Tarihsel Sesbilgisi ve Biçimbilgisi Araştırmalarının Dilbilim Çalışmalarına Olası Katkıları ve Terimler Üzerine Birkaç Söz

Yıl 2007, Cilt: 16 Sayı: 48, 203 - 220, 01.10.2007

Emine Yılmaz

Öz

Türkiye’deki Türkoloji yayınlarında, Türkologların dilbilim bilmemelerinden kaynaklanan sorunlar dilbilimcilerin sürekli eleştiri kaynağı olmuştur.
Madalyonun diğer yüzünde ise dilbilimcilerin tarihsel sesbilgisi, biçimbilgisi
ve sözdizimi altyapılarının eksikliğinden kaynaklanan sorunlar bulunmaktadır. Bu yazı, tarihsel Türkoloji araştırmalarının, özel olarak Türkçenin
yapı ve işleyişiyle ilgilenen dilbilimcilere sağlayabileceği olası katkıları örneklendirmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türkoloji, dilbilim, tarihsel sesbilgisi, tarihsel biçimbilgisi

The Probable Contributions of Historical Diachronic Phonetical and Morphological Researches on Linguistic Studies

Öz

The main critique of the linguists to the studies of turcology that the
experts of turcology in Turkey do not study linguistics enough and the
literatüre on Turcology have problems due to the lack of linguistics
knowledge. But on the other hand, the works of linguistics in Turkey have
problems since the linguists do not pay attention to the studies of historical
grammar, historical phonetics, morphology and syntax. This study
exemplifies the possible contributions of the studies of historical turcology
to the linguists who work on the structure and grammar of the Turkish
language. 

Anahtar Kelimeler

Turcology, linguistics, diachronic phonology, diachronic morphology

Kaynakça

• Aksan, Doğan (1997), “Türkçe Çalışmalarında Dilbilim”, 25. Yıl Yazıları, 1972-1997, s. 1-4, (yayına haz. A. Kocaman), HÜ, İngiliz Dilbilimi Bölümü: Ankara.
• Aksan, Doğan (2000), Her Yönüyle Dil, Ana Çizgileriyle Dilbilim, 2. cilt, 2. baskı, TDK: Ankara.
• Boztaş, İsmail (1991), “Kıbrıs Ağzında Sesbiçimbilgisel Değişmeler”, DA, 1991, Ankara.
• Clauson, Sir. G. (1972), An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish, Clarenden Press: Oxford.
• Demir, Nurettin (1993), Postuerbien im Türkeitürkischen. Unter besonderer Berücksichtigung eines südanatolischen Dorfdialekts. (= Turcologica Serisi, Band 17), Wiesbaden.
• Demir, Nurettin (1994), “Birleşik Fiillerin Vurgusu Hakkında, -iver- Şeklinin Görevlerinin Tespitinde Vurgunun Rolü”, TDAYB, 83-94.
• Demircan, Ömer (1977), Türkiye Türkçesinde Kök-Ek Bileşmeleri, TDK: Ankara.
• Demircan, Ömer (1996), Türkçenin Sesdizimi, Der Yayınları: İstanbul.
• Demircan, Ömer (2003), Türk Dilinde Çatı, Papatya Yayıncılık: İstanbul.
• Doerfer, Gerhard (1984), “Türkçenin İdeal Bir Etimolojik Sözlüğünün Nasıl Olması Gerektiği Hakkında Düşünceler” [ = “Gedanken zur Gestaltung eines idealen Türkischen Etymologischen Wörterbuchs, OLZ, LXVI 9/10 (1971): 437-454, sütunlar], Türk Dili, sayı 392-93, s. 366-374.
• Eker, Süer (2006), Çağdaş Türk Dili, 4. baskı, Grafiker: Ankara.
• Ercilasun, A. Bican vd., (1991), Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü, Kültür Bakanlığı yay.: Ankara.
• Marcel Erdal (1991), O/d Turkic Word Formation: A Functional Approach to the Lexicon, I, II, Wiesbaden: Otto Harrassowitz.
• Gr0nbech, VVilhelm (1902), Forstudier til Turkisk Lydhistorie, Kopenhag.
• Hatiboğlu, Çiler (2006), “Sesbilgisi (Phonetics) ve Sesbilim (Phonology), Dilbilim, s. 15-42, (Ed. Ahmet Kocaman), Dil Derneği yay.: Ankara.
• İmer, Kamile (2000), “Türkoloji ve Dilbilim İlişkisi”, Zarf, 1: 41-46.
• Johanson, Lars (baskıda), “Diskontinuitât in der Entvvicklung des Türkischen: Aufstieg und Niedergang des osmanischen Optativs”.
• Kıran, Zeynel, A. (Eziler) Kıran (2001), Dilbilime Giriş, Seçkin yay., Ankara.
• Kocaman, Ahmet (2000), “Dilbilim ve Türkçe Dilbilgisi Kitaplarındaki Kimi Sorunlar Üzerine”, Zarf, 2000: 1: 47-53.
• Özsoy, Sumru (2004), Türkçenin Yapısı-I Sesbilimi, BÜ yay., İstanbul.
• Sezer, Ayhan (1990), “Türkçe Öğretiminde Dilbilimin Yeri”, Dilbilim Yazılan, 1990: 39-49, Usem yay.: Ankara.
• Taneri, Mübeccel (2003), “Türk Dili Tarihi’nde Ön-Nazal Patlamalılar Serisi Varsayımına İlişkin Kanıtlar”, XVI. Dilbilim Kurultayı Bildirileri, s. 407-418, HÜ yay.: Ankara.
• Tekin, Talat (1975), Ana Türkçede Aslî Uzun Ünlüler, HÜ yay.: Ankara.
• Tekin, Talat (1995), Türk Dillerinde Birincil Uzun Ünlüler, Simurg: Ankara.
• Tekin, Talat (1997a), “Türkçenin Yapısı ve Eşsesli İsim-Fiil Kökleri”, Türkoloji Eleştirileri, s. 50-66, Simurg: Ankara.
• Tekin, Talat (1997b), “Bir TDK Yayını Üzerine”, Türkoloji Eleştirilen, s. 169-182, Simurg: Ankara.
• Tekin, Talat (2004), “Old Turkic Word Formation Üzerine Notlar”, Makaleler II, yay. Emine Yılmaz, N. Demir, Öncü: Ankara.
• Tekin, Talat (2005), “Türkçe’de Kaynaştırma Sesleri”, Makaleler 3, yay. Emine Yılmaz, N. Demir, Grafiker: Ankara.
• Topbaş, Seyhun, H andan Kopkallı (1994), “‘Sesbilim’ ve ‘Sesbilgisi’ Terimleri Üzerine”, DA, 1994: 310-322.
• Tosun, Cengiz (1980), Dilbilim ve Dilbilgisi Konuşmaları, TDK: Ankara.
• Uzun, N. Engin (2004), Dilbilgisinin Temel Kavramları, Türkçe Üzerine Tartışmalar, TDA, 39, İstanbul.
• Uzun, N. Engin (2006), Biçimbilim, Temel Kavramlar, Papatya Yayıncılık, İstanbul.
• Vancı, Ülker (1990), “Kıbns Ağzının Ses, Yapı ve İfade Özellikleri”, IV. Dilbilim S em ­ pozyum u Bildirileri, s. 243-256, BÜ yay., İstanbul.
• Vardar, Berke (1982), Dilbilimin Temel Kavram ve İlkeleri, TDK: Ankara.
• Yılmaz-Önder, S. (2003), “Türk Dillerinde Sayı Sistemi”, Studies on Turkish Linguistics 485-494, BÜ yay.: İstanbul.