Profesyonel Sporcularda Fiziksel, Psikolojik, Ekonomik ve Cinsel Şiddetin Cinsiyet Değişkenine Göre İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 1, 64 - 76, 26.06.2021

Gulsum Bastug Rüya Beyhan Halil Karaçavuş Sinem Heb Fatih Salman

Öz

Bu araştırma, profesyonel sporcularda fiziksel, psikolojik, ekonomik ve cinsel şiddetin cinsiyet değişkenine göre incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmaya, yaş ortalaması 22.34 ± 5.29 olan, farklı spor branşından (Atletizm, Basketbol, Voleybol, Futbol, Fitness, Tenis, Boks), 68 erkek, 98 kadın olmak üzere toplam 166 aktif sporcuya katılmıştır. Sporcuların fiziksel, psikolojik, ekonomik ve cinsel şiddet boyutunu ölçmek için araştırmacı tarafından ilgili literatür taraması (Bulut, 2012; Kılıç, 2019) yapılarak hazırlanan anket uygulanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde, frekans analizi, crosstab ve t testi analizleri uygulanmıştır. Sonuç olarak, sporculara fiziksel şiddeti uygulayan kişi olarak diğer (flört, arkadaş ve diğ.) seçeneğinden sonra antrenör seçeneğinin yüksek değerde olduğu tespit edilmiştir. Sporcular, psikolojik şiddete en fazla antrenör tarafından ve antrenmana geç geldiğinde maruz kaldığını belirtmiştir. Ekonomik şiddet boyutunda, spordan elde edilen ekonomik gelirin yetersiz olduğu, prim ve maaşların geciktirildiği veya verilmediği, takım içi ücret eşitsizliğinin olduğu belirlenmiştir. Cinsel şiddet boyutunda, cinsel şiddeti uygulayan kişi sorusuna diğer (flört, arkadaş ve diğ.) seçeneğinden sonra antrenör seçeneğinin yüksek değerde olduğu tespit edilmiştir. Psikolojik şiddet ve ekonomik şiddet boyutunda cinsiyet değişkenine göre anlamlı farklılık bulunmuştur. Erkek sporcuların ekonomik şiddete daha fazla maruz kaldığı, kadın sporcuların ise fiziksel ve psikolojik şiddete erkek sporculara göre daha fazla maruz kaldığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

spocu, şiddet, cinsiyet

Destekleyen Kurum

Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi

Teşekkür

Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Sağlık Bilimleri ve Sosyal Bilimler Yüksek Lisans Öğrencilerime veri toplama aşamasında yardımcı oldukları için teşekkür ederim

Kaynakça

• Acet, M. (2005). Sporda Saldırganlık ve Şiddet. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları 78-80.
• Arıkan, Y. (2007). Futbolda Şiddet ve Polis, Polis Bilimleri Dergisi, 9, 1-4.
• Auweele, Y.V. ve Opdenacker, J. (2008). Unwanted sexual experiences in sport: Perceptions and reported prevalence among Flemish female student athletes. International Journal of Sport and Exercise Psychology, 6, 354-365. https://doi.org/10.1080/1612197X.2008.9671879
• Brackenridge, C., Bishopp, D., Moussali, S. & Tapp J. (2008). The characteristics of sexual abuse in sport: A multidimensional scaling analysis of events described in media reports. International Journal of Sport and Exercise Psychology, 6(4), 385-406. https://doi.org/10.1080/1612197X.2008.9671881
• Bulut, B. (2012). Takım ve bireysel sporlarda 14-18 yaş sporculara uygulanan şiddetin boyutlarının araştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı, Bursa.
• Çetin, E. (2019). Türkiye’de bireysel sporlarda çocuk istismarı: elit sporcular örneği, Doktora Tezi, Gedik Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Fasting, K., Brackenridge, C., Walseth, K. (2007). Women athletes’ personal responses to sexual harassment in sport, Journal of Applied Sport Psychology, 19(4), 419- 433. https://doi.org/10.1080/10413200701599165
• Foucault, M. (2000). Özne ve İktidar. İstanbul: Ayrıntı yayınları.
• Gervis, M. ve Dunn, N. (2004). The emotional abuse of elite child athletes by their coaches. Child Abuse Review, 13, 215-223. https://doi.org/10.1002/car.843
• Gümüşdağ, H. (2004). Profesyonel futbolda fauller ve saldırganlık teorileri bakımından değerlendirilmesi, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi Ve Spor Anabilim Dalı, Ankara.
• Gündüz, N., Koz, M., Fedai, T., Sunay, H. & Ersöz, G. (2002). Türkiye’de değişik spor branşlarındaki elit bayan sporcuların karşılaştıkları cinsel taciz olaylarının araştırılması, Spor Bilimleri Dergisi, 66(1), 95-108.
• Jamieson, L.M. ve Orr, T.J. (2009). Sport and Violence: A Critical Examination of Sport. Oxford: Butterworth-Heinemann/Elsevier.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara: Nobel yayın dağıtım, 77-83.
• Kılıç, G. (2017). Kadın Akademisyenlerin Kadına Yönelik Ekonomik Şiddet Algısı: Düzce Üniversitesi Örneği, Yayınlanmamış Yüksek lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyoloji Ana Bilim Dalı, Sivas.
• Kılıç, M. (2019). Sosyolojik Açıdan Sporda Şiddet Olgusu: Bütüncül Bir Bakış, Muhakeme Dergisi, 2(1): 83-98. https://doi.org/10.33817/muhakeme.468835
• Mountjoy, M., Brackenridge, C., Arrington, M., Blauwet, C., Carska-Sheppard, A., Fasting, K. & Budgett, R. (2016). The International Olympic Committee consensus statement: Harassment and abuse (non-accidental violence) in sport. British Journal of Sports Medicine, 50, 1019-1029. doi: 10.1136/bjsports-2016-096121
• Mutza M. ve Jürgen B. (2009). The Role of Sports for Violence Prevention: Sport Club Participation and Violent Behavior Among Adolescent, International Journal of Sport Policy, 1, 3 November, 305-321. https://doi.org/10.1080/19406940903265582.
• Neugebauer, R. (2000) Research on Intergenerational Transmission of Violence: The Next Generation. Lancet, 335:1116-1117. doi: 10.1016/S0140-6736(00)02056-0.
• Özen,G., Emir, E. ve Koca, C. (2018). Türkiye’de sporcuların cinsel taciz algıları ve deneyimleri, Spor Bilimleri Dergisi, 29 (4), 157–177. https://doi.org/10.17644/sbd.523061.
• Öztürk, F., Koparan, Ş., Haşıl, N., Efe, M. & Özkaya, G. (2004). Antrenör ve Hakemlerin Empati Durumlarının Araştırılması, Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2 (1), 19-25. https://doi.org/10.1501/Sporm_0000000014
• Polat, O. (2014). Klinik Adli Tıp, 7. baskı, Seçkin yayınları,112-117.
• Raakman, E., Dorsch, K., & Rhind, D. (2010). The development of a typology of abusive coaching behaviours within youth sport. International Journal of Sports Science and Coaching, 5, 503-515. https://doi.org/10.1260/1747-9541.5.4.503.
• Stirling, A. E. ve Kerr, G. A. (2013). The perceived effects of elite athletes’ experiences of emotional abuse in the coach-athlete relationship. International Journal of Sport and Exercise Psychology, 11, 87-100. https://doi.org/10.1080/1612197X.2013.752173
• Şahin, M. H. (2003). Sporda Şiddet ve Saldırganlık, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 56- 163.
• Tiryaki, Ş. (2000). Spor Psikolojisi, Ankara: Eylül Kitap ve Yayınevi.
• World Health Organization. Resolution on “Strengthening the Role of the Health System in Addressing Violence, in Particular Against Women and Girls and Against Children” at the 67th World Health Assembly. http://www.who.int/reproductivehealth/topics/violence/en (05.05.2021)