Dijital Emek ve Kullanıcı İçeriğinin Metalaşması: Katılımcı Sözlük Yazarları Üzerine İnceleme

Yıl 2018, , 75 - 99, 30.07.2018

Kenan Duman , Güven Özdoyran

https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.419811

Cited By: 8

Öz

İnternet teknolojileri ve sosyal medya uzun bir süredir toplumsal hayatın önemli
bir parçasıdır. Sosyal medya araçlarında kullanıcıların faaliyetleri ve bunun internet
ekonomisinde yeri dijital emek kavramı ile iş olarak görülmeyen üretim biçimleri
içinde bir dizi duygusal ve sosyal aktiviteyi kapsar. Dijital emek, çevrimiçi medya için
bilgi ve içerik oluşturulurken ödenmemiş emeğin sömürülmesi olarak tanımlanır.
Bu çalışma, emek-dijital emek, “somut-soyut (maddi olmayan) meta karşıtlıklarını
incelemeyi, bu türden maddi olmayan emek ve metaların niteliğini araştırmayı,
dijital emek ve içerik üretim süreci üzerindeki etkisini ve olumlu/olumsuz
yönlerini tartışmayı amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda, Türkiye’de katılımcı
sözlüklerde yazan kullanıcılar ile yapılan derinlemesine görüşmelerin analizi ile
sosyal medya kullanıcılarının eğilimlerinin neler olduğu ortaya konulmuştur. Sosyal
ağlarda ve katılımcı sözlüklerdeki deneyimleri tartışarak bunun emek ile ilişkisi ve
farkını açıklayan araştırmada ayrıca katılımcı sözlük yazarlarının kişisel verilerinin
ikincil kullanımı hakkındaki düşünceleri de tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışma da
özellikle kullanıcıların katılımcı sözlüklerde yazma ve çalışma süresini bir “mesai”
olarak tanımlamamakta, bunu daha çok “eğlence” olarak gördükleri ortaya çıkmıştır.
Ayrıca kullanıcıların katılımcı sözlüklerde geliştirdikleri aidiyet duygusu ve kimliğin
önemi tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dijital Emek, Katılımcı Sözlükler, Yeni Medya, Sosyal Medya, Katılımcı Kültür

Commodification of Digital Labor and User Content: A Review on Participant Dictionary Writers

Öz

Internet technologies and social media are a long-standing part of social life. The
activities of users in social media tools and their place in the internet economy include
a range of emotional and social activities in forms of production that are not seen as
work with the concept of digital labor. Digital labor is defined as the exploitation of
unpaid work while creating information and content for online media. This study
aims to examine the contradictions and positive/negative aspects of the digital labor
and content production process, examining the contradictions of concrete-abstract
(non-material) commodities, investigating the nature of such intangible labor and
commodities. For this purpose, with the analysis of in-depth interviews with the
users of participant dictionaries in Turkey, the trends of social media users were
revealed. By discussing experiences in social networks and participant dictionaries,
we also tried to identify the thoughts of the secondary use of participant dictionary
writers’ personal data in research that explains the relationship and awareness of
labor. The study also revealed that users do not define the duration of writing and
working in participant dictionaries as “overtime” but rather see it as “fun”. In addition,
it was found out that the sense of belonging and identity that users developed in the
participant dictionaries.

Anahtar Kelimeler

Participatory Dictionaries, Digital Labor, New Media, Social Media, Participant Culture

Kaynakça

• Binark, M. Kılıçbay, B. (2005). İnternet, Toplum, Kültür, Ankara: Epos Yayınları.
• Bottomore, T. (2005) Marksist Düşünce Sözlüğü, (M. Tunçay, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları. (1983)
• Castells. M. (2008). Enformasyon Çağı: Ekonomi, Toplum Ve Kültür Ağ Toplumun Yükselişi, (E. Kılıç, Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Castells. M. (2016). İletişim Gücü. (E. Kılıç, Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Demir, O. Ö., (2011) Nitel Araştırma Yöntemleri, K. Böke, (Der). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, 3. Baskı, İstanbul, Alfa Yayınları.
• Dijk, J. V. (2016), Ağ Toplumu, (Ö. Sakin, Çev.), İstanbul: Epsilon Yayıncılık. (2006).
• Fuchs, C. (2014). Bilişsel Kapitalizm ya da Enformasyonel Kapitalizm? Enformasyonel Ekonomide Sınıfın Rolü. M. A. Peters ve E. Bulut (Ed.), Bilişsel Kapitalizm: Eğitim ve Dijital Emek (s. 137–189). İstanbul: Notabene Yayınları.
• Fuchs, C. (2016). Sosyal Medya Eleştirel Bir Giriş, (D. Saraçoğlu, İ. Kalaycı, Çev.). İstanbul, Nota Bene Yayınları. (2013)
• Fuchs, C. Mosco, V. (2015), Marx Geri Döndü Medya, Meta ve Sermaye Birikimi, İstanbul: Nota Bene Yayınları.
• Fuchs, C. (2016). Dijital Emek ve Karl Marx, (T. E. Kalaycı, S. Oğuz, Çev.). İstanbul, Nota Bene Yayınları.
• Fuchs, C. and Sevignani, S (2013) What is digital labour? What is digital work? What’s their difference? And why do these questions matter for understanding social media? tripleC: Communication, Capitalism and Critique. Open Access Journal for a Global Sustainable Information Society, 11 (2). pp. 237-293.
• Fuchs, C. (2010). Labour in Informational Capitalism. The Information Society 26 (3): 176-196.
• Gürel, E ve Yakın, M. (2007). Ekşi Sözlük: Postmodern Elektronik Kültür. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 4 (4), 203-219.
• Hardt M.ve Negri A, (2005). İmparatorluk, (A. Yılmaz, Çev) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• IAB Türkiye, (Nisan, 2018). İnternet Ölçümleme Araştırması Nisan Overnight Raporu, Erişim: 10 Mayıs 2018, http://www.iabturkiye.org/UploadFiles/ TopTwentyFiles/Internet_audience_toplist_04_2018_Overnight.pdf Jenkins H. (2016). Cesur Yeni Medya, (N. Yeğengil, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları. (2006)
• Jenkins, H. Ford, S ve Green J.(2013). Spreadable Media: Creating Value and Meaning in a Networked Culture, New York: New York University Press.
• Jhally (1987). The Codes of Advertising: Fetishism and the Political Economy of Meaning in the Consumer Society, New York: St. Martin’s Press and Frances Pinter.
• Laughey, D. (2010) Medya Çalışmaları: Teoriler ve Yaklaşımlar, (A.Toprak, Çev) İstanbul: Kalkedon Yayınları. (2009)
• Lazzarato, M. (1996) “Immaterial Labor.” Paolo Virno ve Michael Hardt (Der), In Radical Thought in Italy: A Potential Politics, 133–50. Minneapolis: University of Minnesota Press.
• Maigret, E. (2012). Medya ve İletişim Sosyolojisi, (H.Yücel Çev) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Marx, K. (2008) Grundrisse, İstanbul: Birikim Yayınları. Netchitailova, E. (2012). The Flâneur, the Badaud and Empathetic worker, Erişim: 10 Nisan 2018, https://www.triple-c.at/index.php/tripleC/article/ view/500/639
• Peters M A, Bulut E. (2014). Bilişsel Kapitalizm, Eğitim Ve Dijital Emek, İstanbul: Notabene Yayınları.
• O’Reilly T. ve Battele, (2009). Web Squared: Web 2.0 Five Years On, Erişim: 10 Nisan 2018, https://conferences.oreilly.com/web2summit/web2009/public/ schedule/detail/10194,
• Poe, M. T. (2015), İletişim Tarihi, (U. Y. Kaya Çev) İstanbul: Islık Yayınları.(2010) Ritzer, G. Jurgenson N, (2010) Production, Consumption, Prosumption: The nature of capitalism in the age of the digital ‘prosumer’, Journal of Consumer Culture.s V.10.1. 13-36.
• Salecl, (2008). Kaygı Üzerine, (B.E. Aksoy, Çev), İstanbul: Metis Kitap.(2004) Terranova T, (2000) Free Labor: Producing Culture for the Digital Economy.  Social Text 18(2 63)
• Timisi. N. (2003). Yeni İletişim Teknolojileri ve Demokrasi, Ankara: Dost Kitapevi.
• Toffler A. (1980). Üçüncü Dalga, (S. Yeniçeri, Çev) İstanbul, Koridor Yayıncılık.
• Turkle S. (2015) Reclaiming Conversation: The Power of Talk in a Digital Age, Penguin Publishing.
• Uçkan, Ö. (2012). Sözlükler: Türkiye İnternet Kültürünün Vazgeçilmezi. Bilişim Dergisi, 140, 22-27
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Detay Yayınları.