A Work That Speaks to the Women of Its Age in the 20th Century: The Woman’s Mysteries (Avanzâde Mehmet Süleyman)

Yıl 2024, Sayı: 87, 37 - 59, 31.12.2024

Hiclal Demir

https://doi.org/10.32704/erdem.2024.87.037

Öz

Avanzâde Mehmet Süleyman (1871-1922) is one of the important
writers and intellectuals of the Constitutional Monarchy period with
his copyrighted and translated works and magazine publishing.
Among the works of the author, whose area of interest is very
broad, those about women attract attention. The Woman’s Mysteries,
published in 1330, is one of them. In the preface of the work, he
writes, it states that it will touch upon women’s lifestyles, their
relationships with their spouses before and after marriage, and what
they need to do to protect their health and beauty. In this respect, the
work aims to be a “health and beauty guide” for women. The author,
who also emphasizes the power of women to transform society, is of
the opinion that only morally and intellectually high women can carry
a nation forward.
Avanzâde Mehmet Süleyman divided The Woman’s Mysteries into
two main sections; in the first part, he has focused on moral beauty,
and in the second part, he has elaborated on physical beauty. In the
first part, where he explains issues such as chastity, loyalty, hijab
and so on; he also gives information about “feminism”, which was
spreading around the world at that time. The second part of the work
is devoted to women’s health and beauty. Here, Avanzâde Mehmet
Süleyman, as a “pharmacist”, offers healthy life suggestions and
extremely detailed beauty recipes to women.
Some parts of The Woman’s Mysteries are quoted from Ebuzziya
Tevfik’s Takvimü’n-Nisa and Ebu’l-Muammer Fuad’s Vezâif-i
Aile. Although these quotations prevent us from learning Avanzâde
Mehmet Süleyman’s views on certain issues, they also suggest that
the author more or less shared these views - due to his inclusion in his
work. Avanzâde Mehmet Süleyman, who tried to provide information
on all issues concerning women in his work, sometimes highlighted
their duties as wives and mothers from a traditional perspective. On
the other hand, there were also points where he showed an egalitarian
and libertarian attitude towards women’s rights. The author did not
remain ignorant of the demands of Ottoman women who struggled
for equality in the free environment of the Constitutional Period, and
also looked at women as “individual” due to the fact that he was
a scientist. Opposing girls to be married at a young age, reminding
them of the responsibilities of both parties in marriage, seeing divorce as legitimate, and advocating that girls should be educated in national
schools are views that were ahead of their time. He emphasized that
mothers should be conscious about the importance of breast milk in
raising the generation -which is also adopted by modern medicine
today- and giving moral and conscience education to the child until
they reach a certain age. According to him, society; it will rise with
educated, thinking and advanced women. The suggestions and recipes
that the author gives for women’s health and beauty, especially in the
second part of his book, are indicators of his human-oriented view
of women. In this article, the perception of women in The Woman’s
Mysteries, written by Avanzâde Mehmet Süleyman for women in the
early 20th century, was examined; and it was seen that the author
-under the conditions of his age- defended women’s rights and
freedoms with a progressive view at certain points.

Anahtar Kelimeler

Avanzâde Mehmet Süleyman, The Woman’s Mysteries, Esrar-ı Nisvan, woman, health, beauty, 20th century

20. Yüzyılda Çağının Kadınlarına Seslenen Bir Eser: Kadın Esrarı (Avanzâde Mehmet Süleyman)

Öz

Avanzâde Mehmet Süleyman (1871-1922), yayımladığı telif-tercüme
eserler ve dergi yayımcılığı ile Meşrutiyet devrinin önemli yazar ve
aydınlarındandır. İlgi alanı çok geniş olan yazarın eserleri arasında
kadınlara dair olanlar dikkat çeker. 1330’da yayımlanan Kadın Esrarı
da bunlardan biridir. Eserin ön sözünde yazar; kadınların hayat
tarzlarına, evlilik öncesi ve sonrası eşleriyle ilişkilerine, sağlık ve
güzelliklerini korumaları için yapmaları gerekenlere değineceğini
belirtir. Bu yönüyle eser, kadınlar için bir “sağlık ve güzellik rehberi”
olma amacı taşımaktadır. Kadının toplumu dönüştürme gücüne
de vurgu yapan yazar, bir milleti ancak ahlaken ve fikren yüksek
kadınların ileriye taşıyacağı görüşündedir.
Avanzâde Mehmet Süleyman Kadın Esrarı’nı iki ana bölüme ayırmış;
ilk bölümde ahlaki güzellik, ikinci bölümde fiziki güzellik üzerinde
durmuştur. İffet, sadakat, tesettür vb. konularla ilgili açıklamalar yaptığı
ilk kısımda, o dönemde dünyaya dalga dalga yayılan “feminizm”
hakkında da bilgiler vermiştir. Eserin ikinci bölümü kadınların sağlık
ve güzelliklerine ayrılmıştır. Burada Avanzâde Mehmet Süleyman
“eczacı” kimliğiyle kadınlara sağlıklı yaşam önerileri ve son derece
ayrıntılı güzellik reçeteleri sunmuştur.
Kadın Esrarı’nda bazı kısımlar Ebuzziya Tevfik’in Takvimü’n-
Nisa ve Ebu’l-Muammer Fuad’ın Vezâif-i Aile adlı eserlerinden
iktibas edilmiştir. Bu iktibaslar, belli konularda Avanzâde Mehmet
Süleyman’ın görüşlerini öğrenmemizi engellemekle birlikte -eserine
alması sebebiyle- yazarın az-çok bu görüşleri paylaştığını da
düşündürmektedir. Eserinde kadınları ilgilendiren her konuda bilgi
vermeye çalışan Avanzâde Mehmet Süleyman, yer yer geleneksel bir bakış açısıyla onun eş ve anne olarak görevlerini öne çıkarmıştır. Diğer
yandan kadın hakları konusunda eşitlikçi ve özgürlükçü bir tutum
sergilediği noktalar da olmuştur. Yazar, II. Meşrutiyet devrinin özgür
ortamında eşitlik için mücadele veren Osmanlı kadınlarının taleplerine
bigâne kalmamış, bilim insanı olması nedeniyle kadına “birey” olarak
bakmıştır. Kızların küçük yaşta evlendirilmelerine karşı çıkması,
evlilikte iki tarafın da sorumluluklarını hatırlatması, boşanmayı meşru
görmesi, kızların millî mekteplerde eğitilmeleri gerektiğini savunması
çağının ilerisinde görüşlerdir. Nesil yetiştirme konusunda -bugün
modern tıbbın da benimsediği- anne sütünün önemi, belli bir yaşa
gelene kadar çocuğa ahlak ve vicdan eğitiminin verilmesi konularında
annelerin bilinçli olması gerektiğini vurgulamıştır. Ona göre toplum;
eğitilmiş, düşünen, ileri kadınlarla yükselecektir. Yazarın özellikle
kitabının ikinci bölümünde kadın sağlığı ve güzelliği için verdiği öneri
ve tarifler, kadına birey odaklı bakışının göstergeleridir. Bu makalede
20. yüzyılın başlarında Avanzâde Mehmet Süleyman’ın kadınlar
için kaleme aldığı Kadın Esrarı’nda kadın algısı incelenmiş, yazarın
-çağının koşullarında- kadın hak ve özgürlüklerini belli noktalarda
ilerici bir görüşle savunduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Avanzâde Mehmet Süleyman, Kadın Esrarı, Esrar-ı Nisvan, kadın, sağlık, güzellik, 20. yüzyıl

Kaynakça

• Akagündüz, Ümüt (2022). II. Meşrutiyet Döneminde Kadın Olmak, İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
• Avan, Halit (1948). “Avanzade Mehmet Süleyman”, Aylık Ansiklopedi, C. 4, s. 1388.
• Avanzâde Mehmed Süleyman (1330a). Kadın Esrarı, İstanbul: Artin Asadoryan ve Mahdumları Matbaası.
• Avanzâde Mehmet Süleyman (1330b). Kızları Nasıl Evlendirmeli?, Dersaadet: Necm-i İstikbal Matbaası.
• Bozkurt, Eshabil (2014). “Meşrutiyet Dönemi’nde Çok Kimlikli Bir Mütercim: Avan-zâde Mehmed Süleyman”, Cumhuriyet Üniversitesi Fen- Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 37(2), s. 49-63.
• Çakır, Serpil (2021). Osmanlı Kadın Hareketi, İstanbul: Metis Yayınları. Çeltik Erdoğan, Seher (2017). “Avanzâde Mehmet Süleyman-Kültür ve Edebî Hayatımıza Katkıları”, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Dönmez, A, Yeygel, C. (2022). “Kadın ve Çocuk Sağlığında Anne Sütü ve Emzirmenin Önemi”, Artuklu IJ Health Sciences, 2(3): 54-58. doi: https:// doi.org/10.58252/artukluder.1189798
• Ebu’l-Muammer Fuad (1328). Vezâif-i Aile, İstanbul: Keteon Bedrosyan Matbaası.
• Ebuzziya Tevfik (1317). Takvimü’n-Nisa, İstanbul: Matbaa-i Ebuzziya.
• Kanter, Beyhan (2012). “Meşrutiyet Döneminde Kadın Hakları Savunuculuğunda Gelenekçi Bir Yazar: Avanzade Mehmet Süleyman”, Erdem 63, s. 127-151.
• Kaplan, Zehra (2022). Avânzâde Mehmet Süleymân-Muharrir Kadınlar, İstanbul: Sonçağ Akademi.
• Keçeci̇ Kurt, Songül (2015). “II. Meşrutiyet Dönemi Osmanlı Kadın Dergilerinde Aile ve Evlilik Algısı”, Belleten, 79, 1073-1098. doi:10.37879/ belleten.2015.1073
• Schick, Irvin Cemil (2021). “Sunuş”, Aile Aşçısı, İstanbul: İletişim Yayınları. Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi (2010). C. II, YKY, s. 699-700.
• Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1986). “Mehmed Süleyman (Avanzâde)”, C. 6, Dergâh Yayınları, s. 218-219.
• Zihnioğlu, Yaprak (2022). Kadınsız İnkılap, İstanbul: Metis Yayınları.