Üniversite Öğrencilerinin İnternet İçin Eleştirel Okuryazarlık Düzeylerinin Karşılaştırılması

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 2, 1341 - 1358, 22.07.2019

Hasan Çiftçi

https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.501027

Cited By: 2

Öz

İnternet için eleştirel okuryazarlık; yeni medyayı aktif kullanan bireylerin kendilerine
iletilen mesajlardaki içerikleri iyi değerlendirebilme, analiz edebilme ve tekrarda
içerik oluşturup iletebilme becerilerini kapsamaktadır. Günümüzde bireyler
internet aracılığı ile yoğun bir bilgi karmaşasına isteyerek ya da istemeyerek maruz
kalmaktadır. Bireylerin sahip olacakları internet eleştirel okuryazarlık becerileri
onları maruz kalacakları olumsuz içeriklerden koruyacaktır. Bu araştırmanın temel
amacı, Meslek Yüksekokulu öğrencilerinde internet için eleştirel okuryazarlık
düzeylerinin karşılaştırmalı olarak incelemektir. Araştırmanın çalışma grubunu
2018-2019 eğitim- öğretim yılında Gaziantep Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek
Yüksekokulu Bilgisayar Programcılığında eğitim gören 37 erkek, 77 kız toplam
114 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri Dal ve Aktay (2015) tarafından
geliştirilen “İnternet İçin Eleştirel Okuryazarlık Ölçeği” kullanılarak yüz yüze
anket yöntemiyle yapılmıştır. Verilerin istatistiksel analizleri SPSS 22.0 programı
kullanılarak yapılmıştır. Sayısal değişkenlerin normallik dağılımlarına bakmak
için Shapirowilk testi uygulanmış ve normal dağılım elde edilmiştir. Veri setinde
parametrik testler kullanılmıştır. Tanımlayıcı istatistiklerin çözümlenmesinde
de frekans, yüzde, aritmetik ortalama, standart sapma, minimum ve maksimum
değerler ayrıca grup ortalamalarının farklılıkları için bağımsız örneklem t testi ve
One-way ANOVA testinden ve anlamlı sonuçlarda gruplar arası farklılıklara Tukey
HSD çoklu karşılaştırma testi kullanılmıştır. Araştırmaya katılan öğrencilerinin
cinsiyet, yaş, interneti kullanma sürelerine göre internet için eleştirel okuryazarlık
alt boyutları puanları arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır.

Anahtar Kelimeler

İnternet, Sosyal Medya, Eleştirel Okuryazarlık, Medya Okuryazarlığı

The Comparison of the University Students’ Critical Literacy Level for Internet

Öz

Critical literacy for the Internet includes the ability to evaluate, analyze and recreate and transmit content of messages to people who actively use the new media.
Today, individuals are exposed by the intense complexity of information through the
internet. Individuals’ internet critical literacy skills will not only possess but also
protect them from the negative content they would be exposed. The main purpose
of this study is to examine the critical literacy levels of the students in the vocational
high schools comparatively. Group of research have been conducted between
2018 and 2019 academic year of Gaziantep University Technic Sciences Vocational
programming training in computer. The current sample includes 37 male, 77 female
students and in total 114 students. The data of the study was developed by Dal and
Aktay (2015) and their “Critical literacy scale for the Internet” were used to conduct
a face-to-face survey. Statistical analysis of the data was conducted using SPSS
22.0 program. Shapirowilk test was applied to check the normality distributions
of numerical variables and normal distribution was obtained. In the data set,
parametric tests were used. In the analysis of group differences in the averages for
the descriptive statistics, independent sample t-test and one-way ANOVA test and
Turkey HSD multiple comparison test was used to determine meaningful differences
between groups in these outcomes. There was no significant differences between
the scores of critical literacy subscales for the internet according to the age, gender,
and internet among the students who participated in the study.

Anahtar Kelimeler

Internet, Social Media, Critical Literacy, Media Literacy

Kaynakça

• Ainley, J., Schulz, W. ve Fraillon, J. (2016). A Global Measure of Digital and ICT Literacy Skills. Paris: Unesco.
• Akaydın, Ş. ve Kurnaz, H. (2015). Türkçe Öğretmen Adaylarının Medya Okuryazarlık Düzeyleri. V. Coşkun vd. (Editörler) Türkçe’nin Eğitim-Öğretimine Yönelik Çalışmalar (394-402). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Altun, A. (2009). Eğitim Bilim Açısından Seçmeli Medya Okuryazarlığı Dersi Programına Eleştirel Bir Yaklaşım. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 97-109.
• Ananiadou, K. ve Claro, M. (2009). 21st Century Skills And Competences for New Millennium Learners in OECD Countries. OECD Education Working Papers, 4, OECD Publishing.
• Ata, F. ve Baran, B. (2011). Üniversite Öğrencilerinin Bilgi Okuryazarlığı Öz Yeterlik Algılarının Yabancı Dil Düzeyine, Cinsiyete, Bilgisayar Sahipliğine ve İnternet Kullanım Sıklıklarına Göre İncelenmesi. 5th International Computer and Instructional Technologies Symposium, 22-24 September 2011, Fırat Üniversitesi, ELAZIĞ.
• Ata, F. (2018) Yeni Medyada Gerçeğin Yeni İnşacıları: Okurlar. Erciyes İletişim Dergisi, 5(4), 833-848.
• Aydoğan, F. (2009). Eleştirel Perspektiften Yeni Medya. Marmara İletişim Dergisi, 15, 185- 194.
• Balcı, A. (2011). Sosyal Bilimlerde Araştırma. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Bawden, D. ve Robinson, L. (2009). The Dark Side of İnformation: Overload, Anxiety and Other Paradoxes and Pathologies [Bilginin Karanlık Tarafı: Aşırı Yük, Anksiyete ve Diğer Paradokslar ve Patolojiler]. Journal of Information Science, 35(2), 180-191.
• Beşoluk, Ş. ve Önder, İ. (2010). Öğretmen Adaylarının Öğrenme Yaklaşımları, Öğrenme Stilleri ve Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi. İlköğretim Online, 9(2), 679-693.
• Binark, M. ve Bek, M. G. (2010). Eleştirel Medya Okuryazarlığı. İstanbul: Kalkedon Yayıncılık.
• Burnett, C. ve Merchant, G. (2011). Is There A Space For Criticial Literacy İn The Context of Social Media? [Sosyal Medya Bağlamında Eleştirel Okuryazarlık İçin Bir Alan Var Mı? ]. English Teaching: Practice And Critique, 10(1), 41-57.
• Considine, D. (2002). Media Literacy Across The Curriculum [Müfredat Boyunca Medya Okuryazarlığı ]. Cable İn The Classroom: Thinking Critically About Media.
• Cottrell, Stella (2005). Critical Thinking Skills, Developing Effective Analysis and Argument, Basing Stoke: Palgrave Macmillan.
• Çepni, O. ve Palaz, T., Ablak, S. (2015). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Medya ve Televizyon Okuryazarlık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(11), 431-446.
• Ciftci, D. ve Evren, F. B. (2018). A New Creative Culture Example: The Case of the ‘What will be Happen News Bulletin’in North Cyprus. Online Journal of Communication and Media Technologies, 8(4), 385-398.
• Çiftçi, H. (2018). Öğrencilerin Siber Mağduriyet Düzeylerinin Karşılaştırılması. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(2), 1536-1567.
• Çiftçi, H. (2018). Siber Zorbalık Davranışları ve Siber Mağduriyet Düzeylerinin Karşılaştırılması. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(6), 887-897.
• Çiftçi, H. (2018). Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Medya Bağımlılığı. Manas Journal of Social Studies, 7(4), 417-434.
• Çubukçu, A. ve Bayzan, Ş. (2013). Türkiye’de Dijital Vatandaşlık Algısı ve Bu Algıyı İnternetin Bilinçli, Güvenli ve Etkin Kullanımı ile Artırma Yöntemleri. Middle Eastern and African Journal of Educational Research, 5, 148-174.
• Dal, S. ve Aktay, S. (2015). İnternet İçin Eleştirel Okuryazarlık Ölçeği Geliştirme Çalışması. Journal Of Academic Studies, 17(67),185-199.
• De Abreu, B. (2010). Changing Technology: Empowering Students Through Media Literacy Education [Değişen Teknoloji: Medya Okuryazarlığı Eğitimi İle Öğrencilerin Güçlendirilmesi ]. New Horizons İn Education, 58(3), 26-33.
• Demiralay, R. (2008). Öğretmen Adaylarının Bilgi ve İletişim Teknolojilerini Kullanımları Açısından Bilgi Okuryazarlığı Öz-Yeterlik Algılarının Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Diker, E. ve Taşdelen. B. (2017). Sosyal Medya Olmasaydı Ne Olurdu? Sosyal Medya Bağımlısı Gençlerin Görüşlerine İlişkin Nitel Bir Araştırma. Uluslararası Hakemli İletişim ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 17, 189-206.
• Dinçer, S. (2017). Ortaokul Öğrencilerinin Bilgisayar Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesi ve Ölçme–Değerlendirme Araçlarının Yapısı. İlköğretim Online, 16(3), 1329-1342.
• Domine, V. (2011). Building 21st Century Teachers: An İntentional Pedagogy Of Media Literacy Education [21. Yüzyıl Öğretmenleri Oluşturma: Medya Okuryazarlığı Eğitiminin Kasıtlı Bir Pedagojisi]. Action İn Teacher Education, 33, 194-205.
• Dubey-Jhaveri, A. ve Cheung, C. K. (2016). Media Literacy And Critical Thinking: Perspectives And Pedagogies NJ: Wiley- Blackwell.
• Ennis, R. H. (1996). Critical Thinking Dispositions: Their Nature and Assessability [Eleştirel Düşünme Eğilimleri: Doğaları ve Değerlendirilebilirliği ]. Informal Logic, 18 (2), 165-182.
• Erdem, C. (2018). The Relationship Between Media Literacy And Critical Thinking: A Theoretical And Empirical Review. C. Atar (ed.) Cutting Edge Topics And Approaches İn Education And Applied Linguistics (62-86). New Castle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing.
• Evancho, S. R. (2000). Critical Thinking Skills And Dispositions Of The Under Graduate Baccalaureate Nursing Student, Southern Connecticut State University, Unpublished Master's Thesis, Connecticut.
• Facıone, Peter A. (1990). The California Critical Thinking Skills Test: College Level,Technical Report 1. Experimental Validation And Content Validity, ERIC Clearinghouse.
• Fidan, M. (2013). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Medya Okuryazarlık Düzeyleri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 121-137.
• Finegold, D. ve Notabartolo, A. S. (2008). 21st Century Ceompetencies And Their İmpact: An İnterdisciplinary Literature Review. Erişim: 12.10.2018, https://www.hewlett.org/library/21st-century-competencies-impact-interdisciplinary-literature-review/
• Fleming, L. (2013). Expanding Learning Opportunities With Transmedia Practices: Inanimate Alice As An Exampler [Transmedia Uygulamaları İle Öğrenme Fırsatları Genişleyen: Bir Örnekleyici Olarak Cansız Alice]. Journal Of Media Literacy Education, 5 (2), 370-377.
• Geray, H. (2003). İletişim ve Teknoloji: Uluslararası Birikim Düzeninde Yeni Medya Politikaları. İstanbul: Ütopya Yayınevi.
• Güngör, N. (2013). İletişim Kuram ve Yaklaşımlar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Güven, İ. (2014). Fen ve Teknoloji Öğretmen Adaylarının Bilgi Okuryazarlığı ve Medya Okuryazarlığı Düzeylerinin İncelenmesi. Turkish Studies, 9(2), 787-800.
• Hobbs, R. (2010). Digital And Media Literacy: A Plan Of Action. Washington, DC: The Aspen Institute.
• Hoem, J. (2004). Videoblogs as" Collective Documentary". Erişim : 05.10.2018, blogtalk.netpresentBT2Hoem_Jon.pdf
• Jolls, T. ve Grande, D. (2005). Project Smartart: A Case Study İn Elementary School Media Literacy And Arts Education. [Proje Smartart: İlkokul Medya Okuryazarlığı ve Sanat Eğitimi Bir Vaka Çalışması. ]. Arts Education Policy Review, 107(1), 25-31.
• Jones-Kavalier, B. R. ve Flannigan, S. L. (2006). Connecting The Digital Dots: Literacy Of The 21st Century [21. Yüzyılın Dijital bağlantı Noktaları: Okuryazarlık]. Educause Querterly, 2, 8-10.
• Kalaycı, Ş, (2006). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Karaman, M. K. (2016). Öğretmen Adaylarının Medya Okuryazarlık Düzeyleri ve Eleştirel Düşünme Eğilimleri Üzerine Bir Araştırma. Gümüşhane İletişim Fakültesi Dergisi, 4(1), 326-350.
• Karasu, M. ve Arıkan, D. (2016). Öğretmen Adaylarının Sosyal Medya Kullanım Durumları ve Medya Okuryazarlık Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 17(2), 549-566.
• Kellner, D. ve Share, J. (2007). Critical Media Literacy, Democracy And The Reconstruction Of Education. D. Macedo ve S. R. Steinberg (Editörler) Media Literacy: A Reader (3-23). New York: Pater Lang Publishing.
• Kellner, D. ve Share, J. (2005). Toward Critical Media Literacy: Coreconcepts, Debates, Organizations, and Policy [Eleştirel Medya Okuryazarlığına Doğru: Coreconcepts, Tartışmalar, Organizasyonlar ve Politika ]. Discourse: Studies in the Cultural Politics of Education, 26 (3), 369-386.
• Koltay, T. (2011). The Media And The Literacies: Media Literacy, İnformation Literacy, Digital Literacy [Medya ve Okuryazarlık: Medya Okuryazarlığı, Bilgi Okuryazarlığı, Dijital Okuryazarlık]. Media, Culture and Sociaety, 33(2), 211-221.
• Korkmaz, Ö. (2009). Eğitim Fakültelerinin Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Eğilim ve Düzeylerine Etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(4), 879-902.
• Korkut, E. ve Akkoyunlu, B. (2008). Yabancı Dil Öğretmen Adaylarının Bilgi ve Bilgisayar Okuryazarlık Öz-Yeterlikleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 178-188.
• León, Y. Z. (2016). Media Literacy To Promote Critical Thinking in The EFL Classroom. Unpublished Master's Thesis,Universidad Distrital Francisco José De Caldas, Colombia.
• Masterman, L. (2005). Teaching The Media. Taylor And Francis E-Library.
• Mkandawire, M. T. ve Walubita, G. (2015). Feedback Study On Developing Critical Literacy Among Malawian and Zambian Undergraduate University Students Using a Freirean Praxis [Freirean Praxis Kullanarak Malavi ve Zambiya Lisans Üniversite Öğrencileri Arasında Eleştirel Okuryazarlık Geliştirme Konusunda Geribildirim Çalışması ]. Journal of Education And Training Studies, 3(2), 150-158.
• Mohammadyari, S., and Singh, H. (2015). Understanding The Effect Of E-Learning on İndividual Performance: The Role Of Digital Literacy [E-öğrenmenin Bireysel Performans Üzerindeki Etkisini Anlamak: Dijital Okuryazarlığın Rolü]. Computers and Education, 82, 11-25.
• Moore, K. D. (2001). Classroom Teaching Skills. Boston: Mcgraw-Hill. Ofcom Media Literacy Bulletin. Erişim Tarihi: 14. 10. 2018, www.ofcom.org.ukadvicemedia_literacymedlitpubbulletinsissue7.pdf
• Mutlu, E. (2004). İletişim Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat.
• Özbay, M. ve Özdemir, O. (2014). Türkçe Öğretim Programı İçin Bir Öneri: Dijital Okuryazarlığa Yönelik Amaç ve Kazanımlar. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 2 (2), 31-40.
• Paul, Richard W. (1991). “Staff Development for Critical Thinking: Lesson Plan Remodelling as The Strategy”, A.L. Costa(Edit.), Developing Minds Revised Education, Virginia: ASCD.
• Pérez Tornero, J. M. and Varis, T. (2010). Media Literacy and New Humanism. Moscow: UNESCO, Institute For Information Technologies in Education.
• Piji Küçük, D. ve Uzun, Y. B. (2013). Müzik Öğretmeni Adaylarının Eleştirel Düşünme Eğilimleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 327-345.
• Potter, W. J. (2010). The State Of Media Literacy [Medya Okuryazarlığı Durumu ]. Journal of Broadcasting and Electronic Media, 54(4), 675-696.
• Potter, W. James (2004). Theory of Media Literacy: A Cognitive Approach. Washington: SAGE.
• Prior, D. D., Mazanov, J., Meacheam, D., Heaslip, G., and Hanson, J. (2016). Attitude, Digital Literacy and Self Efficacy: Flow-On Effects for Online Learning Behavior. [Tutum, Dijital Okuryazarlık ve Öz Etkinlik: Online Öğrenme Davranışı İçin Akış Etkileri]. The Internet and Higher Education, 29, 91-97.
• Radovanović, D., Hogan, B., and Lalić, D. (2015). Overcoming Digital Divides İn Higher Education: Digital Literacy Beyond Facebook [Yüksek Öğretimde Dijital Okuryazarlığın Üstesinden Gelmek: Facebook'un Ötesinde Dijital Okuryazarlık ]. New Media and Society, 17(10), 1733-1749
• Redmond, T. (2016). Learning to Teach the Media: Pre-Service Teachers Articulate The Value of Media Literacy. M. Yıldız Ve J. Keengwe (Editörler), Handbook Of Research on Media Literacy in The Digital Age (31-52). Hershey, PA: IGI Global.
• Salpeter, J. (2008). 21st Century Skills: Will Our Students Be Prepared? Tech and Learning.
• Sarsar, F. ve Engin, G. (2015). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Medya Okuryazarlık Düzeylerinin İncelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 16(1), 165-176.
• Schwarz, G. (2001). The Role of Media Literacy in Teacher Education. [Öğretmen Eğitiminde Medya Okuryazarlığının Rolü]. Teacher Education Quarterly, 28(2), 111-119.
• Scull, T. M. ve Kupersmidt, J. B. (2012). An Evaluation of a Media Literacy Program Training Workshop for Late Elementary School Teachers. [Geç İlkokul Öğretmenleri İçin Bir Medya Okuryazarlığı Programı Eğitim Çalıştayı Değerlendirilmesi ]. J Media Lit Educ, 2(3), 199-208.
• Sevim, F. (2013). Medya Okuryazarlığı, Toplumsal Cinsiyet ve Kadının Medyada Temsili. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul.
• Silverblatt, A., Smith, A., Miller, D., Smith, J. ve Brown, N. (2014). Media Literacy: Keys to İnterpreting Media Messages. Santa Barbara: Praeger.
• Som, S. ve Kurt, A. A. (2012). Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü Öğrencilerinin Medya Okuryazarlık Düzeyleri. Anadolu Journal Of Educational Sciences International, 2(1),104-119.
• Sönmez, E. E. ve Gül, H. Ü. (2014). Dijital Okuryazarlık ve Okul Yöneticileri. 19. Türkiye’de İnternet Konferansı. Erişim: 05.10. 2018, http://inet-tr.org.tr/inetconf19/ozet/69.html
• Steinbrink, J. E. ve Cook, J. W. (2003). Media Literacy Skills and The War on Terrorism. [Medya Okuryazarlığı Becerileri ve Terörizm Savaşı]. The Clearing House, 76(6), 284-288.
• Şen, Ü. (2009). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Eleştirel Düşünme Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi. Journal Of World Of Turks, 1(2), 69-89.
• Thoman, E. ve Jolls, T. (2008). 21. Yüzyıl Okuryazarlığı. (Cevat Elma ve Alper Kesten, Çev.), Ankara: Ekinoks Yayınları.
• Trilling, B. ve Fadel, C. (2009). 21st Century Skills: Learning For Life İn Our Times. San Fransisco: Jossey-Bass.
• Tüzel, S.ve Tok, M. (2013). Öğretmen Adaylarının Dijital Yazma Deneyimlerinin İncelenmesi. Tarih Okulu Dergisi (TOD), 6(15), 577-596.
• Uslu, S., Yazıcı, K. ve Çetin, M. (2016). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Medya Okuryazarlık Düzeyleri. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(23), 756-778.
• Ulaş, S. (2018). Lüks: Dünü ve Bugünü. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Alanında Akademik Çalışmalar. Gece Kitaplığı. Cilt 2, 55: 855-868.
• Wagner, T. (2008). The Global Achievement Gap: Why Even Our Best Schools Don’t Teach the New Survival Skills Our Children Need — And What We Can Do About İt. New York: Basic Books.
• Yılmaz, E. ve Aladağ, S. (2015). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Gazete ve Dergi Takip Etme Alışkanlıkları İle Medya Okuryazarlık Düzeyleri Arasındaki İlişki. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(4), 1-15.