Sosyal Medyanın Kamuoyu Oluşturmada Kullanımı: 16 Nisan 2017 Anayasa Değişikliği Referandumu Sürecinde Siyasi Aktörlerin Sosyal Medya Paylaşımlarının İçerik Analizi

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 1, 423 - 442, 21.01.2019

Şeyhmus Doğan

https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.472741

Cited By: 6

Öz

Medyanın toplumu biçimlendirici ve dönüştürücü etkisi artan bir hız ve şiddetle
devam ederken, kamuoyu oluşturma hedefi siyasi aktörlerin her dönem
ajandalarının ilk maddeleri arasında olagelmiştir. Dijital dönüşümün yayılmasına
kadar olan sürede yoğunlukla, artık geleneksel ya da klasik denilen, kitle iletişim
araçları (gazete, dergi, tv, radyo vd.) bu amaçla kullanılırken, artık dijital mecra ve
yöntemler olmadan tüm hedef kitlelere ulaşmak pek de mümkün görünmemektedir.
Günümüzde bu dijital kitlesel kanalların başında sosyal medya gelmektedir. Sosyal
medyayı; zaman ve mekânı aşıp, hızlı ve anlık paylaşım ile yüksek bir etkileme
gücüne erişip, büyük kitleleri basit ve maliyetsiz bir şekilde örgütleyebilmesi önemli
kılmaktadır. Bu araştırmanın amacı; sosyal medyanın günümüzün dünyasında hem
bireylerin hem de kurumsal yapıların hedeflerine doğru yönelmesinde ne tür bir
rol oynadığını ve 16 Nisan 2017 Anayasa Referandumu seçim kampanyasının 01-16
Nisan 2017 (referandum öncesi son 15 günlük) döneminde dört siyasi liderin (Ak
Parti: Cumhurbaşkanı R. Tayyip ERDOĞAN ve dönemin Başbakanı Binali YILDIRIM,
MHP genel başkanı Devlet BAHÇELİ ve CHP genel başkanı Kemal KILIÇDAROĞLU)
hangi sosyal medya kanallarını, ne oranda ve nasıl kullandıklarını nitel araştırma
yöntemlerinden içerik çözümlemesi yöntemiyle anlamak ve ortaya çıkarmaktır.
Araştırmanın bulgu ve sonuçlarının ilgili seçim kampanyası döneminde, kampanya
yürüten siyasi parti ve liderlerinin sosyal medyayı etkin, yeterli ve verimli kullanıp
kullanmadığının tespit ve analizi, daha sonraki kampanya planlarının oluşturulmasına
kaynaklık edebileceğinden dolayı önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Medya, Kamuoyu, Kamuoyu Oluşturma, 16 Nisan 2017 Anayasa Referandumu

Use of Social Media to Create Public Opinion: Content Analysis of Social Media Shares of Political Actors in the Process of the T.C. Constitutional Changes Referendum Dated 16 April 2017

Öz

While the formative and transformative influence of the media on society continues
at an accelerating pace and violence, public opinion has been among the first articles
of the political actors’ agendas. In the period from the spread of digital transformation
to the masses, the mass media (newspapers, magazines, tv, radio, etc.) are no longer
considered to be accessible to all audiences without the use of digital media. Today,
social media is one of the first of these digital mass channels. Social mediam makes it
important to go over time and space and to have a high influence on fast and instant
sharing and to organize large masses in a simple and cost-free way. The purpose of
this research, to determine the role of social media in the direction of the goals of both
individuals and institutional structures in today’s world, and then the four political
leaders of the election campaign of the 16 April 2017 Constitution Referendum in
the period of 01-16 April 2017 (15 days before the referendum) R. Tayyip ERDOĞAN
and Prime Minister Binali YILDIRIM, MHP leader Devlet BAHÇELİ and CHP leader
Kemal KILIÇDAROĞLU) to understand and determine which social media channels
and how and how they use them through qualitative research methods through
content analysis. The determination and analysis of the findings and results of the
study during the relevant election campaign, whether the political parties and leaders
of the campaign are using the social media effectively, adequately and efficiently is
important as it may be the source of the subsequent campaign plans.

Anahtar Kelimeler

Social Media, Public Opinion, Forming Public Opinion, T.c. Constitutional Changes Referendum Dated 16 April 2017

Kaynakça

• Akyol, M. (2015). Seçim Kampanyalarında Sosyal Medya Kullanımı: Facebook ve 2014 Cumhurbaşkanlığı Seçimleri, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi - Electronic Journal of Social Sciences, 12 (55), 98-114.
• Bayrak, H. (2018). Dünyada İnternet Kullanımı ve Sosyal Medya İstatistikleri – 2018 2. Çeyrek Raporu, Erişim: 15 Ağustos 2018, Dijilopedi Dijital Dünya Ansiklopedisi: https://dijilopedi.com/dunyada-internet-kullanimi-vesosyal-medya-istatistikleri-2-ceyrek-raporu/
• Bilgili, C., Şener, G. (2013). Sosyal Medya ve Ağ Toplumu: Kitle İletişiminde Yaşanan Değişimler, İstanbul: Grafik Tasarım Yayıncılık.
• Bilgin, N. (2006). Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi: Teknikler ve Örnek Çalışmalar, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Bostancı, M. (2015). Sosyal Medya ve Siyaset, Konya: Palet Yayınları.
• Cohen, L., Manion, L. ve Morrison, K. (2007). Research Methods in Education, (6th ed.), New York: NY: Routledge.
• Coşkun, V. (2017). 16 Nisan 2017 Tarihinde Kabul Edilen Anayasa Değişikliklerinin Değerlendirilmesi, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 22, Sayı: 36, Yıl: 2017, s. 3-30.
• Çoban, Savaş. (2014). Medya ve Kamuoyu Oluşturma. Erişim: 10 Mart 2018, Biamag Haber Sitesi: https://m.bianet.org/biamag/toplum/156409-medya-vekamuoyu-olusturma
• Demir, V. (2007). Türkiye’de Medya Siyaset İlişkisi, İstanbul: Beta Basım.
• Doğanay, S. (2018). We Are Social (Digital in 2018) Raporu: Güncel İnternet Kullanımı ve Sosyal Medya İstatistikleri. Erişim: 18 Ağustos 2018, Medium Ideas and perspectives: https://medium.com/@sertacdoganay/we-are-social-digitalin-2018-raporu-d9b8023cacfa
• Doob, L. W. (1996). Public Opinion and Propaganda, New York: Archon Books.
• Erdoğan, İ. (2012). Pozitivist Metodoloji ve Ötesi, Ankara: Erk Yayınları.
• Eren, V., Aydın, A. (2014). Sosyal Medyanın Kamuoyu Oluşturmadaki Rolü ve Muhtemel Riskler, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 16, (Özel Sayı I): 197-205.
• Ertürk, K.Ö., Şeşen, E. (2017). Bir Halkla İlişkiler Aracı Olarak Seçim Beyannameleri: 2000’li Yıllar Üzerine Bir İnceleme, Erciyes Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi,5 (1), 60-80.
• Facebook ve Instagram Türkiye İstatistikleri ile Dikkat Çekiyor. (2018). Erişim: 10 Mart 2018,https://digitalage.com.tr/facebook-ve-instagram-turkiyeistatistikleri-ile-dikkat-cekiyor/
• Fidan, Z. (2016). Teknoloji ve Siyasal İletişim: Seçim Kampanyalarında Yeni İletişim Teknolojilerinin Kullanımı, Konya: Literatürk Academia Yayınları.
• Frankfurt, C., Nachmias, D. (2000). Resarch Methods in the Social Sciences, New York: Worth Publishers.
• Geray, H. (2004). Toplumsal Araştırmalarda Nicel ve Nitel Yöntemlere Giriş: İletişim Alanından Örneklerle, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Gezgin, S. (2002). Medyanın Toplumsal İşlevi ve Kamuoyu Oluşumu, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 12 (1), 11-20.
• Gökçe, O. (2006). İçerik Analizi - Kuramsal ve Pratik Bilgiler, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Gözler, K. (2007). Anayasa Hukukuna Giriş: Genel Esaslar ve Türk Anayasa Hukuku, Bursa: Ekin Kitabevi Yayınları.
• Hançerlioğlu, O. (1996). Toplumbilim Sözlüğü, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Hepçilingirler, F. (t.y.). Sosyal Medyanın Etkisi. Erişim: 10 Mart 2018, BBC Akademi: https://www.bbc.co.uk/academy/tr/articles/art20140422105728786
• Hootsuite Inc. (2018). The global state of digital in 2018 - from Argentina to Zambia, Erişim: 15 Ağustos 2018, https://hootsuite.com/pages/digital-in-2018
• Jensen, K. B. (2011). New Media, Old Methods- Internet methodologies and the Online/ offline Divide, Mia Consalvo ve Charles Ess (eds) The Handbook of Internet Studies, WileyBlackwell, Malden, MA.
• Joseph, S. (2012). Social Media, Political Change, and HumanRights [Sosyal Medya, Siyasi Değişim ve İnsan Hakları]. Boston College İnternational and Comparative Law Review, Cilt:35, s.146.
• Köseoğlu, Y., Al, H. (2013). Bir Siyasal Propaganda Aracı Olarak Sosyal Medya (The Social Media As a Political Propaganda Too), Akademik İncelemeler Dergisi (Journal of Academic Inquiries), 8 (3), 103-125.
• Mayring, P. (2011). Nitel Sosyal Araştırmaya Giriş: Nitel Düşünce İçin Bir Rehber. (Adnan Gümüş, Sezai Durgun, Çev.). Ankara: BilgeSu Yayınları.
• Mutlu, E. (1994). İletişim Sözlüğü, Ankara: Ark Yayınevi.
• Onat, F. (2010) Bir Halkla İlişkiler Uygulama Alanı Olarak Sosyal Medya Kullanımı: Sivil Toplum Örgütleri Üzerine Bir İnceleme”, Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Kavram ve Araştırma Dergisi, Sayı:31, Güz, ss.101-122.
• Sayımer, İ. (2014). Yeni Medya Ortamlarında Ağlar Oluşturan Toplumsal Hareket Deneyimleri, EJOIR: Electronic Journal of Occupational Improvement and Research, 97-112.
• Scott, D.M. (2010). The New Rules of Marketing and PR, New Jersey: John Wiley and Sons.
• Seçim, M.Ö. (2016). Sosyal Medyanın Bir Siyasal İletişim Aracı Olarak Kullanılması: Adnan Menderes Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğrencilerine Yönelik Bir Araştırma, Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (2), 422- 434.
• Solis, B. (2008). The Essential Guide to Social Media. Erişim: 10 Mart 2018: http:// www.onecaribbean.org/content/files/essentialGuidetoSocialMedia
• Suksi, M. (1993). Bringing in The People: A Comparison of Constitutional Forms and Practices of the Referendum, Dordrecht, Boston, London: Martinus Nijhoff Publishers.
• Tarhan, A., Fidan, Z. (2016). Siyasal İletişimde Sosyal Medyanın Kullanımı: “7 Haziran- 1 Kasım 2015 Genel Seçimleri Twitter Örneği”. Ş. Balcı (Ed.). 7 Haziran’dan 1 Kasım’a Türkiye’de Siyasal İletişim Uygulamaları (s.401-440). Konya: Literatürk Academia Yayınları.
• Tavşancıl, E. ve Aslan, E. A. (2001). Sözel, Yazılı ve Diğer Materyaller için İçerik Analizi ve Uygulama Örnekleri, Ankara: Epsilon Yayınları.
• Trottier, D., Fuchs, C. (2014). Social Media, Politics and the State: Protests, Revolutions, Riots, Crime and Policing in the Age of Facebook, Twitter and YouTube [Elektronik Sürüm]. Abingdon, England: Routledge Publications.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) . (Ağustos 2018). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması: Bilgisayar ve İnternet Kullanım Oranları Ağustos 2018 (Rapor No: 27819). Erişim: 28.08.2018, http://www.tuik.gov.tr/ PreHaberBultenleri.do?id=27819 ve http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?alt_ id=1028,
• Vural, A.M. (1999). Yerel Basın ve Kamuoyu, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları. We Are Social Ltd. (2018). Global Digital Report 2018, , Erişim: 15 Ağustos 2018, https://digitalreport.wearesocial.com/
• Weinberg, T. (2009). The New Community Rules: Marketing on The Social Rules, USA: O’Reilly Media.
• Yağmur, H. (2015). Sosyal Medyanın Siyaset ve Kamuoyunu Yönlendirmedeki Rolü, Yüksek Lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, Konya.
• Yeniçıktı N.T. (2016). Halkla İlişkiler Aracı Olarak Instagram: Sosyal Medya Kullanan 50 Şirket Üzerinden Bir Araştırma, Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi.
• Yerlikaya, T. (2018). Seçim Dönemlerinde Sosyal Medya Manipülasyonları, “Cambridge Analytica Risk Toplumu ve Sosyal Ağlar”, Star Açık Görüş, Seta Perspektif, Sayı: 200.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yüksek Seçim Kurulu. (2017). 16 Nisan 2017 Anayasa Değişikliği Halkoylaması Seçim İstatistikleri ve Kesin Seçim Sonuçları (Seçim Arşivi/Halkoylaması Arşivi). Erişim: 13 Şubat 2018: http://www.ysk.gov.tr/tr/halkoylamasi-arsivi/2648
• Yüksel, E. (2007). Kamuoyu Oluşturma ve Gündem Belirleme Kavramları Nerede Kesişmekte, Nerede Ayrılmaktadır? Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 571-586. Erişim: 08 Mart 2018: https://earsiv.anadolu.edu.tr/ xmlui/handle/11421/405