Millî Romantik Tarih Dönüştürümü: Kilit

Yıl 2007, Cilt: 17 Sayı: 49, 97 - 106, 02.12.2007

Ülkü Eliuz

Öz

Malazgirt Zaferi’nin 900. yıldönümü münasebetiyle kaleme alınan M.
Necati Sepetçioğlu’nun Kilit adlı romanı, milli romantik bir duyarlılıkla
tarihi geçmişi hal’e taşır ve şimdi’de yeniden yorumlar. Anadolu’nun vatanlaşmasında bir dönüm noktası olan Malazgirt Zaferi, Türk varlığının
Anadolu’da tutunmasında kilit bir konum üstlenir. Yazar, bu önemli kuruluş ve toprağa kök salma dönemine ait mitik enerjiyi günümüze taşıyarak bir misyon aşılaması yapmak ister. Alparslan, kolektif bilincin geleceğe yönelik yüce ideallerini taşıyan bir arketip olarak karşımıza çıkar.

Kilit adlı romanda yazar, tarihsel olanı edebi metne dönüştürürken,
sloganik söyleme düşmeden yüksek bir anlatı düzeyi yakalar. Tebliğde,
“Kilit”teki milli romantik tarih dönüştürümünün, roman kuramı açısından çözümlemesi yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Mustafa Necati Sepetçioğlu, kilit, milli romantizm, Anadolu, vatanlaşma, tarihsel roman, devlet

Kilit: A National Romantic Historical Transformation

Öz

Mustafa Necati Sepetçioğlu’s novel, called Kilit was written due to the
Malazgirt Victory’s 900th anniversary. Carrying the past to the present,
the novel comments on history with a romantic sensitivity. The Malazgirt Victory is a turning point for Anatolia’s nationality, undertakes
an important role for Turks’ existence in Anatolia. The writer wants to
make mission transfer by carrying mythic energy to modern day which
is related to this important foundation period. Alpaslan turns up as an
archetype who has sovereign ideas which are for the future collective
counciousness.

In the novel called Kilit when writer turns the historical one into the
literary text, he catches a high-ranking explanation before falling into
a sloganic interpretation. İn declaration, the analysis of national romantic historical transformation will be made in accordance with novel
theory.

Anahtar Kelimeler

Mustafa Necati Sepetçioğlu, lock, national romantism, Anatolia, civilization, historical novel, nation

Kaynakça

• Aktaş, Şerif (1996-1), “Milli Romantik Duyuş Tarzı ve Türk Edebiyatı-II”, Türkiye Günlüğü, S.39, Mart- Nisan, s.104-107.
• Aktaş, Şerif (1996-2), “Milli Romantik Duyuş Tarzı ve Türk Edebiyatı-III”, Türkiye Günlüğü, S.40, Mayıs- Haziran, s.33-39.
• Aktulum, Kubilay (2000), Metinlerarası İlişkiler, Öteki Yay., İstanbul.
• Bachelard, Gaston (1996), Mekanın Poetikası (Çev.Aykut Derman), Kesit Yay., İstanbul.
• Banglıoğlu, Tahsin (1999), Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü, Ankara.
• Campbell, Joseph (1994), Yaratıcı Mitoloji, (Çev. Kudret Emiroğlu), İletişim Yay., Ankara.
• Campbell, Joseph (2000), Kahramanın Sonsuz Yolculuğu, (Çev. Sabri Gürses), Kabalcı Yay., İstanbul.
• Çelik, Yakup (2007), “Tarih Roman İlişkisi- Tarihi Romanda Kişiler”, Turcology in Turkey, Szeged.
• Eliade Mircae (1993), Mitlerin Özellikleri, (Çev. Sema Fırat), İstanbul.
• Eliuz, Ülkü (1999), “Dede Korkut Hikayelerinde Tipler”, Uluslar Arası Dede Korkut Bilgi Şöleni, 19-21 Ekim 1999- Ankara), Atatürk Kültür Merkezi yayınları, Ankara, s. 139-156.
• Eroğlu, Ebubekir (1997), Kelimeler Çınladıkça, İnsan Yay., İstanbul.
• Göğebakan, Turgut (2004), Tarihsel Roman Üzerine, Akçağ Yay., Ankara.
• Göka, Şenol (2001), İnsan ve Mekan, Pınar Yay., İstanbul.
• Kantarcıoğlu, Sevim (1981), T.S. Eliot’un Şiirlerinde İnsanın Kendisini Gerçekleştirme Teması, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara.
• Kaplan, Mehmet (1985), Şiir Tahlilleri-I, Dergah Yay., İstanbul.
• Kolcu, Ali İhsan (1997), Milli Romantizm Açısından Cengiz Aytmatov, Ötüken Yay., İstanbul.
• Korkmaz, Ramazan (1989), “Fırat Havzası Folklorunda Hıdırellez Şenlikleri ve Bu Geleneğin Türk Dünyası İçindeki Yeri”, Türk Tarih Kurumu Dergisi, S.48, Şubat, s.32-39.
• Korkmaz, Ramazan (1999), “Millî Romantik Duyuş Tarzı ve Niyazi Yıldırım Gençosmanoğlu”, Dünü ve Bugünüyle Harput Sempozyumu ( 24-27 Eylül 1998- Elazığ ), Türkiye Diyanet Vakfı Elazığ Şubesi Yayınları, Elazığ, s. 249-253.
• Korkmaz, Ramazan (2004), Aytmatov Anlatılarında Ötekileşme Sorunu ve Dönüş İzlekleri, Türksoy Yay., Ankara.
• Korkmaz, Ramazan (2007), “Romanda Mekanın Poetiği”, Edebiyat ve Dil Yazıları (Mustafa İsen’e Armağan), Ankara, s.399-416.
• Kundera, Milan (1989), Roman Sanatı, (Çev.İsmail Yerguz), Afa Yay., İstanbul.
• Kürkçüoğlu, Erol (2002), “Başlangıcından Malazgirt Savaşı’na Kadar Selçuklu- Bizans Münasebetleri”, Türkler, Yeni Türkiye Yay., Ankara, s.694-704.
• Marcuse, Herbert (1990), Tek Boyutlu İnsan, (Çev. Aziz Yardımlı), İdea Yay., İstanbul.
• Nietzsche, Friedrich (1998), Tarih Üzerine, (Çev. Nejat Bozkurt), Say Yay., İstanbul.
• Ögel, Bahaeddin (2001), Türk Mitolojisi-I, Milli Eğitim Bakanlığı Yay., İstanbul.
• Sepetçioğlu, Mustafa Necati (2005), Kilit, İrfan Yay., İstanbul.
• Tural, Sadık Kemal (1982), Zamanın Elinden Tutmak, Ötüken Yay., İstanbul.
• Tural, Sadık Kemal (1998), Tarihten Destana Akan Duyarlılık, Atatürk Kültür Merkezi Yay., Ankara.
• Uçar, Şahin (1994), Tarih Felsefesi Yazıları, Vadi Yay., Ankara.
• Yalçın-Çelik, Dilek (2005), Yeni Tarihselcilik Kuramı ve Türk Edebiyatında Postmodern Tarih Romanları, Akçağ Yay., Ankara.
• Ziya Gökalp (1986), Türkçülüğün Esasları, Kültür Bakanlığı Yay., İstanbul.