Müdürlüğü, s. 266.
• [51] İnternet, 2016. http://www.istac.istanbul/tr/hizmetlerimiz/hafriyat-insaat-ve-yikinti-atiklari, (Erişim Tarihi: Mart 2016)
• [52] İSTAÇ 2013-2017. Stratejik Plan 2013-2017. İstanbul Çevre Koruma ve Atık Maddeleri Değerlendirme Sanayi ve Ticaret A.Ş. İstanbul Büyükşehir Belediyesi, 80 s.
• [53] Ankara Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2014. 2014 Yılı Ankara İl Çevre Durum Raporu. Sayfa 218.
• [54] Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 2014a. İzmir İli 2012 Yılı Çevre Durum Raporu. İzmir- 2014. s. 249.
• [55] Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 2014b. 2013 Yılı Hatay İl Çevre Durum Raporu. Hatay-2013. s. 163.
• [56] Resmi Gazete, 2015. Bakanlar Kurulu Kararı, Sayı Numarası:29412, Resmi Gazete Tarihi: 10.07.2015, Karar Sayısı:2015/7812.
• [57] İnternet,2016. http://www.milliyet.com.tr, (Erişim Tarihi: Şubat 2016)
• [58] İnternet, 2015. http://www.kocasinan.bel.tr/, (Erişim Tarihi: Kasım 2015)
• [59] Kocasinan Belediyesi, 2015. Kentsel Dönüşüm Servisi.
• [60] Resmi gazete, 2015. Bakanlar Kurulu Kararı, Sayı Numarası: 29411, Resmi Gazete Tarihi:09.07.2015, Karar sayısı: 2015/7859.
• [61] Melikgazi Belediyesi, 2015. Kentsel Dönüşüm ve Plan Etüd Proje Müdürlükleri
• [62] İnternet, 2015. http://www.melikgazi.bel.tr/, (Erişim Tarihi: Aralık 2015)
• [63] Melikgazi Belediyesi, 2016. Kentsel Dönüşüm, Ulaşım ve Basın Yayın Müdürlükleri
• [64] Yarımçam, Ş., 2016. Küçükali Mahallesi yıkım çalışmaları ve kişisel arşiv
• [65] Kayseri Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2017. Proje Müdürlüğü
• [66] Yurtseven, M.A., 2017. İnşaat Mühendisi
• [67] Coelho, A., Brito, J., 2013. Economic viability analysis of a construction and demolition waste recycling plantin Portugal- part I: location, materials, technology and economic analysis. Journal of Cleaner Production 39:338-352.