Kayseri’yi Okumak: Göstergebilimsel Yaklaşımla Bir Şehrin Analizi

Yıl 2005, Cilt: 1 Sayı: 18, 11 - 20, 01.06.2005

Aslıhan Doğan Topçu

Öz

Bu çalışmada, ağırlıklı olarak Kayseri’nin bütünsel anlamını oluşturan en küçük birimler olan geleneksel evler ve evlerden yola çıkılarak şehirdeki diğer referans noktaları (Erciyes Dağı, Kayseri Kalesi gibi), göstergebilimsel yaklaşımın sunduğu olanaklarla analiz edilecektir. Böylece tarihsel bir bakış yerine, Kayseri, farklı bir açıdan ve düzanlamların yanı sıra yananlamsal düzeyde de yorumlanmaya çalışılacaktır. Kayseri’nin anlambilimsel incelemesini yapabilmek için şehri okumaya başlarken, gösterenlerine bakmak gerekir. Tüm şehirlerde olduğu gibi gerçekte hangi kültürel ya da ruhsal bütün içinde olunursa olunsun, gösterilenlerin ve gösterenlerin farklı anlamlar taşıyabileceğini ve kenti göstergebilimsel bakışla okurken sonsuz eğretilemeler zinciriyle karşı karşıya kalındığını hatırlamak yerinde olacaktır. Geçmişte püskürttüğü lavlarıyla, bugün ise bu gücünün verdiği azametle, şehrin hakimi gibi duran Erciyes, onunla bir karşıtlık ilişkisi yaratan Kale, yıkılmamak için direnen kiliseler, Koca Sinan’ın eserleri, geçmişin izlerini taşıyan geleneksel evler ve bugünün yapıları ile Kayseri, okuyucuyu sonsuz anlamlara ulaştırır. Kayseri’yi geçmişin ve bugünün gösterenlerini sergileyen bir şiir gibi okumak, şehrin yüzyıllardır biriktirdiği anlamları farklı bir bakışla açımlamaktır. Bu çalışmada Kayseri şehrini göstergebilimsel olarak anlamlandırırken, Roland Barthes ve Umberto Eco, kuramsal temel olarak alınmaktadır

Anahtar Kelimeler

Göstergebilimsel Yaklaşımla Kayseri, Göstergebilim ve Şehir, Kayseri’yi Okumak, Kayseri’ye Anlambilimsel Bakış, Şehir ve Anlambilim

Kaynakça

• BARTHES, Roland (1993). Göstergebilimsel Serüven. Çev: Mehmet-Sema Rifat. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• ECO, Umberto (1987). “İşlev ve Gösterge Göstergebilim Açısından Mimari” Gös- tergebilime Giriş içinde. Çev.Fatma Erkman. İstanbul: Alan Yayıncılık.
• ENGLAND, Richard (1992). Geleneksel Kayseri Evleri içinde. İstanbul: Türkiye Halk Bankası Kültür Yayınları.
• ERKMAN, Fatma (1987). Göstergebilime Giriş. İstanbul: Alan Yayıncılık.
• FISKE, John (1996). İletişim Çalışmalarına Giriş. Çev.Süleyman İrvan Ankara: Ark.
• İMAMOĞLU, Vacit. (1992). Geleneksel Kayseri Evleri. İstanbul: Türkiye Halk Bankası Kültür Yayınları.
• KÜÇÜKERMAN, Önder. (1991). Türk Evi. Turkish Houses. İstanbul: Temel Matbaacılık. KAYNAK KİŞİ
• Prof. Dr. Zafer BAYBURTLUOĞLU
• E.Ü. F.E.F Sanat Tarihi Bölüm Başkanı ve Güzel Sanatlar Fakültesi Kurucu Deka- nı (1993-2000)
• Kayseri Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu Başkanı1996-1997
• * “Kayseri’yi Okumak” başlıklı bu çalışma düşüncesi ve bu düşüncenin bir makale biçiminde ortaya çıkmasının temeli, 1996 yılında Sn. Z. Bayburtluoğlu ile yapılan çalışma ve söyleşiye dayanmaktadır.