“Tık” ve “Etik” Arasında Sıkışan Gazetecilik: İnternet Gazeteciliğinin Ortaya Çıkardığı Yeni Etik Sorunlar Ve Gazetecilerin Konuya Bakış Açısı Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 1, 443 - 466, 21.01.2019

Elif Korap Özel , Şadiye Deniz

https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.426458

Cited By: 5

Öz

Bu çalışma, dijitalleşmeyle birlikte her geçen gün dönüşmeye devam eden gazetecilik
pratikleri ve mesleğin aldığı yeni biçim doğrultusunda beliren yeni etik sorunları
ortaya koymayı amaçlamaktadır. Dijitalleşmenin etkisinin kapsamını ve şiddetini
tespit edebilmek için gazetecilikte dijitalleşme pratiğinin ilk elden deneyimleyicisi
olan internet editörlerinin görüşlerine başvurulmuştur. Bu kapsamda 15-20 Ocak
2018 tarihlerinde İstanbul’da Hürriyet, Milliyet, Sabah gazetelerinde görev yapmakta
olan internet editörleri ile görüşülmüştür. Çalışmada veri toplama aracı olarak
Patton’un “görüşme formu tekniği”ne başvurulmuş, elde edilen verilere içerik analizi
uygulanmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre gazeteciler, dijitalleşmenin gazetecilikte
haber üretim sürecine olumlu ve olumsuz etkileri olduğunu düşünmektedir.
Gazeteciler, haberler dolayımıyla hem habercilik hem de okur açısından geleneksel
basında daha önce karşılaşılmayan yeni etik sorunların ortaya çıktığını da
düşünmektedir. Bunlar arasında yeni gazetecilikte artık editörün “masabaşı
muhabir” rolünü üstlenmesi, “tık odaklı bir gazetecilik pratiğinin yaygınlaşması”,
“haber kaynağı ve habere erişimin şartlarının değişmesi”, “hataların ve gerçekdışı
haberlerin hızla yayılması”, “hız tuzağı” ve “sanal galeriler” öne çıkmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

İnternet Gazeteciliği, Tık Tuzağı, Haber, Etik

Journalism Squeezed Between “Click” and Ethics: An Investigation of the New Ethical Problems Raised by Internet Journalism and Journalists’ Views On

Öz

The aim of this study was to investigate the rapid changes in journalistic practice
occurring along with digitalization and the new ethical problems emerging as a result
of this new shape of the profession. In order to assess the scope and intensity of
the effect of digitalization, the views were sought of the internet editors themselves,
who have the primary direct experience of the practice of digitalization. Therefore,
the internet editors of Hürriyet, Milliyet and Sabah newspapers were interviewed in
İstanbul between 15 and 20 January 2018. Patton’s interview form technique was
used as a data gathering instrument, and content analysis was applied to the data
gathered. According to the results of the study, journalists thought that digitalization
had both positive and negative effects on the news production process in journalism.
They also thought that new, ethical problems in the transmission of news, previously
unencountered in the traditional press, had arisen both for journalism and for
readers. Foremost among these were the editor taking the role of a desk-based
reporter in the new journalism, the spread of click-focused journalistic practice,
news sources and changes in the conditions of accessing news, the rapid spread of
mistakes and fake news, the click trap, and virtual galleries. 

Anahtar Kelimeler

Digital Journalism, Clic-bait, News, Ethic

Kaynakça

• Bayraktutan, G. (2012). Yeni Medyanın Etik Sorunları Üzerine Bir Değerlendirme. Deniz Yengin (Ed). Yeni Medya ve.., İstanbul: Anahtar Kitaplar.
• Bersey, A., Chadwick, R. (1998). Medya ve Gazetecilikte Etik Sorunlar. A. Bersey & R. Chadwick (Der). Nurçay Türkoğlu (Çev). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bersey, A., Chadwick, R. (1998). Medyada Etik ve Siyaset: Kalite Arayışı,. Bersey, A., R. Chadwick (Der). Nurçay Türkoğlu(Çev). Medya ve Gazetecilikte Etik Sorunlar. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Binark, M. Yeni Medya, Gençlik ve Gündelik Yaşam, https://yenimedya.wordpress.com/calismalar/, Erişim Tarihi: 02.04.2018.
• Binark, M., Bayraktutan, G. (2013). Ayın Karanlık Yüzü: Yeni Medya ve Etik, İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Chen, Y., Conroy, N. J., Rubin, V. L. Misleading Online Content: Recognizing Clickbait as False News (Elektronik Sürüm). 17th ACM International Conference on Multimodal Interaction, Washington.
• Deuze, M. (2003). The web and its journalisms: considering the consequences of different types of newsmedia online (Elektronik Sürüm). New media & Society, 5(2), 203-230.
• Diaz, J. C., Segado – Boj, F. (2015). Journalism Ethics in a Digital Environment: How Journalistic Codes of Ethics Have Beeen Adapted to the Internet an ICTs in Countries Around The World, Telematic an Informatics, 32, 735-744.
• Dönmez, İ. H. (2010). “İnternet Haberciliğinde Tıklanma Kaygısı ve Kapan Manşetler.” Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi,14, 105-128.
• Erdoğan, İ. (2006). Medya ve Etik: Eleştirel Bir Giriş. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 23, 1-26.
• Evers, H. (1). (2010). Medya Etiği. Çaplı, B., Tuncel, H. (Ed). Televizyon Haberciliğinde Etik (s. 45-61), Ankara: Fersa Matbaacılık.
• Evers, H. (2). (2010). İnternet Haberciliği: Yeni Etik Sorunlar mı?. Çaplı, B., Tuncel, H. (Ed). Televizyon Haberciliğinde Etik (s. 322-328).
• Geray, H., Aydoğan, A. (2010). Yeni İletişim Teknolojileri ve Etik. Çaplı, B., Tuncel, H. (Ed). Televizyon Haberciliğinde Etik (s. 310-317). Ankara: Fersa Matbaacılık.
• http://basinkonseyi.org.tr/basin-meslek-ilkeleri/, Erişim: 20.02.2016
• https://www.tgc.org.tr/bildirgeler/turkiye-gazetecilik-hak-ve-sorumluluk-bildirgesi.html, Erişim: 06.04.2018
• Işık, U. ve Koz, K. A. (2014). “Çöp Yığınlarında Haber Aramak: İnternet Gazeteciliği Üzerine Bir Çalışma.” Humanities Science 9 (2): 27-43. dx.doi.org/10.12739/NWSA.2014.9.2.4C0178.
• İrvan, S. (2005). Medya ve Etik. Medya, Etik ve Hukuk. (s. 61-109). Sevda Alankuş(Der.), İstanbul: Bia Ips İletişim Vakfı Yayınları.
• Kalan, Ö. (2016). Yeni Medyada Reklam ve Etik Sorunlar, Atatürk İletişim Dergisi, 10, 71 – 89.
• Kuçuradi, I. (1999). Philosophical Ethics and Professional Ethics, Introduction Ethics of the Professions: Medicine (ed. Ioanna Kucuradi), Business, Media, Law (Elektronik Sürüm). New York: Springer.
• Nigel G., E. Harris. (1998). Gazeteciler için davranış kodları. A. Bersey & R. Chadwick (Der). Nurçay Türkoğlu (Çev). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Özel, E. K. (2016). Okur Yorumlarında Etik Sorunlar: Gazetecilerin Konuya Yaklaşımı, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9 (43).
• Özyal, B. (2016). Tık Odaklı Habercilik: Tık Odaklı Haberciliğin Türk Dijital Gazetelerindeki Kullanım Biçimleri, Global Media Journal TR Edition, 6 (12).
• Pavlik, J. V. (1). (2001). Journalism and New Media (Elektronik Sürüm). New York: Columbia University Press.
• Pavlik, J. V. (2). (2008). Media in the Digital Age (Elektronik Sürüm). New York: Columbia University Press.
• Taş, O. (2010). Medya Etiğinin Tarihsel Temelleri ve Gelişimi. Çaplı, B., Tuncel, H. (Ed). Televizyon Haberciliğinde Etik (s. 3-27).