Examining Prospective Teachers’ Awareness of Recycling in terms of Various Variables

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 3, 837 - 856, 31.12.2020

Sinem Dinçol Özgür

https://doi.org/10.17556/erziefd.749431

Cited By: 1

Öz

It is important for individuals to have an awareness of and knowledge about recycling in attaining sustainability. Teachers and prospective teachers in particular who are to raise next generations are expected to have such consciousness and awareness. This study aims to analyse prospective teachers’ awareness of recycling according to gender and whether or not they have taken a course related to the issue of the environment. A total of 310 prospective teachers from a public university participated voluntarily in the study, which was conducted by using the survey model. “The Scale of Recycling Awareness” developed by Aksan and Çelikler (2017) was used in collecting the research data. The data collected were analysed by using descriptive statistics and Mann-Whitney U test. The results obtained demonstrated that the prospective teachers had high scores in the factors of the scale of recycling awareness and in total. It was found that prospective teachers differed significantly only in scores they received in the factor of “protection of resources” according to gender. It was also found that the participants’ scores in the factors of “environmental, educational, economic, administrative, legal, susceptibility, features of recycled products and biological” and their total scores differed significantly according to taking or not taking environment course. The participants’ descriptions about their knowledge about and interest in the environment were also quoted in this study.

Anahtar Kelimeler

Environment, awareness about recycling, sustainability, prospective teachers

Öğretmen Adaylarının Geri Dönüşüm Farkındalıklarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Öz

Sürdürülebilirliğin sağlanmasında bireylerin geri dönüşüm konusunda farkındalık ve bilgiye sahip olmaları önemlidir. Özellikle gelecek nesilleri yetiştirecek olan öğretmen ve öğretmen adaylarının öncelikle bu bilinç ve farkındalıklara sahip olmaları beklenmektedir. Bu araştırmanın amacı öğretmen adaylarının geri dönüşüm konusunda farkındalıklarının cinsiyet, bölüm ve çevre dersi alıp-almadıkları bağlamında incelenmesidir. Tarama modelinin kullanıldığı bu araştırmaya bir devlet üniversitesinde öğrenim gören 310 öğretmen adayı gönüllü olarak katılmıştır. Verilerin toplanmasında Aksan ve Çelikler (2017) tarafından geliştirilen Geri Dönüşüm Farkındalık Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler, Mann-Whitney U Testi ile Kruskal Wallis Testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının geri dönüşüm farkındalık ölçeği faktör ve toplam puanlarının yüksek olduğu söylenebilir. Öğretmen adaylarının cinsiyetlerine göre sadece “doğal kaynakların korunması”; okudukları bölümlere göre ise sadece “yönetimsel” faktör puanlarının anlamlı bir fark gösterdiği belirlenmiştir. Ayrıca öğretmen adaylarının “çevresel, eğitsel, ekonomik, yönetimsel, yasal, duyarlılık, geri dönüşüm ürün özellikleri ve biyolojik” faktörleri ile toplam puanlarının çevre dersi alıp-almama durumlarına göre anlamlı farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Öğretmen adaylarının çevre bilgi ya da ilgileri konusunda verdikleri açıklamalar da paylaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çevre, geri dönüşüm farkındalıkları, sürdürülebilirlik, öğretmen adayları

Kaynakça

• Akbulut, Y. (2010). Sosyal bilimlerde SPSS uygulamaları. İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık.
• Aksakal, Ş. (2013). Fen ve Teknoloji dersi öğretmen adaylarının çevresel geri dönüşüm konusundaki duyarlılıklarının belirlenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Aksan, Z. & Çelikler, D. (2017). The development of a recycling awareness scale for prospective science teachers. Educational Studies, 43(5), 567-583, doi: 10.1080/03055698.2017.1312289
• Aksan, Z., Çelikler, D., & Yenikalaycı, N.(2019). The determination on the science teaching candidates’ awareness about the recycling. AJESI-Anadolu Journal of Educational Sciences International, 9(2), 881-901. doi: 10.18039/ajesi.583817
• Aksan, Z., & Çelikler, D. (2019). Recycling awareness education: Its impact on knowledge levels of science teacher candidates. International Electronic Journal of Environmental Education, 9(2), 81-105. (ISSN: 2146-0329)
• Aksoy, B., & Karatekin, K. (2011). Farklı programlardaki lisans öğrencilerinin çevreye yönelik duyuşsal eğilimleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 153 (153), 23-36.
• Alım, M. (2006). Avrupa birliği üyelik sürecinde Türkiye’de çevre ve ilköğretimde çevre eğitimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(2), s. 599–616.
• Barr, S. (2007). Factors influencing environmental attitudes and behaviors: A U.K. case study of household waste management. Environment and Behavior, 39(4), 435-473. doi:10.1177/0013916505283421
• Braus, J. (1995). Environmental education. BioScience - Science and Biodiversity Policy, 45, 45-51.
• Byrne, S., & O’Regan, B. (2014). Attitudes and Actions towards recycling behaviours in the Limerick, Ireland region. Resources, Conservation and Recycling, 87, 89-96.
• Çabuk, B. (2001). Okul öncesi dönem çocuklarının çevre ile ilgili farkındalık düzeyleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Çimen, O., & Yılmaz, M. (2012). İlköğretim öğrencilerinin geri dönüşümle ilgili bilgileri ve geri dönüşüm davranışları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 (1), 63-74.
• Darby, L., & Obara, L. (2005). Household recycling behaviour and attitudes towards the disposal of small electrical and electronic equipment. Resources, Conservation and Recycling, 44(1), 17-35. doi:10.1016/j.resconrec.2004.09.002
• Demircioğlu, G., Demircioğlu, H., & Yadigaroğlu, M. (2015). Fizik, kimya ve biyoloji öğretmen adaylarının çevre bilinç düzeylerinin değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(19), 167-193. doi:10.14520/adyusbd.41708
• Devine-Wright, P., Devine-Wright, H., & Fleming, P. (2004). Situational influences upon children's beliefs about global warming and energy. Environmental Education Research, 10 (4), 493-506. doi:10.1080/1350462042000291029
• Erbasan, Ö., & Erkol, M. (2020). Sınıf öğretmenlerinin çevreye yönelik bilgi, tutum ve davranış düzeylerinin incelenmesi. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15(24), 2443-2471. doi:10.26466/opus. 619973
• Erdaş Kartal, E., & Ada, E. (2019). Okul öncesi öğretmen adaylarının çevre problemleri ve geri dönüşüm hakkındaki görüşleri. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi (YYU Journal of Education Faculty),16(1), 818-847. doi:10.23891/efdyyu.2019.143
• Ertan, B. (1991). Türkiye'de çevre hakkının gelişimi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Erten, S. (2005). Okul öncesi öğretmen adaylarında çevre dostu davranışların araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 91-100.
• Flanagan, S. (2017). How can education improve the recycling behaviors and Attitudes of middle school students. Master Thesis, Hamline University.
• Fraenkel, J. R., & Wallen, N. E. (2006). How to design and evaluate research in education (6th ed.). Boston: McGraw-Hill.
• Gamba, R.J., & Oskamp, S. (1994). Factors influencing community residents` participation in commingled curbside recycling programs. Environment and Behavior, 26(5), 587-612. doi:10.1177/0013916594265001
• Garcia, J., da Silva, S.A., Carvalho, A.S., & de Andrade Guerra, J.B.S.O. (2017). Education for sustainable development and its role in the promotion of the sustainable development goals. In: J. Davim (Eds.), Curricula for sustainability in higher education (pp. 1-18). Management and Industrial Engineering. Springer, Cham. doi: 10.1007/978-3-319-56505-7
• Groves, F.H., & Pugh, A.F. (1999). Elementary pre-service teacher perceptions of the greenhouse effect. Journal of Sceince Education and Technology, 8(1), 75–81. doi: 10.1023/A:1009433705790
• Hansmann, R., Bernasconi, P., Smieszek, T., Loukopoulos, P., & Scholz, R.W. (2006). Justifications and self-organization as determinants of recycling behavior: The case of used batteries. Resources, Conservation and Recycling, 47 (2), 133-159. doi:10.1016/j.resconrec.2005.10.006
• Harman, G., & Çelikler D. (2016). Fen bilgisi öğretmen adaylarının geri dönüşüm kavramı hakkındaki farkındalıkları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 331-353.
• Hopper, J. R., & Nielsen, J. M. (1991). Recycling as altruistic behavior: Normative and behavioral strategies to expand participation in a community recycling program. Environment and Behavior, 23(2), 195-220. doi: 10.1177/0013916591232004
• Hornik, J., Cherian, J., Madansky, M., & Narayana, C. (1995). Determinants of recycling behavior: A synthesis of research results. The Journal of Socio-Economics, 24 (1), 105-127. doi:10.1016/1053-5357(95)90032-2
• Hsu, S. J. (2004). The effects of an environmental education program on responsible environmental behavior and associated environmental literacy variable in Taiwanese college students. Journal of Environmental Education, 35(2), 37-48. doi:10.3200/JOEE.35.2.37-48
• Huang, S. L., & Waxmann, H. C. (2009).The association of school environment to student teachers’ satisfaction and teaching commitment. Teaching and Teacher Education, 25 (2), 235–243. doi: 10.1016/j.tate.2008.07.015
• Hungerford, H., Peyton, R. B., & Wilke, R.J. (1980). Goals for curriculum development in environmental education. The Journal of Environmental Education, 11(3), 42–47. doi:10.1080/00958964.1980.9941381
• Hutton, D.G., & Baumeister, R.F. (1992). Self-awareness and attitude change: Seeing oneself on the central route to persuasion. Personality and Social Psychology Bulletin, 18 (1), 68–75. doi:10.1177/0146167292181010
• Iozzi, L.A. (1989). What research says to the educator: Part one: Environmental education and the affective domain. The Journal of Environmental Education, 20(3), 3-9. doi:10.1080/00958964.1989.9942782
• Karatekin, K. (2011). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Karatekin, K., & Aksoy, B. (2012) Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Turkish Studies- Internatıonal Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(1), 1423-1438.
• Karatekin, K. (2014). Social studies pre-service teachers’ awareness of solid waste and recycling. Procedia -Social and Behavioral Sciences, 116, 1797-1801.
• Karatekin, K., & Merey, Z. (2015). Attitudes of pre-service social studies teachers towards solid wastes and recycle. Bayburt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 297-314.
• Kaya, A., & Uzoğlu, M. (2019). Fen bilgisi öğretmenlerinin geri dönüşüm hakkındaki görüşlerinin belirlenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 76, 365-381. doi: 10.9761/JASSS28923
• Kayalı, H. (2010). Sosyal bilgiler, Türkçe ve Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları. Marmara Coğrafya Dergisi, 21, 258-268.
• Khalid, T. (2001). Pre-service teachers’ misconceptions regarding three environmental issues. Canadian Journal of Environmental Education, 6, 102–120.
• Kışoğlu, M., & Yıldırım, T. (2015). İlkokul ve ortaokullarda çevre eğitimi verecek olan öğretmen adaylarının katı atıklar ve geri dönüşüme yönelik tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. International Journal of Human Sciences, 12 (1), 1518-1536.
• Köse, S., Savran Gençer, A., Gezer, K., Erol, G. H., & Bilen, K. (2011). Investigation of undergraduate students’ environmental attitudes. International Electronic Journal of Environmental Education, 1(2), 85-96.
• Lord, T.R. (1999). A Comparison between traditional and constructivist teaching in environmental science. The Journal of Environmental Education, 30 (3), 22-27. doi:10.1080/00958969909601874
• McMillan, J. H. (2000). Educational research-Fundamentals for the consumers (3 rd ed.). Addison Wesley: New York.
• MEB (2012). Kimya teknolojisi, bakım atıklarını temizleme- 17.02.2020 tarihinde http://megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Bak%C4%B1m%20At%C4%B1klar%C4%B1n%C4%B1%20Temizleme.pdf adresinden alınmıştır.
• MEB (2018). İngilizce dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) 25.05.2020 tarihinde http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812411191321-%C4%B0NG%C4%B0L%C4%B0ZCE%20%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI%20Klas%C3%B6r%C3%BC.pdf adresinden alınmıştır.
• Miranda, R., & Blanco, A. (2010). Environmental awareness and paper recycling. Cellulose Chemistry and Technology, 44 (10), 431-449.
• Moseley, C. (2000). Teaching for Environmental Literacy. The Clearing House: A Journal of Educational Strategies, Issues and Ideas, 74 (1). 23-24. doi:10.1080/00098655.2000.11478633
• Moseley, C., Reinke, K., & Bookout, V. (2002). The effect of teaching outdoor environmental education on preservice teachers’ attitudes toward self-efficacy and outcome expectancy. The Journal of Environmental Education, 34 (1), 9-15. doi:10.1080/00958960209603476
• O’Connor, J. (1989). Uneven and combined development and ecological crisis: a theoretical introduction. Race & Class, 30(3), 1-11. doi: 10.1177/030639688903000302
• Oskamp, S. (1995). Resource conservation and recycling: Behavior and policy. Journal of Social Issues, 51(4), 157–177. doi:10.1111/j.1540-4560.1995.tb01353.x
• Owens, M. A. (2000). The environmental literacy of urban middle school teachers. Unpublished doctoral dissertation, Emory University, Atlanta, GA, USA.
• Plevyak, L.H., Bendixen-Noe, M., Henderson, J., Roth, R.E., & Wilke, R. (2001). Level of teacher preparation and ımplementation of EE: Mandated and non-mandated EE teacher preparation states. The Journal of Environmental Education, 32(2), 28-36. doi:10.1080/00958960109599135
• Reschovsky, J. D., & Stone, S. E. (1994). Market incentives to encourage household waste recycling: Paying for what you throw away. Journal of Policy Analysis and Management, 13(1), 120-139. doi: 10.2307/3325093
• Roth, C.E. (1992). Environmental literacy: Its roots, evolution and directions in the 1990s. Colombus, OH: Clearinghouse for Science, Mathematics and Environmental Education. (ERIC Document Reproduction Service No. ED348235)
• Sadık, F., & Çakan, H. (2010), Biyoloji bölümü öğrencilerinin çevre bilgisi ve çevre sorunları¬na yönelik tutum düzeyleri, ÇÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 351–365.
• Saphores, J-D. M., Nixon, H., Ogunseitan, O. A., & Shapiro, A. A., (2006). Household willingness to recycle electronic waste: An application to California. Environment and Behavior, 38 (2), 183-208. doi: 10.1177/0013916505279045
• Saphores, J-D. M., Ogunseitan, O. A., & Shapiro, A. A., (2012). Willingness to engage in a pro-environmental behavior: An analysis of e-waste recycling based on a national survey of U.S. households. Resources, Conservation and Recycling, 60, 49-63. doi:10.1016/j.resconrec.2011.12.003
• Schwab, N., Harton, H. C., & Cullum, J. G. (2014). The effects of emergent norms and attitudes on recycling behavior. Environment and Behavior, 46(4), 403-422. doi:10.1177/0013916512466093
• Sidique, S.F., Lupi, F., & Joshi, S.V. (2010). The effects of behavior and attitudes on drop-off recycling activities. Resources, Conservation and Recycling, 54 (3), 163-170. doi:10.1016/j.resconrec.2009.07.012
• Schultz, P. W., Oskamp, S., & Mainieri, T. (1995). Who recycles and when? A review of personal and situational factors. Journal of Environmental Psychology, 15(2), 105-121. doi:10.1016/0272-4944(95)90019-5
• Schultz, P.W. (2002). Knowledge, information, and household recycling: Examining the knowledge-deficit model of behavior change. In: T. Dietz, & P.C. Stern (Eds.), New tools for environmental protection: education, ınformation and voluntary measures (pp.67-82), Washington DC: National Academy Press.
• Spiegelman H., & Sheehan B. (2004). The future of waste. BioCycle, 45(1), 59.
• Skelly, S.M., & Bradley, J.C. (2007). The growing phenomenon of school gardens: Measuring their variation and their affect on students' sense of responsibility and attitudes toward science and the environment. Applied Environmental Education & Communication, 6(1), 97-104. doi: 10.1080/15330150701319438
• Strife, S. (2010). Reflecting on environmental education: Where is our place in the green movement? The Journal of Environmental Education, 41(3), 179-191. doi:10.1080/00958960903295233
• Şahin, N. F., Cerrah, L., Saka, A., & Şahin, B. (2004). Yükseköğretimde öğrenci merkezli çevre eğitimi dersine yönelik bir uygulama. Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(3), 113-128.
• Şahin, K., & Gül, S. (2009). Ortaöğretim öğrencilerinin çevre bilgisi, davranışı ve duyarlılıklarının araştırılması: Samsun örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(2), 541-556.
• Şenyurt, A., Bayık Temel, A., & Özkahraman, Ş. (2011). Üniversite öğrencilerinin çevresel konulara duyarlılıklarının incelenmesi. S.D.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(1), 8-15.
• Şenyurt, E. (2018). Predicting recycling behaviors of preschool teachers by incorporating additional variables into the theory of planned behavior. Master thesis, Middle East Technical University, Ankara.
• T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (2017). Türkiye çevre sorunları ve öncelikleri değerlendirme raporu. 18.02.2020 tarihinde https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/editordosya/cevre_sorun_2017.pdf adresinden alınmıştır.
• Tekkaya, C., Kılıç, D., & Şahin, E. (2011). A Study on teacher candidates’ recycling behaviors: a model approach with the theory of planned behavior. Western Anatolia Journal of Educational Science, Special Issue, 29-36.
• Tonglet, M., Phillips, P.S., & Read, A.D. (2004). Using the theory of planned behaviour to investigate the determinants of recycling behaviour: A case study from Brixworth, UK. Resources, Conservation and Recycling, 41(3), 191-214. doi:10.1016/j.resconrec.2003.11.001
• Tozlu, A. (1997). İlkokul çağındaki çocukların çevre sağlığı bilgileri ve etkileyen faktörler. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Tungaç, A. S. (2015). Fen bilgisi öğretmenlerinin okul dışı (Doğa deneyimine bağlı) çevre eğitimine yönelik özyeterlik algıları, çevresel tutumları ve çevre bilgilerinin incelenmesi: Mersin ili örneği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Mersin Üniversitesi, Mersin.
• Ültay, N., Ültay, E., & Çilingir, S.K. (2019). Okul öncesi öğretmen adaylarının çevreye karşı tutumlarının ve çevre bilgi seviyelerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13(28), 173-185. doi: 10.29329/mjer.2019.202.10
• UNDP-Türkiye (2020). Sürdürülebilir kalkınma amaçları. 13.02.2020 tarihinde https://www.tr.undp.org/content/turkey/tr/home/sustainable-development-goals.html adresinden alınmıştır.
• UNESCO. (1992). Agenda 21–Report of the United Nations Conference on environment and development. Chapter 36 ‘Promoting education, public awareness and training’. 18.02.2020 tarihinde https://www.un.org/esa/sustdev/documents/agenda21/english/Agenda21.pdf adresinden alınmıştır.
• Ünal, S., & Dımışkı, E. (1999). UNESCO-UNEP himayesinde çevre eğitiminin gelişimi ve Türkiye'de ortaöğretim çevre eğitimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(17), 142-154.
• Wang, Z., Guo,D., & Wang, X. (2016). Determinants of residents' e-waste recycling behaviour intentions: Evidence from China. Journal of Cleaner Production, 137, 850-860. doi:10.1016/j.jclepro.2016.07.155
• WCED (World Commission on Environment and Development) (1987). Our Common future, chapter 2: Towards sustainable development (From: Report of the World Commission on Environment and Development: Our Common Future). 17.02.2020 tarihinde http://www.un-documents.net/ocf-02.htm adresinden alınmıştır.
• Wilke, R.J. (1985). Mandating Preservice Enviromental Education Teacher Training: The Wisconsin Experience. The Journal of Environmental Education, 17(1), 1-8. doi:10.1080/00958964.1985.9941392
• Wright, Y.L. (2011). Relating Recycling: Demographics, Attitudes, Knowledge and Recycling Behavior among UC Berkeley Students. 28.05.2020 tarihinde https://pdfs.semanticscholar.org/a518/48437a096ddf0261b81866be1b00ea018b5d.pdf?_ga=2.192073059.836505746.1590835743-1610504346.1568205139 adresinden alınmıştır.
• Xingcun, L. (2004) The role of biology in environmental education. Chinese Education & Society, 37(4), 68-70. doi: 10.1080/10611932.2004.11031646
• Yazkan, E. (2012). Doğal ortamda çevre eğitiminin ortaöğretim 9. sınıf öğrencilerinin başarılarına ve tutumlarına etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Yılmaz, A., Aksan, Z., & Çelikler, D. (2016). The views of science teacher candidates regarding the collection, recycling and disposal of waste batteries. International Journal on New Trends in Education and Their Implications, 7 (3), 79-87.
• Yeşilyurt, S., Gül, Ş., & Demir, Y. (2013). Biyoloji öğretmen adaylarının çevre bilinci ve çevresel duyarlılığı: Ölçek geliştirme çalışması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13 (25), 38-54.
• Young, J. L. M. (2008). All education is enviromental education. Unpublished master thesis, Queen’s University, Canada.