Öğretmen Liderliğinin Geliştirilmesinde Müdürün Rol ve Stratejileri

Yıl 2006, Cilt: 1 Sayı: 21, 349 - 363, 01.12.2006

Niyazi Can

Öz

Bu araştırma öğretmen liderliğinin geliştirilmesinde müdürün rol ve stratejilerini tartışmak amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın amacını gerçekleştirmek üzere tarama yöntemi izlenmiş ve teorik bir çözümleme yapılmıştır. Liderlik, bir grubu motive ederek, belirli amaçlar etrafında toplayabilme ve bu amaçları birlikte gerçekleştirebilme yeterliliğidir. Liderlerin, vizyonerlik, isteklilik, güven verme, benimsenme, cesaretlilik, soğukkanlılık, risk almak, uzmanlık gibi niteliklere sahip olmaları gerekir. Öğretmen liderliği, öğretimsel vizyon geliştirerek ve paylaşarak sınıf etkinliklerini etkin olarak düzenleyebilme ve okul etkinliklerinde de işlevsel düzeyde roller üstlenebilme ve geliştirebilme yeterliliğidir. Okul müdürünün öğretmen liderliğini tanımlama, sağlıklı ilişkiler kurma, liderlik rolleri almaya ve geliştirmeye teşvik etme ve gelişmeler hakkında dönüt sağlama rolleri vardır. Öğretmen liderlerin geliştirilmesi için müdürlerin de uygulaması gereken stratejiler, öğretmen liderliğinin teşvik edildiği bir atmosfer oluşturmak, araştırmacı olmak ve tüm öğretmenlerin gelişimi için onlara fırsatlar sağlamaktır. Etkili bir lider olarak öğretmen, vizyon geliştirme, vizyonunu paylaşma ve tüm öğrencilerin gelişimine ve bireysel farklılıklarına uygun öğrenme yaşantıları düzenleme sorumluluğuna sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen liderliği, müdür rol ve stratejileri, etkililik

THE ROLES AND THE STRATEGIES OF THE PRINCIPAL IN IMPROVING TEACHER LEADERSHIP

Öz

This research was done to identify the roles and the strategies of the principal in improving teacher leadership. In order to realize the aim of this study, literature was reviewed. Leadership is the ability of arranging a group of people around specific aims and realizing these aims by motivating the group. Leadership requires the abilities of being visionary, willingness, reliable, courageous, calm, expert and taking risk. Teacher leadership is the ability of arranging classroom activities effectively, taking active roles in school activities and improving these activities by constituting and sharing an instructional vision. School principal has roles such as identifying teacher leadership, having good relationship, encouraging the teachers to take and improve leadership roles and giving feedback about the improvements. The strategies school principals should have to improve teacher leadership are; forming an atmosphere in which teacher leadership can be encouraged, being a researcher and providing opportunities for the improvement of all teachers. Teacher as an effective leader has responsibilities such as improving and sharing a vision and giving opportunities for the improvement of all students by providing individualistic learning environments.

Anahtar Kelimeler

Teacher leadership, principal roles and strategies, effectiveness

Kaynakça

• Balcı, Ali (1993). Etkili Okul; Kuram, Uygulama ve Araştırma. Ankara: Yavuz Dağıtım.
• Bennis, W (1994). On Becoming a Leader, Reading, Mass:Addision Wesley.
• Buckner, Kermit G. & James O. McDowelle (2000). “Developing Teacher Leaders: Providing Encouragement, Opportunities and Support”, NASSP Bulletin, v.84, no 616, (May 2000). pp.35-41.
• Bolman, Lee G. And Terrence E. Deal (1988). Modern Approaches to Understanding end Managing Organizations. London: Jossey-Bass Publishers.
• Bursalıoğlu, Ziya (1994). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış. Ankara: Pegem Yayınları, No:9.
• ______ (2000). Eğitimde Yönetimi Anlamak Sistemi Çözümlemek. Ankara: Pegem Yay.
• Can, Niyazi (1998). “Öğretmen ve Yöneticinin Etkililiğinin Öğretimdeki Rolü”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, Yıl: 4, Sayı:13, (Kış 1998), ss. 55-69.
• Çelik, Vehbi (1998). “Eğitimde Dönüşümcü Liderlik”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, yıl 4, sayı 16, (Güz 1998), ss. 423-442.
• ____ (1999). Çelik, Vehbi. Eğitimsel Liderlik. Ankara: Pegem Yayınları.
• Eren, Erol (1991). Yönetim ve Organizasyon, İstanbul: İşletme İktisadı Enstitüsü Yay. 129.
• Ehrlich, Clifford J.(1997). “Human Resource Management: A Changing Script For A ChangingWorld”.Human Resource Management. (Spring 1997), Vol.36, No 1, Pp.85-89.New York: By John Wiley & Sons, Inc. 605 Third Avenue, NY 10158.
• Gainey, D. D.(1993). Educational For The New Century: Views From The Principal’s Office, Reston, Va:National Association of Secondary School Principals.
• Hale, Rosalind P.(1998). “Developing Teacher Leaders”, Kappa Delta Pi Record, v.34, no 3, (Spring 1998), pp.110-111.
• Karip, Emin (1998). “Dönüşümcü Liderlik”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yö- netimi, yıl 4, sayı 16, (güz 1998), ss. 443-465.
• Labich, Kenneth (1988). “The Seven Keys to Business Leadership”, Fortune October 24, U.S.A.36.
• Mojkowski, C.(1991). Developing Leaders For Restructuring Schools: New Habits of Mind and Heart. Reston, Va:National Association of Secondary School Principals.
• Oğuzkan, Ferhan (1976). Öğretmenliğin Üç Yönü. Ankara..
• Palmer, Margaret ve Kenneth T. Winters (1993). İnsan Kaynakları. (Çev.Doğan Şahiner). İstanbul:American Management Association/Rota Yayın Yapım Tanıtım.
• Pellicer, L. & L. Anderson (1995). A Handbook for Teacher Leaders. Thousand Oaks, Calif: Corwin Press.
• Smith, G.C And J.Valerie Grant (1969). Personnel Administration And Industrial Relations. London: Longmans.
• Smylie, M.(1996). “New Perspectives on Teacher Leadership”, The Elementary School Journal, (1), pp.3-7.
• Sergiovanni, Thomas J. & Robert J. Sarratt (1993). Supervision A Redefinition, United States: McGraw-Hill.
• Taymaz, Haydar (1992). Hizmet İçi Eğitim Kavramlar İlkeler Yöntemler, An- kara: PEGEM Yayınları.
• Torrington, Derek And, Jane Weightman (1991). Action Management The Essentials. London: Ipm House Comp Roud, Wambledon.
• Ulrich, Dave (1997). "Hr of The Future: Conclusions and Observations", Human Resource Management. (Spring 1997), Vol.36, No 1, Pp.175-179.