“İdeal”in Sınırında Bir Mücadele: Beden Olumlama Hareketi Üzerine Bir Alımlama Analizi

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 2, 1483 - 1506, 22.07.2019

Beste Erdem Ceren Başal Yıldız

https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.487213

Cited By: 3

Öz

Beden maddi bir varoluş olması anlamında bireysel olduğu kadar kamusaldır. Dolayısıyla
toplumsal pratiklerden, kültürel kodlardan, tarihsel dönüşümlerden, söylemlerden
bağımsız değildir. Bu nedenle bedenin iktidar ilişkileri tarafından tarihsel olarak nasıl
denetlendiğini, gözetlendiğini ve terbiye edildiğini irdelemek önemlidir. Hıristiyanlığın
pastoral iktidarı ile Modernitenin rasyonel iktidarının ardından beden günümüzde
sağlık, estetik, moda, medya gibi çeşitli endüstrilerin müdahale ve tahakküm alanı
haline gelmiştir. Küresel kapitalizm ve post-modern tüketim kültürü ile oluşturulan bu
yeni iktidar mekanizması, bedeni ideal olması için zorlamakta ve idealin dışında kalan
her bedeni sarmalamaktadır. Ancak bu durum ideale karşı mücadele pratiklerini de
gündeme getirmektedir. Özellikle yeni medyanın etkileşimli ve kullanıcı odaklı yapısı
bireylerin içerik üretebilmelerine ve bu içerikleri kamusal alana yayabilmelerine olanak
sağlamaktadır. Bu çalışmada, öncelikle beden-iktidar ilişkisi ve tüketim kültürünün
ideal beden tasarımı kuramsal düzlemde tartışılmıştır. Ardından dünyada ve Türkiye’de
özellikle kadın aktivistlerce ideal beden tasarımına karşı bir mücadele olarak yeni
medyada yayılan Beden Olumlama Hareketi incelenmiştir. Son olarak, iktidar ilişkileri
ile bireylerin anlamlandırma pratikleri arasındaki etkileşimi sorgulamak amacıyla bir
alımlama analizi yapılmıştır. Bu kapsamda Ondokuz Mayıs ile Gazi üniversitelerinin
İletişim Bilimleri ve Kadın Çalışmaları alanlarında yüksek lisans yapan öğrencilerine
İdeal Bedene Ulaşmak başlıklı Youtube videosu izletilerek Beden Olumlama Hareketi’nin
nasıl alımlandığı incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Beden, iktidar, tüketim kültürü, Beden Olumlama Hareketi, alımlama analizi

A Struggle on The Border of the “Ideal”: A Reception Analysis on Body Positive Movement

Öz

Body, taken as the meaning of a material being, is not only personal but public.
Therefore, it is not independent of social practices, cultural codes, historical
transformations, discourses. Thus, questioning how the body is controlled, watched
and disciplined by the power relations is important. Following the pastoral power
of Christianity and rational power of Modernism, today body has become the area of
intervention and domination of several industries such as health, aesthetics, fashion
and media. The current power mechanism produced by global capitalism and postmodern consumption culture enforces the body to become ideal and this ideal body
design wraps all the non-ideal bodies. However, this situation revives the struggle
practices against the ideal. Especially the interactive and user-focused structure
of the new media enables individuals to produce contents and convey them to the
public area. In the current study, primarily the body-power relations and ideal body
design of the consumption culture were discussed on a theoretical context. Then,
the Body Positive Movement, which has been propagated through the new media
particularly by the woman activists in Turkey and in the World as a struggle against
the ideal body design, was examined. Finally, a reception analysis questioning the
interaction between power relations and signification practices of the individuals
was performed. Reception of Body Positive Movement by postgraduate (MSc)
students in the areas of Communication Sciences and Women Studies at Ondokuz
Mayıs and Gazi Universities was examined, after having the students watched a
video entitled Achieving an Ideal Body.

Anahtar Kelimeler

Body, Body Positive Movement, Power, Consumption Culture, Reception Analysis

Kaynakça

• Akgündüz, G. Ö. (2013). Foucault’da İktidar ve Beden İlişkisi. Akademik Bakış Dergisi, 38, 1-16.
• Arpacı, M. (2013). Modernitenin Eşiğinde Toplumsal Cinsiyet Rejimi: Pastoral İktidar, Beden Politikaları ve Evlilik. Doğu Batı Dergisi, 63, 131-146.
• Barthes, R. (2014). Camera Lucida: Fotoğraf Üzerine Düşünceler (R. Akçakaya, Çev). İstanbul: Altıkırkbeş Yayınları.
• Baudrillard, J. (1997). Tüketim Toplumu (H. Deliceçaylı ve F. Keskin, Çev). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (1970).
• Beden Olumlama Hareketi. (t.y.). Erişim: 12 Temmuz 2018, https://bedenolumlamahareketi.com/
• Berger, J. (1995). Görme Biçimleri (Y. Salman, Çev). İstanbul: Metis Yayınları. (1986).
• Butler, J. (2012). Bedenler ve İktidar, Tekrar. Cogito Dergisi, 70-71, 275-288.
• Connell, R. W. (1998). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar: Toplum, Kişi ve Cinsel Politika (C. Soydemir, Çev). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (1987).
• Dove Kampanyaları. (t.y.). Erişim: 15 Temmuz 2018, https://www.dove.com/tr/dove-hikayeleri/dove-kampanyalari.html
• Foucault, M. (2013). Hapishanenin Doğuşu: Gözetim Altında Tutmak ve Cezalandırmak (M. A. Kılıçbay, Çev). Ankara: İmge Kitabevi. (1975).
• Foucault, M. (2014a) Özne ve İktidar. F. Keskin (Haz.). Özne ve İktidar: Seçme Yazılar-2. İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (1994).
• Foucault, M. (2014b). Hakikat Kaygısı F. Keskin (Haz.). Özne ve İktidar: Seçme Yazılar-2. İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (1994).
• Foucault, M. (2015). İktidar ve Beden. F. Keskin (Haz.). İktidarın Gözü: Seçme Yazılar-4. İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (1994).
• Foucault, M. (2016). Güvenlik, Toprak, Nüfus: Collége de France Dersleri 1977-1978 (F. Taylan, Çev). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. (2004).
• Foucault, M. (2017). Cinselliğin Tarihi (H. U. Tanrıöver, Çev). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (1976).
• Köse, H. (2011). Tüketim Toplumunda Bir “Sosyal Beden” Kurgusu Olarak Kadın. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 6 (4), 75-89.
• Sancar, S. (2008). İdeolojinin Serüveni: Yanlış Bilinç ve Hegemonyadan Söyleme. Ankara: İmge Kitabevi.
• Saygılı, A. (2005). Modern Devlet’in Beden Politikası Üzerine Kısa Bir Deneme. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 54 (3), 323-340.
• Şeker, T. ve Çavuş, S. (2011). “Behzat Ç. Bir Ankara Polisiyesi” Dizisinin Alımlama Analizi. Global Media Journal, 2(3), 86-104.
• Smith, P ve Riley, A. (2016). Kültürel Kurama Giriş (S. Güzelsarı ve İ Gündoğd, Çev), Ankara: Dipnot Yayınları.
• The Body Positive. (t.y.). Erişim: 10 Temmuz 2018, https://www.thebodypositive.org/
• The Be Body Positive Model. (t.y.). Erişim: 10 Temmuz 2018, https://www.thebodypositive.org/model
• This is Beauty. (t.y.). Erişim: 10 Temmuz 2018, http://www.thisisbeauty.org/
• Yaylagül, L. (2017). Kitle İletişim Kuramları: Egemen ve Eleştirel Yaklaşımlar. Ankara: Dipnot Yayınları.