İTTİHAT VE TERAKKİ LİDERLERİNİN YURTDIŞINA KAÇIŞLARI VE BUNUN İSTANBUL BASININDAKİ YANKILARI

Yıl 2008, Cilt: 10 Sayı: 1, 181 - 201, 01.06.2008

Erol Kaya

Öz

İttihat ve Terakki Fırkası’nın üç önemli lideri Enver, Cemal ve Talat paşalar, Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’na girmesinde önemli rol oynamışlardı. Bu üç paşa, Birinci Dünya Savaşı boyunca da devlet yönetiminde büyük ölçüde söz sahibi olmuşlardı. Ancak Birinci Dünya Savaşı’ndan Osmanlı Devleti’nin yenilgi ile çıkması bu liderler için adeta sonun başlangıcı olmuştu. Mondros Ateşkes Anlaşması’nın imzalanmasını takip eden günler içerisinde bu üç lider İstanbul’u terk ederek yurtdışına çıktılar. Onların bu kaçışları, savaşa girmekten ve yenilgiden İttihatçıları sorumlu tutan İstanbul basınında aleyhte bir kampanyaya sebebiyet vermiştir. Basında yer alan yazılarda hem İttihatçılarla bir hesaplaşma hem de kaçışın detaylarını bulmak mümkündür.

Anahtar Kelimeler

İttihat ve Terakki, Enver, Cemal, Talat Paşalar

THE REACTIONS IN THE PRES OF ISTANBUL OF THE ESCAPE ABROAD OF THE LEADERS OF THE UNION AND PROGRESS

Öz

Enver, Cemal ve Talat pashas, who were three important leaders of the Un- ion and Progress Party, played an important role to join the First World War of the Otoman State. These three pashas had authority in the state administration greatly during The First World War. Therefore, the defeat of the Otoman State in The First World War, became almost the beginning of the end for these leaders. These three leaders went out abroad by being left from İstanbul after The Mondros Armistice. This escape of them caused a campaign against in the pres of İstanbul which showed responsible the unionists by reason of the joining war and the defeat. It is possible to find both a struggling with the unionist and the details of this escape.

Anahtar Kelimeler

Union and Progress, Enver, Cemal, Talat Pashas

Kaynakça

• Arif Cemil, İttihatçı Şeflerin Gurbet Maceraları (Haz: Yücel Demirel), Arma Yayın- ları, İstanbul
• Ahmet İzzet Paşa, Feryadım, (1993), (Yay. Haz: Süheyl İzzet Furgaç, Yüksel Ka- nar), C. 2, Nehir Yayınları, İstanbul
• Akşin S., (1991), Jön Türkler ve İttihat ve Terakki, Remzi Kitabevi, İstanbul Aydemir Ş. S., (1972), Enver Paşa, C. III, Remzi Kitabevi, İstanbul
• Bleda M. Ş., (1979), İmparatorluğun Çöküşü, Remzi Kitabevi, İstanbul Çavdar T., (1995), Talat Paşa, Kültür Bakanlığı, Ankara
• Jaeschke G., (1991), Kurtuluş Savaşı ile İlgili İngiliz Belgeleri (Türkçeye Çeviren: Cemal Köprülü), Türk Tarih Kurumu, Ankara
• Jaeschke G., (1989), Türk Kurtuluş Savaşı Kronolojisi, C. I, Türk Tarih Kurumu, Ankara
• Okyar F., (1980), Üç Devirde Bir Adam (Yay. Haz: Cemal Kutay), Tercüman Ya- yınları, İstanbul
• Orbay R., (1993), Cehennem Değirmeni, C. I, Emre Yayınları, İstanbul Selek S., (1987), Anadolu İhtilali, C. I, Kastaş Yayınları, İstanbul Şimşir B., (1976), Malta Sürgünleri, Bilgi Yayınevi, Ankara
• Talat Paşa’nın Anıları (Yay. Haz: Alpay Kabacalı), İletişim Yayınları, İstanbul
• Tunaya T. Z., (1989), Türkiye’de Siyasi Partiler, C. III, Hürriyet Vakfı Yayınları,
• İstanbul