İZLENİM YÖNETİMİ TAKTİKLERİNDE ÖZ YETERLİLİK ALGISININ ROLÜ

Yıl 2010, Sayı: 35, 255 - 269, 16.05.2015

Fatih Çetin H. Basım

Öz

Bu çalışmanın amacıörgütsel bağlamda izlenim yönetimi taktiklerinin sergilenmesinde öz yeterlilik algısının rolünün araştırılmasıdır. Araştırma, İzlenim Yönetimi Taktikleri Ölçeği ve Öz Yeterlilik Algısı Ölçeği kullanılarak 248 banka çalışanından toplanan verilerle yürütülmüştür. Elde edilen veriler Amos 16.0 istatistik programıkullanılarak analiz edilmiştir. Bulgular, öz yeterlilik algısının, izlenim yönetimi taktiklerinden kendini acındırmaya çalışma ve kendi önemini zorla fark ettirme ile negatif; işine sahip çıkmaya çalışma ve niteliklerini tanıtarak kendini sevdirme boyutlarıyla ise pozitif yönlü ilişkiler içinde olduğunu göstermiştir. Böylece yetenekleriyle neler yapılabileceğine yönelik kişisel inancıyüksek kişilerin işine daha çok sahip çıkmaya çalıştıklarıve kendi niteliklerini tanıtarak kendini sevdirme taktiğini daha çok kullandıkları; buna karşın kendini acındırma ve kendi önemini zorla fark ettirmeye çalışma davranışlarından kaçındıklarıortaya çıkmıştır. Sonuç olarak izlenim yönetimi taktiklerinde bir kişilik özelliği olan öz yeterlilik algısının rolü ve önemi ortaya çıkarılmıştır

Anahtar Kelimeler

İzlenim Yönetimi, Öz Yeterlilik Algısı, Kişilik.

Kaynakça

• ŞİMŞEK, Ömer F.; (2007), Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş, Ekinoks Yayınları, Ankara, 212s.
• BYRNE, Barbara M.; (2001), Structural Equation Modeling with AMOS: Basic Concepts, Applications, and Programming. Mahwah, NJ: LEA, London, 352s.
• BANDURA, Albert; (1977), “Self-efficacy: Toward a Unifying Theory of Behavioral Change”, Psychological Review, 84, ss. 191-215.
• BANDURA, Albert; (1995), Self-Efficacy in Changing Societies, Cambridge, Cambridge University Pres, 352s.
• BANDURA, Albert; (1997), Self-efficacy: The Exercise of Control. New York: Freeman, 628s.
• BASIM, H. Nejat ve İlker TATAR; (2006), “Kamuda İzlenim Yönetimi: Karşı- laştırmalı Bir Çalışma”, Amme İdaresi Dergisi, 39(4), ss. 225-244.
• BASIM, H. Nejat; İlker TATAR ve Nesrin H. ŞAHİN; (2006a), “İzlenim Yöne- timinde Kendilik Algısı, Kontrol Odağı, Mesleki Hedeflere Ulaşma Düzeyi ve Stres: Bir Kamu Sektörü Örneği”, Türk Psikoloji Dergisi, 21(58), ss. 1-14.
• BASIM, H. Nejat; İlker TATAR ve Nesrin H. ŞAHİN; (2006b), “Çalışma Ya- şamında izlenim Yönetimi: Bir Ölçek Uyarlama Çalışması”, Türk Psikoloji Yazıları, 9(18), ss. 1-17.
• BASIM, H. Nejat; Haluk KORKMAZYÜREK ve A. Osman TOKAT; (2008), “Çalışanların Öz Yeterlilik Algılamasının Yenilikçilik ve Risk Alma Üzerine Etkisi: Kamu Sektöründe Bir Araştırma”, Selçuk Üniversite- si Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, ss. 121-130.
• BOLINO, Mark C. ve William H. TURNLEY; (1999), “Measuring Impression Management in Organizations: A Scale Development Based on the Jones and Pittman Taxonomy”, Organizational Research Methods, 2, ss. 187-206.
• BOLINO, Mark C. ve William H. TURNLEY; (2003), “Counternormative Impression Management, Likeability, and Performance Ratings: the Use of Intimidation in an Organizational Setting”, Journal of Organizational Behavior, 24, ss. 237–250.
• BOLINO, Mark C.; (1999), “Citizenship and Impression Management: Good Soldiers or Good Actors?”, Academy of Management Review, 24, ss. 82-98.
• BOZEMAN, Dennis P. ve K. Michele KACMAR; (1997), “A Cybernetic Model of Impression Management Processes in Organizations”, Organizational Behavior and Human Decision Processes, 69, ss. 9-30.
• CRANE, Erinn ve Frederick G. CRANE; (2004), “Usage and Effectiveness of Impression Management Strategies in Organizational Settings”, Journal of Group Psychotherapy Psychodrama and Sociometry, ss. 25-34.
• FELDMAN, Daniel C. ve Nancy R. KLICH; (1991), “Impression Management and Career Strategies”, iç. Robert A GIACALONE ve Paul ROSENFELD (Ed.), Applied Impression Management, London: Sage Pub, ss.67-79.
• GARDNER, William L. ve Mark J. MARTINKO; (1988), “Impression Management in Organizations”, Journal of Management, 14, ss. 321-338.
• GOFFMAN, Erving; (1959), The Presentation of Self in Everyday Life, Garden City, NY: Double Day, 256s.
• JERUSALEM, Matthias ve Ralf SCHWARZER; (1981), “Self-Efficacy as Resource Theory in Stress Appraisal Process”, iç. Ralf SCHWARZER (Ed.) Self-Efficacy: Thought Control of Action, Washington DC, Hemisphere, ss. 195-213.
• JONES, Edward Ellsworth; (1990), Interpersonal Perception, New York: W.H. Freeman and Company, 313s.
• JONES, Edward E. ve Thane S. PITTMAN; (1982), “Toward A General Theory of Strategic Self-Presentation”, iç. Jerry SULS (Ed.), Psychological Perspectives on the Self, Hillsdale, NJ: Lawrance Erlbaum, ss. 231-261.
• KRAMER, Nicole C. ve Stephan WINTER; (2008), “Impression Management 2.0: The Relationship of Self-Esteem, Extraversion, Self-Efficacy, and Self-Presentation Within Social Networking Sites”, Journal of Media Psychology, 20(3), ss. 106–116.
• LEARY, Mark R.; (1996), Self-Presentation, Impression Management and Interpersonal Behavior. Oxford: Westview Press, 264s.
• LIDEN, Robert C. ve Terence R. MITCHELL; (1988), “Ingratiatory Behaviors in Organizational Settings”, Academy of Management Review, 13, ss. 572-587.
• LUSZCZYNSKA, Aleksandra; Urte SCHOLZ ve Ralf SCHWARZER; (2005), “The General Self-Efficacy Scale: Multicultural Validation Studies”, The Journal of Psychology, 139(5), ss. 439-457.
• ÖZDEVECİOĞLU, Mahmut ve F. Sinem ERDEM; (2008), “İzlenim Yönetimi Davranışı: Örgütsel Açıdan Teorik Çerçeve”, iç. Mahmut ÖZDEVECİOĞLU ve Himmet KARADAL (Ed.), Örgütsel Davranışta Seçme Konular: Organizasyonların Karanlık Yönleri ve Verimlilik Azaltıcı Davranışlar, İlke Yayınevi, Yayın No: 11, Ankara, ss. 33-54.
• ROSENFELD, Paul; (1990), “Self-Esteem and Impression Management Explanations for Self-Serving Biases”, The Journal of Social Psychology, 130(4), ss. 495-500.
• ROSENFELD, Paul; Jonathan EDWARDS ve Marie D. THOMAS; (2005), “Impression Management”, İç. Nigel NICHOLSON; Pino AUDIA, ve Madan PILLUTLA (Ed.), Blackwell Encyclopedia of Management (2nci baskı), Oxford: Blackwell, ss. 163–165.
• ROSENFELD, Paul; Robert A GIACALONE ve C. A. RIORDAN; (1995), Impression Management in Organizations, New York: Routhledge, 219s.
• SCHENKLER, Barry R.; (1980), Impression Management: The Self- Concept, Social Identity, and Interpersonal Relations, Monterey, CA: Brooks/Cole, 344s.
• SCHUTZ, Astrid; (1998), “Assertive, Offensive, Protective, and Defensive Styles of Self-Presentation: A Taxonomy”, The Journal of Psychology, 132(6), ss. 611-628.
• SCHNEIDER, David J.; (1981); “Tactical Self-Presentations: Toward a Broader Conception”, iç. James T. TEDESCHI (Ed.), Impression Management Theory and Social Psychological Research, New York, NY: Academic Pres, ss. 23-40.
• STEVENS, Cynthia Kay, ve Amy L. KRISTOF; (1995), “Making the Right Impression: A Field Study of Applicant Impression Management During Job Interviews”, Journal of Applied Psychology, 80, ss. 587- 606.
• WAYNE, Sandy J. ve Shawn A. GREEN; (1993), “The Effects of Leader- Member Exchange on Employee Citizenship and Impression Management Behavior”, Human Relations, 46, ss. 1431-1440.
• WAYNE, Sandy J. ve Robert C. LIDEN; (1995), “Effects of Impression Management on Performance Ratings: A Longitudinal Study”, Academy of Management Journal, 38, ss. 232-260.
• YEŞİLAY, Ayşin; (2010), Genelleştirilmiş Özyetki Beklentisi, İnternet adresi; http://userpage.fu-berlin.de/~health/turk.htm, Erişim tarihi: 02.07.2010.