TÜKETİCİ KREDİLERİNDE TÜKETİCİNİN KORUNMASI

Yıl 2000, Sayı: 16, 75 - 98, 31.12.2000

İsmail Kayar

Öz

Sözleşmeler yapılırken tarafların eşit durumda olduğu varsayılmakla birlikte, pratikte çeşitli sebeplerle yanlardan birinin zayıf ve korunmaya muhtaç olduğu görülür. Mevzuatımızda işçi-işveren, kiralayan-kiracı, satıcı-tüketici vb. ikili ilişkilerde zayıf olan tarafın korunmasına yönelik bir çok düzenleme mevcuttur. Tüketicilerin yaygın olarak başvurduğu tüketici kredisi sözleşmelerinde de kredi alanlar bir çok yönden korunmaya muhtaçtır.

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’dan (TKHK) önce tüketici kredilerinde, kredi alana banka tarafından hazırlanan ve banka lehine hükümler içeren sözleşmelerin imzalatılması, sözleşmenin bir örneğinin kredi alana verilmemesi, sözleşme şartlarında ve özellikle uygulanacak faiz oranında bankanın tek yanlı değişiklik yapma hakkını saklı tutması, kredi alanın erken ödeme yoluyla krediyi kapatmasına izin verilmemesi ve bağlı kredilerde tüketicinin satın aldığı malın ayıplı çıkması halinde kredi verenin herhangi bir sorumluluk kabul etmemesi gibi yollarla tüketici aleyhine uygulamalar söz konusuydu.

Temel amacı tüketiciyi korumak olan TKHK’un 10. maddesi tüketici kredilerine ayrılmıştır. Bu düzenlemeyle tüketici kredileriyle ilgili temel sorunlara tüketici lehine bazı çözümler getirilmiş olmakla birlikte hiç düzenlenmemiş ya da yetersiz olarak düzenlenmiş hususlar da vardır. Bu çalışmada öncelikle tüketici kredisi sözleşmeleri üzerinde durulacak, sonra tüketici kredilerinde tüketicinin korunmasına ilişkin düzenlemeler ortaya konulacak ve değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Tüketici kredileri, tüketicinin korunması, ticaret hukuku

Kaynakça

• AKİPEK, Şebnem (1999) : Türk Hukuku ve Mukayeseli Hukuk Açısından Tüketici Kredisi, Ankara, 1999.
• ARKAN, Sabih (1995): Tüketici Kredileri, BATİDER, C. XVIII S 1-2 (Haziran -Aralık 1995). ’
• ARKAN, Sabih (1989) : Tüketici Kredisi ve Uygulaması, BATİDER C XV S 1-4 (Haziran 1989).
• ASLAN, Yılmaz (1996): Tüketici Hukuku ve İlgili Mevzuat, Bursa 1996.
• ATASOY, ö. A./TAŞKIN, M./ACAR, H.(1997) : Tüketiciyi Koruma Hukuku Eskişehir, 1997. ’
• BAHTİYAR, Mehmet (1997): Genel İşlem Koşullarına Karşı Tüketicinin Korunması Yargıtay Dergisi, C. 22, S. 1-2. ’
• BAYKAN, R. (1996) : Türkiye’de Tüketicinin Korunması Tedbirleri İstanbul 1 QQP 1
• BLAUROCK, U. (1992) : Alman Hukukunda Tüketici Kredisi, Tüketici Kredisi ve Batı Ülkelerindeki Uygulamalar Paneli, Tebliğ, İstanbul 1992.
• CANARİS, C, W. (1992): (Çev. Yeşim ATAMAER "Avrupa'da Tüketici Kredisi Alanında Hukuki Uyumlaşmayı Temin Açısından 22.12.1986 Tarihli Avrupa Topluluğu Yönergesinin Getirdikleri, Avrupa Topluluğunda Banka Hukuku, Türkiye Bankalar Birliği Yayını, İstanbul, 1992.
• ÇEKER M. (1995) : Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve Tüketici Kredileri Açısından Bankalara Getirdiği Yükümlülükler, Bankacılar Deraisi Yıl 6 S 15 (Haziran, 1995).
• DEMİRAY, B (1992): Türkiye’de Tüketici Kredisi Uygulamalarına İlişkin Tespit ve h8r (Tebl'^’ AvruPa Topluluğunda Banka Hukuku, Istan- UUI, I .
• DPT (1995) . Tüketicinin Korunması, Vergilendirme; Türkiye - AT Mevzuat Uyumu Sürekli Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara, 1995, C. 2.
• HERYAL Y (1999) 4077 Sayılı Kanuna Göre Tüketici Kredisi Sözleşmeleri, Prof, bri ErdoSan Nloroğlu'na 65. Yaş Günü Armağan, İstanbul 1999
• GEZDER Ü (1998): Tüketici Kredisi Sözleşmeleri, İstanbul. 1998.
• KAPLAN j. (1991) : Banka Standart Sözleşmeleri ve Banka Genel İşlem Şartlan, BATIDER, Aralık 1991, C. XVI, S. 2.
• KAYAR, I. (1997) : Kredi SözleşmelerindeÇankaya Tek Yan,' ^ FaSeHsiDemrgTsi, cTs İ! Yıl 1997 (Prof Dr Naci Kınacoğlu'na Arma-
• KÛKSAUM. (1995) : Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Şerhi, İstanbul. 1995
• ÖZSUNAY E (1992) : Türkiye'de Tüketici Kredileri Tüketici Kredileri ve Bat, ülkererindeki Uygulamalar (Paneli) Tebliğ, İstanbul, 1992.
• POROY R (1978) : Tüketicinin Korunmasına ilişkin Bazı Özel Hukuk Sorunlar, Arslanlı'nm Anısına Armağan. İstanbul, 1978.
• REİSOĞLU S. (1997): Bankalar Kanunu Şerhi, Ankara, 1997.
• SOMUNCUOĞLU, 0. (1976) : Bankalarca Açılan .Kredilerle İlgili Sözleşmeler Üzerine Bir İnceleme, İstanbul Barosu Dergisi, C. 50. YU 1976.
• TANDOĞAN. H. (1985) . Borçlar Hukuku, özel Borç ilişkileri, G. I/2. Ankara, 1985.
• TANDOĞAN, H. (1977) : Tüketicinin Korunması ve Sözleşme Ozgur uğun Bu Açıdan Sınırlandırılması, Ankara, 1977.
• TAŞKIN. M 0997): Tüzel Kişilerin ve Şirketlerin TUketicilik Vastı, ABD, 1997,
• TEKİNAY/AKMAN/BURCUOĞLU/ALTOP : ( 1993) Tekinay Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, 7. Bası, İstanbul, 1993.
• TEOMAN, Ö. (1997): Yaşayan Ticaret Hukuku, C. I, Kitap 7, İstanbul, 199 .
• TEKİNALP Ü (1988) Banka Hukukunun Esasları, İstanbul, 1988. "aÖ, K ,1977, : Türk Borçlar Hukuku. C. II. öze, Borç llişkilert. İstanbul, 1977
• YÜKSEL, A. S. (1972): Bankacılık Yönünden Kredi Açma Sözleşmesi, İstanbul, 1972.
• ZEVKLİLER, A. (1996): Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, İzmir, 1996.