Yenileşme Dönemi Eğitimcilerinin Öğretmenlik Mesleğine Bakışları

Yıl 2005, Cilt: 1 Sayı: 18, 137 - 154, 01.06.2005

Mustafa Şanal Mustafa Güçlü

Öz

Bu çalışmada 16 Mart 1848’de açılan öğretmen okullarında meslek dersi öğretmeni olarak görev yapan, eğitim bilimi ile ilgili olarak telif veya tercüme eser kaleme almış olan Selim Sabit Efendi, Musa Kazım Efendi, Süleyman Paşazâde Sami Bey, Ayşe Sıdıka Hanım, Halide Edib (Adıvar) gibi eğitimcilerin yazmış oldukları eserlerde ele alınan öğretmen ve öğretmenlik mesleğinin niteliğine ilişkin görüşlere yer verilmeye çalışılmış ve bu eğitimcilerin öğretmenlik mesleğinin niteliğine ilişkin olarak ileri sürmüş oldukları fikirlerin bazılarının günümüz öğretmen tipolojisi anlayışına da uygun olduğu tespit edilmiş, batılılaşma hareketleri ile birlikte gerek telif gerekse de tercüme yoluyla yazılmaya başlanan bu eğitim bilimi kitapları ile öğretmenlik bir meslek olarak görülmeye başlanmış ve öğretmenlik mesleğinin kendine özgü bir takım ilke ve kurallarının olduğu belirtilmeye çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Öğretmenlik, öğretmenlik mesleği, Selim Sabit Efendi, Musa Kazım Efendi, Süleyman Paşazâde Sami Bey, Ayşe Sıdıka Hanım, Halide Edib (Adıvar)

Kaynakça

• Akyüz, Y. (1982), “Sosyo-Kültürel Ortamda Öğretmen Toplumumuzda Öğretmen- Halk İlişkileri”, Milli Eğitim, Sayı:56, s.41-44.
• Ayşe Sıdıka Hanım, (1313), Usûl-i Tâlim ve Terbiye Dersleri, İstanbul.
• Aytaç, K. (1976), Çağdaş Eğitim Akımları, Ankara
• Binbaşıoğlu, C.(1988), Genel Öğretim Bilgisi, Binbaşıoğlu Yayınevi, Ankara.
• Büyükkaragöz, S.Ş.-Muammer C. Muşta-Hasan Yılmaz-Önder Pilten (1998), Öğ- retmenlik Mesleğine Giriş (Eğitimin Temelleri), Mikro Basım-Yayım- Dağıtım, Konya.
• Durakbaşı, A. (2000), Halide Edib, Türk Modernleşmesi ve Feminizm, İletişim yayınları, I .Baskı, İstanbul.
• Durukoğlu, S. (2001), Süleyman Nesip (Süleyman Paşazâde Bey), Kültür Bakanlığı Kültür eserleri Dizisi:288, Ankara.
• Ercan, A.R.. (1999), Öğrenmeyi Etkileştiren, Başarıyı Yükselten Öğretmen Davra- nışları, Ankara
• Erden, M. (1998), Öğretmenlik Mesleğine Giriş, Alkım Yayınları, İstanbul.
• Kafadar, O. (1997), Türk Eğitim Düşüncesinde Batılılaşma, Vadi yayınları, Anka- ra.
• Kilisli Muallim Rıfat, (1342), Mektep Hatıraları, Muallimler Mecmuası, Sene:3, Sayı: 30, Matbaa-i Amire, İstanbul, s.1338-1360.
• Musa Kâzım (1310), Rehber-i Tedris ve Terbiye, Birinci Kısım, Kasbar Matbaası, İstanbul.
• Oğuzkan A. F. (1988), Öğretmenliğin Üç Yönü, Kadıoğlu Matbaası, Ankara .
• Özdemir, S.-H. İbrahim Yalın (1998), Her Yönüyle Öğretmenlik Mesleği, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Öztürk, C. (2001), 21.Yüzyılın Eşiğinde Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme, (21. Yüz- yılda Eğitim ve Türk Eğitim Sistemi adlı eserin içersinde), Sedar Eğitim Araştırma Yayıncılık Ltd. Şti., İstanbul, s.223-224.
• Sami (1328), İlm-i Terbiye-i Etfâl, Dersaâdet İkdam Matbaası, İstanbul.
• Selim Sabit (1290), Rehnümâ-i Muallimin, İstanbul.
• Şanal, M. (1999), “Toplumsal Değişim Süreci İçersinde Öğretmenler ve Öğretmen Rollerindeki Değişmeler”, Eğitim Yönetimi, Sayı:17, Yıl:5, s.53-64.
• Şanal, M. (2003), “Osmanlı Devleti Öğretmen Okulları Programlarında Öğretmen- lik Meslek Dersleri”, Akademik Araştırmalar, Sayı: 15, İstanbul, s.53-77.
• Şanal, M. (2003), “Selim Sabit Efendi’nin Öğretim Yöntemleri İle Ödül ve Ceza Vermeye İlişkin Görüşleri Üzerine Genel Bir Değerlendirme”, Millî Eği- tim, MEB Yayını, Sayı 158, s. 205-220
• Şanal, M. (2003), “Tarihsel Süreç İçersinde Osmanlı Devleti’nde İlköğretime Er- kek Öğretmen Yetiştiren Kurumların Doğuşu ve Gelişimi”, Eğitim Araş- tırmaları, Sayı: 10, Ankara, s.116-122.
• Şemin, R. (1971), Çocuk ve Gençlik Psikolojisi, İstanbul.
• Şişman, M. (1999), Öğretmenliğe Giriş, PegemA Yayıncılık, Ankara.