KARŞILIKLAR VE MUHASEBE UYGULAMALARI

Yıl 2000, Sayı: 16, 179 - 201, 31.12.2000

Azzem Özkan

Öz

   Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği, karşılık ayrılmasını ihtiyatlılık kavramının bir gereği olarak, muhtemel zarar, ziyan ve tazminatlar sonucu aktif değerlerde meydana gelecek azalışa karşı temkinli davranılması gerektiğini vurgulayarak karşılık ayrılmasının zorunlu olduğunu belirtmiştir. Bu tür karşılıklara menkul kıymet değer düşüklüğü karşılığı, şüpheli alacak karşılığı, stok değer düşüklüğü karşılığı gibi aktif kıymetleri ilgilendiren karşılıklar örnek olarak gösterilebilir. Sözkonusu karşılıklar çalışmada geniş ölçüde incelenmiştir.

Bilanço tarihinde belirgin olarak ortaya çıkan ancak tutarının ne olacağı önceden kesin olarak bilinemeyen veya tutarı bilinmekle birlikte, ne zaman tahakkuk edeceği bilinemeyen kısa vadeli borçlar ve giderler için de karşılık ayrılabilir. Bu karşılıklar aktif karşılığı olmayıp, borç ve gider karşılığıdır. Bu karşılıklara, işletmelerde en yaygın olarak kullanılan kıdem tazminatları karşılığı örnek olarak gösterilebilir. Aynı şekilde, dava karşılıkları, çevre temizlik karşılıkları, bağıtlanmamış toplu sözleşme karşılıkları, garantili satış karşılıkları gibi... muhtemel borç ve gider niteliği olan karşılıklar da bu türdendir. Borç ve gider karşılıkları da çalışmada inceleme konusu yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

muhasebe uygulamaları, işletme, karşılıklar

Kaynakça

• AKDOĞAN Nalan ve Hamdı AYDIN. Muhasebe Teorileri, G.Ü. Yayınları, Ankara 1987.
• AKDOĞAN, Nalan ve Orhan SEVİLENGÜL. Tekdüzen Muhasebe Sistemi Uygulaması, Ankara TÜRMOB Yayını, Ankara, 1994.
• Banka Tekdüzen Hesap Planı.
• CİVELEK, Muzaffer. Maliyet Muhasebesi, Sorunlar, Sorular, Cevaplar, 2 Baskı, Kayseri 2000.
• ÇETİN, M. Ali. “Şüpheli Alacak Karşılığı Hangi Dönemde Ayrılmalıdır”, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı 103, ss.64-69.
• ERGÜLEN, Güneri ve Hayrettin ERDEM. Vergi Avantajları, Yaklaşım Yayımcılık, Ankara, 1998.
• GÖÇMEN, Musa. Karşılıkların Muhasebe İlkeleri ve Mevzuat Açısından İncelenmesi, (Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü) Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 1988.
• KOYUNCU, Mesut. “Değeri Düşen Malların Vergi Kanunları Karşısındaki Durumu , Vergi Dünyası Dergisi, Sayı: 187; Mart 1997, ss.75-80.
• KÜÇÜKSAVAŞ, Nihat. Genel Muhasebe İlkeler ve Uygulaması, 7. Baskı, Beta Kitabevi Yayınları, İstanbul, 1998.
• Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği, Resmi Gazete, 26.12.1992, 21447.
• ONGEN, Safiye. “Değeri Düşen Mallarda Karşılık Ayrılması ve Muhasebeleştirilmesi”, Yaklaşım Dergisi, Yıl:6; Sayı:71, Kasım 1998, ss.147-150.
• PARASIZ, İlker. Para Banka ve Finansal Piyasalar, 5.Baskı, Ezgi Kitabevi Yayınları, Bursa, 1994.
• SAĞLAM, Erdoğan. “Vergi Yasaları Açısından Karşılık Giderleri ve Muhasebeleştirilmesi”, Yaklaşım Dergisi, Yıl:5; Sayı:49, Ocak 1997, ss.73-82.
• TEKİNALP Ünal ve Ersin ÇAMOĞLU, Türk Ticaret Kanunu İle Sermaye Piyasası ve Kooperatifler Kanunu, Beta Basım Yayım, İstanbul, 1992.
• TMUDESK. Türkiye Muhasebe Standartları 1997, TÜRMOB Yayınları, Ankara 1997.
• UZUN, Kemal. “Karşılıklar-Dönem Sonu işlemleri”, Vergi Dünyası, Ocak 1999, s.33-44.
• YILDIZ, A. Murat. “Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğine Göre Dönen Varlıklar için Ayrılabilecek Karşılıklar”, Vergi Sorunları Dergisi, Kasım 1995, ss.103-117.
• YILMAZ, Kazım. VUK, GVK, KVK VE KDVK Açısından Değerleme, Maliye Hesap Uzmanları Derneği Yayını, İstanbul 1997.