Gri Küf Hastalığı Etmeni Botrytis cinerea’ya Karşı Salvia potentillifolia Boiss. and Heldr. ex Bentham (Lamiaceae) Uçucu Yağının Doğal Fungisit Olarak Kullanımının Değerlendirilmesi

Yıl 2025, Cilt: 41 Sayı: 2, 700 - 707, 30.08.2025

Mervenur Saygılı , Sevil Albayrak , Ahmet Aksoy

Öz

Botrytis cinerea Pers. Fr. çok çeşitli konakçılarda gri küf hastalığına neden olan patojen fungustur. Bu çalışma ile Salvia potentillifolia Boiss. and Heldr. ex Bentham (Lamiaceae)’dan elde edilen uçucu yağın bitki patojeni B. cinerea’ya karşı antifungal aktivitesinin belirlenmesi amaçlanmıştır. 1-200 µl/petri dozunda uygulanan uçucu yağın buhar fazında misel gelişimi ve spor çimlenmesi üzerine etkisi araştırılmıştır. 20 µl ve üzeri dozlarda uçucu yağ misel gelişimini tamamen engellerken, fungisidal doz 50 µl olarak belirlenmiştir. S. potentillifolia uçucu yağının buhar fazında 10 μl ve üzeri dozlarda B. cinerea sporlarının çimlenmesini tamamen engellediği belirlenmiştir. Genel olarak, sonuçlar S. potentillifolia uçucu yağının B. cinerea mücadelesinde fungisitlere karşı biyolojik olarak parçalanabilen, çevre dostu ve güvenli potansiyel bir alternatif olabileceğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Salvia potentillifolia , Botrytis cinerea , Antifungal aktivite

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

TÜBİTAK 2209A programı Proje No: 1919B012318991

Teşekkür

Makale TÜBİTAK 2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı 1919B012318991 numaralı proje sonuçlarından üretilmiştir. Maddi destek ve yardımlarından dolayı TÜBİTAK’a teşekkür ederiz. B. cinerea kültürünün teminindeki yardımlarından dolayı Yıldız Teknik Üniversitesi, Kimya Metalurji Fakültesi, Biyomühendislik Bölümü Öğretim Üyesi Sayın Doç. Dr. Azime Erarslan ve Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Zootekni Bölümü Öğretim Üyesi Sayın Yasin Altay’a teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Fincheira, P., Jofré, İ., Espinoza, J., Levío-Raimán, M., Tortella, G., Oliveira, H.C., Diez, M.C., Quiroz, A., Rubilar, O. 2023. The efficient activity of plant essential oils for inhibiting Botrytis cinerea and Penicillium expansum: Mechanistic insights into antifungal activity. Microbiological Research, 277, 127486. 10.1016/j.micres.2023.127486.
• Karakuş, S., Atici, Ö., Köse, C., Tiryaki, D. 2021. Antifungal effect of essential oil and different extracts obtained from Nepeta meyeri on Botrytis cinerea. Acta Scientiarum Polonorum, Hortorum Cultus, 20, 111–122. 10.24326/ASPHC.2021.1.11.
• Kılınç, G.H. 2022. Bazı Bitki Ekstraktlarının Kurşuni Küf (Botrytis cinerea PERS.)’e Karşı Hasat Sonrası Etkinliğinin Belirlenmesi. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitütüsü, Bitki Koruma Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 159s, Ankara.
• Vitoratos, A., Bilalis, D., Karkanis, A., Efthimiadou, A. 2013. Antifungal activity of plant essential oils against Botrytis cinerea, Penicillium italicum and Penicillium digitatum. Notulae Botanicae Horti Agrobotanici Cluj-Napoca, 41, 86–92. 10.15835/nbha4118931.
• Özer, M.H., Akbudak, B. 2003. Doğal ve Yapay Gri Küf (Botrytis cinerea Pers : Fr.) Bulaşık Olan Üzümlerin Muhafazası Üzerine Ultraviolet-C (UV-C) İşık Uygulamalarının Etkisi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 17, 23–32.
• Fan, L., Wei, Y., Chen, Y., Jiang, S., Xu, F., Zhang, C., Wang, H., Shao, X. 2023. Epinecidin-1, a marine antifungal peptide, inhibits Botrytis cinerea and delays gray mold in postharvest peaches. Food Chemistry, 403, 134419. 10.1016/j.foodchem.2022.134419.
• Williamson, B., Tudzynski, B., Tudzynski, P., Van Kan, J.A.L. 2007. Botrytis cinerea: The cause of grey mould disease. Molecular Plant Pathology, 8, 561–580. 10.1111/j.1364-3703.2007.00417.x.
• Zaldúa, S., Sanfuentes, E. 2010. Control de Botrytis cinerea en miniestacas de Eucalyptus globulus utilizando cepas de Clonostachys y Trichoderma. Chilean Journal of Agricultural Research, 70, 576–582. 10.4067/S0718-58392010000400007.
• Grati Affes, T., Lasram, S., Hammami, M., Yeddes, W., Wannes, W.A., Khammassi, S., Nasraoui, B., Tounsi, M.S., Hmida, N.L. Ben 2022. A comparative assessment of antifungal activity of essential oils of five medicinal plants from Tunisia. International Journal of Plant Based Pharmaceuticals, 2, 220–227. 10.29228/ijpbp.4.
• Zhao, Y., Yang, Y.H., Ye, M., Wang, K.B., Fan, L.M., Su, F.W. 2021. Chemical composition and antifungal activity of essential oil from Origanum vulgare against Botrytis cinerea. Food Chemistry, 365.10.1016/j.foodchem.2021.130506.
• Kivrak, Ş., Göktürk, T., Kivrak, İ., Kaya, E., Karababa, E. 2019. İnvestigation of phenolic profiles and antioxidant activities of some Salvia species commonly grown in Southwest Anatolia using UPLC-ESI-MS/MS. Food Science and Technology, 39, 423–431. 10.1590/fst.32017.
• Gürdal, B., Yeşil, Y., Akalın, E., Tan, N. 2019. Anatomical features of Salvia potentillifolia Boiss. & Heldr. ex Benth. and Salvia nydeggeri Hub.-Mor. (Lamiaceae). İstanbul Journal of Pharmacy, 49, 186–190.10.26650/IstanbulJPharm.2019.19068.
• Kelen, M., Tepe, B. 2008. Chemical composition, antioxidant and antimicrobial properties of the essential oils of three Salvia species from Turkish flora. Bioresource Technology, 99, 4096–4104.10.1016/j.biortech.2007.09.002.
• Kivrak, İ., Duru, M.E., Öztürk, M., Mercan, N., Harmandar, M., Topçu, G. 2009. Antioxidant, anticholinesterase and antimicrobial constituents from the essential oil and ethanol extract of Salvia potentillifolia. Food Chemistry, 116, 470–479. 10.1016/j.foodchem.2009.02.069.
• Aghaei Jeshvaghani, Z., Rahimmalek, M., Talebi, M., Goli, S.A.H. 2015. Comparison of total phenolic content and antioxidant activity in different Salvia species using three model systems. Industrial Crops and Products, 77, 409–414. 10.1016/j.indcrop.2015.09.005.
• Albayrak, S., Aksoy, A., Koyuncu, S. 2024. GS/MS analysis and the antioxidant and antimicrobial properties of Salvia potentillifolia (Boiss . & Heldr.) ex Bentham. İstanbul Journal of Pharmacy, 54, 409–416.10.26650/IstanbulJPharm.2024.1372311.
• Albayrak, S., Aksoy, A. 2019. Phenolic Contents and Biological Activity of Endemic Origanum minutiflorum Grown in Turkey. Indian Journal of Pharmaceutical Education and Research, 53, 160–169.10.5530/ijper.53.1.21
• Köse, F., and Soylu, E.M. 2023. Bitki Uçucu Yağların Gri Küf Hastalığı Etmeni Botrytis cinerea ’nın Misel Gelişimi, Konidi Çimlenmesi ve Hif Morfolojisi Üzerine Antifungal Etkileri. KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi, 6, 815–826.
• Soylu, E.M., Kurt, Ş., Soylu, S. 2010. In vitro and in vivo antifungal activities of the essential oils of various plants against tomato grey mould disease agent Botrytis cinerea. International Journal of Food Microbiology, 143, 183–189. 10.1016/j.ijfoodmicro.2010.08.015.
• Marandi, R.J., Hassani, A., Ghosta, Y., Abdollahi, A., Pirzad, A., Sefidkon, F. 2011. Control of Penicillium expansum and Botrytis cinerea on pear with Thymus kotschyanus, Ocimum basilicum and Rosmarinus officinalis essential oils. Journal of Medicinal Plants Research, 5, 626–634.
• Koçak, R., Boyraz, N. 2006. Bazı Bitki Uçucu Yağlarının Fungisidal ve Fungistatik Etkileri. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20, 76–81.
• Aminifard, M.H., Mohammadi, S. 2013. Essential oils to control Botrytis cinerea in vitro and in vivo on plum fruits. Journal of the Science of Food and Agriculture, 93, 348–353. 10.1002/jsfa.5765.
• Medjahed, F., Merouane, A., Saadi, A., Bader, A., Cioni, P.L., Flamini, G. 2016. Chemical profile and antifungal potential of essential oils from leaves and flowers of Salvia algeriensis (Desf.): A comparative study. Chilean Journal of Agricultural Research, 76, 195–200. 10.4067/S0718-58392016000200009.
• Rus, C.F., Alexa, E., Pop, G., Sumalan, R.M., Copolovici, D.M. 2015. Antifungal Activity and Chemical Composition of Salvia officinalis L. Essential Oil. Research Journal of Agricultural Science, 47, 186–193.
• Tabanca, N., Demirci, B., Baser, K.H.C., Aytac, Z., Ekici, M., Khan, S.I., Jacob, M.R., Wedge, D.E. 2006. Chemical composition and antifungal activity of Salvia macrochlamys and Salvia recognita essential oils. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 54, 6593–6597. 10.1021/jf0608773.
• Yılar, M., Kadıoğlu 2016. Antifungal activities of some Salvia species extracts on Fusarium oxysporum f. sp.radicis-lycopersici (Forl) mycelium growth in-vitro. Egyptian Journal of Biological Pest Control, 26, 115–118.
• Kasmi, M., Diakite, A., Barrijal, S., Essalmani, H. 2024. Chemical Composition and Antifungal Activity of Essential Oils of Rosmarinus officinalis L. and Salvia officinalis L. against Botrytis cinerea Pers. Tropical Journal of Natural Product Research, 8, 5897–5907. 10.26538/tjnpr/v8i1.27.