Nevşehir Cami ve Mescit Mihraplarında Bezeme Anlayışı

Yıl 2015, Cilt: 1 Sayı: 38, 83 - 108, 01.06.2015

Celil Arslan

Öz

Nevşehir Cami ve Mescit mihrapları XIV. yüzyıldan XX. yüzyıla kadar geniş zaman dilimine yayılmaktadır. Nevşehir Cami ve Mescitlerindeki mihrap bezemeleri üzerine daha önce herhangi bir çalışma yapılmamıştır. Bu araştırmada, Nevşehir ili ve ilçelerinde bulunan Cami ve Mescit mihraplarındaki bezeme anlayışı konu edilmiştir. Nevşehir mihraplarında bezeme; bitkisel, geometrik, kalemişi ile mukarnas bezeme ve Kuranyazıları olmak üzere beş grupta değerlendirilebilir. Bu çalışmayla mihraplardaki bezemeler etraflıca irdelenecek ve Anadolu’daki diğer mihrap bezemeleriyle karşılaştırmaları yapılacaktır

Anahtar Kelimeler

Sanat Tarihi, Nevşehir Camileri, Mihrap, Bezeme

CONCEPT OF MIHRAB EMBELLISHMENT IN NEVŞEHIR MESCİD AND MOSQUES

Öz

Nevşehir mosque and masjid mihrabs spans a wide period of time from the XIV century up to the XX century. There have been no former studies on mihrab embellishments of Nevşehir mosques and masjids. In this study, concept of mihrab embellishments in the mosques and masjids of Nevşehir province and county are analyzed. Nevşehir mihrab embellishments can be evaluated under five groups, such as; floral, geometric, stalactite, engraving and Koran writings. With this study, mihrab embellishments will be examined in detail and comparisons will be made with other Anatolian mihrab embellishments.This work mihrapla embellishments exhaustively scrutiny and drew comparisons with the other mihrap in Anatolia will be decorated

Anahtar Kelimeler

History of Art, Nevşehir Mosques, Mihrab, Embellishment.

Kaynakça

• Akpınarlı, H. Feriha ve Z. Balkanal, “16-18. Yüzyıllarda İstanbulda Üretilen Kumaşlarda Bitkisel Bezemelerin İncelenmesi”, Motif Akademi Halkbilimi Dergisi (Ocak-Haziran) Balkan Özel Sayısı-I, 2012.
• Alparslan, A., Ünlü Türk Hattatları, Ankara 1992.
• Arseven, C. E., “Mihrap”, Sanat Ansiklopedisi, C. III, İstanbul 1967.
• Ayverdi, E.H., İstanbul Mimari Çağının Menşei Osmanlı Mimarisinin İlk Devri, (1230-1402), I, İstanbul 1972.
• Bakırer, Ö., Onüç ve Ondördüncü Yüzyıllarda Anadolu Mihrapları, Ankara 1976.
• Bakırer, Ö., "Ürgüp'ün Damsa Köyündeki Taşkınpaşa Camisinin Ahşap Mihrabı", Belleten, C. XXXV, 139, Ankara 1979, s. 371.
• Baytop T. ve C. Kurnaz, “Lale”, Türkiye Diyanet V. İslam Ans., C. 27, Ankara 2003.
• Bozkurt, T. Osmanlı Selâtin Camii Mihrapları, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Y. Lisans Tezi), Konya 2007.
• Demiriz, Y., Osmanlı Mimarisinde Süsleme, I. Erken Devir(1300-1453), İstanbul1979.
• Eskici, B., Ankara Mihrapları, Ankara 2001.
• Kalfazade, S. ve Ö. Ertuğrul, ”Kandil ve Kandil Motif Olarak Anadolu Türk Sanatındaki Kullanımı Üzerine” Sanat Tarihi Araştırmaları Dergisi, C. 2, S. 5, 1989, s. 29-31.
• Mülayim, S., Anadolu Türk Mimarisinde Geometrik Süslemeler, Ankara 1982.
• Ögel, S., Anadolu Selçuklularının Taş Tezyinatı, II. Baskı, Ankara 1987.
• Pınar, M., Nevşehir Mihrapları, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Y. Lisans Tezi), Kayseri 2011.
• Pınar, M., "Ürgüp Boyalı Köyü Cami Mihrabı." Journal of International Social Research 7.34, 2014, s. 513.
• Renda, G. , "Anadolu’daki Mihrapların Dili", O.D.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Dergisi, C. 3, S. 2, s. 311-312.
• Sezgin, U., XVIII. yüzyılda Nevşehir ve İlçelerindeki Osmanlı Dönemi Dini Mimari Eserler, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi S.B.E., (Yayımlanmamış Y.Lisans Tezi),Van 2002.
• Sülün, M., Sanat Eserine Vurulan Kur'an Mührü, İstanbul 2006.
• Şahan, H., Karamanoğullan Dönemi Cami ve Mescitlerinde Yer Alan Mihraplar, Erciyes Üniversitesi S.B.E., (Yayınlanmamış Y. Lisans Tezi), Kayseri 2009.
• Ünal, H. R., Osmanlı Öncesi Anadolu-Türk Mimarisinde Taçkapılar, İzmir 1982.
• Yavuz, Ş., Süsleme Sanatlarında Rumi Motifi ve Tarihi Gelişimi, Gazi Üni., Eğitim Bilimleri Enst., (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara 2008. Yazır, M., Medeniyet Âleminde Yazı ve İslam Medeniyetinde Kalem Güzeli, I, Ankara 1972.
• Yurdakul, E., Kayseri Mihrapları, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bil. Enst., Kayseri 2007.
• Yüksel, L., Osmanlı Öncesi Anadolu Türk Sanatında Alçı Süsleme XII.XIII. Yüzyıllar, Ankara 1986.