The City Of Erzincan According To The Avariz Notebooks Of 1642–1643

Yıl 2009, Cilt: 11 Sayı: 1, 111 - 129, 01.06.2009

Abdülkadir Gül

Öz

Tapu-Tahrir defters were a very important source during the 16th century know as a classical period of the Ottoman. In the nex century, though partially, Avarız Defters replaced them. Despite the fact that these defters do not reflect depentable demographic figure, these defters are important for the 17th century. In these defters of the years 1642–1643. There is a great deal of important figures on the constitutional structure, principals, military classes, religious and social foundations of Erzincan. 

Anahtar Kelimeler

Erzincan, XVII. Century, Avarız Defters, City.

1642–1643 Tarihli Avârız Defterlerine Göre Erzincan Şehri

Öz

Osmanlılarda klasik dönem olarak nitelendirilen XVI. yüzyılın en önemli kaynaklarından biri hiç şüphesiz Tapu-Tahrir Defterleridir. Sosyal ve İktisadi hayata ait bilgi veren bu defterlerin yerini kısmen de olsa XVII. yüzyılda Avarız Defterleri almıştır. Avarız hanesi gerçek hane olmadığı için nüfus verilerini sağlıklı olarak yansıtmasa bile, Avarız Defterleri XVII. yüzyıl için önemli kaynak niteliğindedir. 1642–1643 tarihlerine ait Avarız Defterleri’nde Erzincan Şehrinin idarecileri, mesleki ve askeri sınıflar, dini ve sosyal kurumlar hakkında önemli bilgiler bulunmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Erzincan, XVII. yüzyıl, Avarız Defterleri, Şehir.

Kaynakça

• BA.MAD.5142, 6422.
• BA. TD. 60, 190. BA. ML. CRD 2059.
• Altınbilek, M.S. (1997), Plânlama Sorunları Açısından Erzincan’ın Şehir Coğraf- yası (Basılmamış Doktora Tezi), Erzurum.
• Ayn Ali Efendi. (1280). Kavânin-i Al-i Osman der-Hülâsa-i Mezâmin-i Defter-i Divân. İstanbul.
• Barkan Ö.L. (1993). “Avarız”,İ.A, II, İstanbul. s.13–19.
• Clavijo.(1939), Kadis’ten Semerkant’a Seyahat, (trc. Ömer Rıza Doğrul), İstanbul. Darkot, B. (1993). “Erzincan”, İ.A, c.IV, İstanbul. s.338–340.
• Defter-i Hâkânî Dizisi-III, 387 Numaralı Muhâsebe-i Vilâyet-i Karaman ve Rûm Defteri (937/1530).
• Demirci, S. (2002). “Iltizam (tax-farming)in the Avarız-tax Sytem: A Case Study of Ottoman Province of Karaman, 1650–1700”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sa.12,Yıl: s.159–172.
• Demirel, Ö. (1989). II. Mahmud Döneminde Sivas’ta Esnaf Teşkilatı ve Üretim- Tüketim İlişkileri, Ankara.
• Emecen, M. F. (1981–1982). “Kayacık Kazasının Avarız Defteri”, TED, sa.12, s.159–170.
• Ergenç, Ö. (1976). “Osmanlı Şehirlerindeki Yönetim Kurumlarının Niteliği Üzerin- de Bazı Düşünceler”, VIII, Türk Tarih Kongresi Kongreye Sunulan Bildi- riler, c. II, Ankara 11–15 Ekim 1976, s.1265–1274.
• Evliya Çelebi. (1314). Seyahatnâme, II, İstanbul.
• Gerber, H. (1986).“Jawish Tax-farmers in the Ottoman Empire in the 16th and 17th Centuries”, IJTS, X, s.143–154.
• Govan Mc. Bruce G. (1981).“Osmanlı Avarız-Nüzül Teşekkülü (1600–1830)”, Türk Tarih Kongresi (Ankara 11–15 Ekim 1976), Kongreye Sunulan Bildi- riler II, Ankara. s.1327–1391.
• Hayli, S. (1995). Erzincan Ovası’nın Beşerî ve İktisadî Coğrafyası (Basılmamış Doktora Tezi).Elazığ.
• İnalcık, H. (1973). The Ottoman Empire, The Classical Age 1300–1600, London.
• İnbaşı, M. (2001). “1642 Tarihli Avârız Defterine Göre Erzurum Şehri”, Türk Kül- türü İncelemeleri Dergisi, sa.4, İstanbul. s.9–32.
• Kemali, A. (1932). Erzincan Tarihi, İstanbul.
• Konukçu, E. (1998). “Tercan Tarihi”, Cumhuriyetin 75. Yılında Tercan, s.25–187. Miroğlu, İ. (1990) Kemah Sancağı ve Erzincan Kazası (1520–1566), Ankara. Nasühü’s-Silahi (Matrakçı). (1976). Beyân-ı Menâzil-i Sefer-i Irakeyn-i Sultan Sü-
• leyman Han (Yay. Hüseyin, G. Yurdaydın), Ankara. Ortaylı. İ. (1974). Tanzimat Sonrası Mahalli İdareler, Ankara.
• Özel, O. (1999). “17. Yüzyıl Osmanlı Demografi ve İskân Tarihi İçin Önemli Bir Kaynak: Mufassal Avarız Defteri”, XII. Türk Tarihi Kongresi (Ankara, 12– 16 Eylül 1994), Kongreye Sunulan Bildiriler III, Ankara. s.735–743.
• Özgüç, T. (1969).Altıntepe II.Ankara.
• Öztürk, M. (1997). “1616 Tarihli Avarız Defteri”, OTAM, Ankara. s.249–253. Pamuk. B. (2006). XVII. Yüzyılda Bir Serhad Şehri Erzurum, İstanbul. Sahillioğlu, H.(1991). “Avarız”, DİA, IV, İstanbul. s.108–109.
• Sümer, F. (1993).“Mengücüklüler”, İ.A, c.VII, İstanbul. s.713–718.
• Şahin, T. E. (1985). Erzincan Tarihi, c.I, II, Erzincan.
• Turan, O. (1999). Selçuklu Tarihi ve Türk-İslam Medeniyeti, İstanbul.
• Turan, O. (1998). Selçuklular Devrinde Doğu Anadolu’da Türk Beylikleri, Ankara. Turan, O. (1973). Doğu Anadolu Türk Devletleri Tarihi, İstanbul.
• Uludağ, S. (1997). “Halvetiyye”, DİA, c.15, İstanbul 1997. s.393–395.