Kar Amaçsız Kuruluşların Sorunlarının Çözümünde Pazar Yönlülük Teorisi

Yıl 2006, Sayı: 26, - , 01.03.2006

Yrd. Doç. Dr. M. Emin İnal Öğr. Gör. D. Mehmet Biçkes

Öz

Gerek ülkemizde gerekse dünyada kar amacı gütmeyen kuruluşların önemi giderek artmaktadır. Ülkemizdeki sayılarının on binlerle ifade edilmesi ve toplum üzerindeki etkisi de bunu ortaya koymaktadır. Tarihimizde -özellikle Osmanlı Devleti’nde- büyük bir işlev üstlenmiş olan bu kurum ve kuruluşlar, günümüzde de gelişmelerini sürdürmekte ve ekonomik/toplumsal yapımıza katkı sağlamaktadır. Kar amacı gütmeyen kuruluşlar, temel olarak işletmelerin kullanmış oldukları araçları kendilerine uyarlayarak kullanmakta ve böylelikle günümüz rekabet ortamında ayakta kalmaya ve varlıklarını sonsuza kadar sürdürmeye çabalamaktadırlar. Bu makalede, işletmelerde yaygın bir kullanıma sahip pazar yönlülük kavramı, kar amaçsız kuruluşlara uyarlanmaya ve bu kuruluşların sorunlarının çözümünde etkin bir biçimde kullanılabilmesi sorgulanmaya çalışılmaktadır

Anahtar Kelimeler

Kar amaçsız kuruluş, pazar yönlülük, sivil toplum kuruluşları (STK)

Kaynakça

• ARSLAN, O. (2001), Kuramsal ve Tarihsel Aşamalarıyla Sivil Toplum ve Türkiye Gerçeği, Bayrak Yayınları, İstanbul.
• AVLONITIS, G. J. and S. P. GOUNARIS (1999), “Marketing Orientation and its Determinants: An Empirical Analysis”, European Journal of Marketing, 33(11-12), pp. 1003-1037.
• AYYILDIZ, H. (1993), Kar Amacı Gütmeyen Kuruluşlarda Pazarlama Faaliyetleri ve Bir Belediye Örneği, Yayınlanmamış YL. Tezi, İstanbul Ünv. SBE, İstanbul.
• BRADLEY, B., P. JANSEN and L. SILVERMAN (2003), “The Nonprofit Sector’s $ 100 Billion Opportunity”, Harvard Business Review, March: pp. 94-103.
• DRUCKER, P. F. (1992), Yeni Gerçekler, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara.
• DRUCKER, P. F. (1989), “What Business Can Learn From Nonprofits”, Harvard Business Review, July-August, pp. 88-93.
• DRUCKER, P. F. (1990), Managing the Non-Profit Organizations: Practices and Principles, Clarement, California.
• ERKAN, H. (1993), Bilgi Toplumu ve Ekonomik Gelişme, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, No: 326, İstanbul.
• GARİH, Ü. (2001), Pazarlama, Tanıtım ve Halkla İlişkiler, Hayat Yayıncılık, İstanbul.
• GÖKBUNAR, R. ve A. ERDAL (1997), “Kamu Sektörünün Yeniden Yapılandırılmasında www.canaktan.org/politika/anti_leviathan/digeryazilar/gokbunar/ucuncusektor.pdf, Erişim Tarihi: 25.11.2005. Sektörün Rolü”, İnternet
• GÖNEL, A. (1998), Araştırma Raporu: Önde Gelen STK’lar, Tarih Vakfı Yay., İstanbul.
• GÜNAY, N., J. KESKEN ve S. AKGÜNGÖR (1999), “Pazar Yönlülük Kavramının Belirleyicileri ve Sonuçları: İzmir İmalat Sanayi Örneği (Market Orientation and its Consequences: The Case of Izmir Manufacturing Industry)”, 4. Ulusal Pazarlama Kongresi Bildiriler Kitabı, Antakya, 18-20 Kasım, ss. 68-75.
• İNAL, M. E. (1998); Kar Amacı Gütmeyen Kuruluşlarda Pazarlama Planlaması ve Üniversiteler Üzerine Bir Araştırma, Marmara Ünv. Sosyal Bil. Enst., Yayınlanmamış Doktora tezi, İstanbul.
• İNAL, M. E. (2000), “Kar Amacı Gütmeyen Örgütler ve Pazarlama”, Pazarlama Dünyası, 14 (82), ss. 48-50.
• KARA, A., J. E. SPILLAN and O. W. DeSHIELDS (2004), “An Empirical Investigation of the Link Between Market Orientation and Business Performance in Non-Profit Service Providers”, Journal of Marketing, Spring, pp. 59- 72.
• KOHLI, A.K. and B. J. JAWORSKI (1990), “Market Orientation: The Construct, Research Propositions, and Managerial Implications” Journal of Marketing, 54, April, pp. 1–18.
• KOTLER, P. (2000), Kotler ve Pazarlama, (çev: A. Özyağcılar), Sistem Yay., İstanbul.
• LEVIS, D. (1998), “Development NGOs and The Challenge of Partnership: Changing Relations Between North and South”, Social Policy & Administration, 32, pp. 501-513.
• NAKTİYOK, A. (2003), “Yönetici Değerleri ve Pazar Yönlülük: Bir Uygulama”, Erciyes Üniversitesi İİBF Dergisi, Ocak- Haziran, ss. 95-116.
• NARVER, J.C. and S.F. SLATER (1990); “The Effect of a Market Orientation on Business Profitability”, Journal of Marketing, 54, October, pp. 20- 35.
• NGAI, J. C. H. and P. ELLIS (1998); “Market Orientation and Business Performance: Some Evidence from Hong Kong”, Int. Marketing Review, 15(2), pp. 119-139.
• ÖNER, M. A. (2002), “Kavram Kargaşası, Üçüncü Sektör?= Sivil Toplum”, İnternet Adresi: http://www.toplum.org/makale/makaleler/3.sektor- genis.pdf, Erişim Tarihi: 25.11.2005.
• PORTER, M. (2000), “Avantajı Yaratmak”, (çeviren: yok), Executive Excellence, (Rotaline Yay.), 4 (43), sh. 3-4.
• PRIDE, M. W. and O. C. FERRELL (2000), Marketing Concepts and Strategies, Library Edition, Houghton Mifflin Company, Boston.
• SALAMON, L. M. and H. K. ANHEIER (1997), Defining the Non-Profit Sector: A Cross-National Analysis, Manchester Univ. Press, Manchester.
• ŞENKAL, A. (2003), “Küreselleşme, Sosyal Politikanın Dönüşümü ve Sivil Toplum Örgütleri”, İstanbul Üniversitesi Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, http://www.sosyalsiyaset.com/documents/kuresellesme_sp_donusumu.htm, Erişim Tarihi: 25.11.2005. Kitap, İnternet
• TEK, Ö. B. (1999), Pazarlama İlkeleri Global Yönetimsel Yaklaşım, Beta Yay, İstanbul.
• TEK, Ö. B ve P. S. ÖZER (1999), “Pazar Yönlülük ve Örgütsel Öğrenme Teorilerinin Türkiye’de Kar Amaçsız Kuruluşlara Uyarlanması”, IV. Ulusal Pazarlama Kongresi Bildiriler Kitabı, Antakya, 18-20 Kasım, ss. 59-67.
• TÜSEV (2000), Daha Sağlıklı Bir Demokrasi ve Sivil Toplum İçin Türkiye’de Vakıflar ve Dernekler, Sorunlar ve Değişime Yapısal Uyum Önerileri, TÜSEV Yay., İstanbul.
• UZKURT, Cevahir (2002), “Kriz Dönemlerinde Pazar Yönlülüğün Firma Performansına Etkisi ve Türkiye Uygulaması”, I. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi, 10-11 Mayıs, Kocaeli Üniversitesi, İzmit, İnternet Adresi: http://www.bilgiyonetimi.org/cm/pages/mkl_gos.php?nt=153, 25.11.2005. Erişim Tarihi:
• YAMAN, Yılmaz (tarihsiz), “Sivil Toplum Kuruluşlarında Gelişmeye Giden http://www.siviltoplum.com.tr/makale_09.htm, Erişim Tarihi: 25.11.2005. Alternatif:
• Benchmarking”, İnternet Adresi: