An Analysis of Modified Narrative Texts in Turkish Textbooks

Yıl 2023, Cilt: 25 Sayı: 3, 416 - 427, 29.09.2023

Keziban Tekşan , Enes Çinpolat

https://doi.org/10.17556/erziefd.1245443

Cited By: 1

Öz

Textbooks constitute the primary materials used in the Turkish course where the development of language skills (listening/watching, reading, speaking, writing) are aimed. The development of these language skills is carried out through the texts selected by the authors for Turkish textbooks. In order to determine the texts to be selected, there are text selection criteria in the Turkish Language Teaching Curriculum. In these criteria, it is stated that some changes can be made in the texts to be selected for the textbooks. Thus, the aim of this study is to examine the manipulations made to the modified texts in Turkish textbooks. The research was conducted by document analysis method, one of the qualitative research methods. The data source of the study consists of a total of 40 narrative texts that are stated to be shortened or simplified in six Turkish textbooks taught in the 2021-2022 academic year. The texts were obtained from the bibliographies of the textbooks for data collection. Descriptive analysis method was used in the data analysis process. The findings of the study showed that some of the modifications made were not specified in the texts and that modifications were generally made intuitively in the texts. It was seen that the droppings made in some texts negatively affected the flow and integrity of meaning, and it was determined that some changes and droppings were unnecessary. In addition, not all of the dropped sections in the texts were indicated with ellipses in parentheses.

Anahtar Kelimeler

modified text, simplification, abbreviation, Turkish textbooks, abbreviation criteria

Türkçe Ders Kitaplarındaki Değiştirilmiş Anlatı Metinlerine İlişkin Bir İnceleme

Öz

Dil becerilerinin (dinleme/izleme, okuma, konuşma, yazma) geliştirilmesinin hedeflendiği Türkçe dersinde kullanılan birincil materyalleri ders kitapları oluşturur. Bu dil becerilerinin kazandırılması da Türkçe ders kitaplarına yazarlar tarafından seçilen metinler aracılığı ile yürütülür. Seçilecek metinlerin belirlenmesi amacıyla Türkçe Dersi Öğretim Programı’nda metin seçim kriterleri bulunmaktadır. Söz konusu kriterlerde ise ders kitaplarına seçilecek metinlerde bazı değiştirimlerin yapılabileceği belirtilmektedir. Böylelikle yapılan araştırmada Türkçe ders kitaplarında yer alan değiştirilmiş metinlere yönelik yapılan müdahalelerin incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın veri kaynağını 2021-2022 eğitim-öğretim yılında okutulan altı Türkçe ders kitabında yer alıp kısaltıldığı ya da sadeleştirildiği belirtilen toplam 40 anlatı metni oluşturmaktadır. Verilerin toplanması için metinlere ders kitaplarının kaynakçalarından ulaşılmıştır. Veri analizi sürecinde betimsel analiz yönteminden yararlanılmıştır. Araştırma bulguları, yapılan bazı değiştirimlerin metinlerde belirtilmediğini, metinlerde genel olarak sezgisel yöntemle değiştirimlerin yapıldığını göstermektedir. Bazı metinlerde yapılan çıkarma işlemlerinin anlam akışını ve bütünlüğünü olumsuz yönde etkilediği görülmüş, bazı değiştirim ve çıkarmaların da gereksiz olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca metinlerden çıkarılan bölümlerin tamamının parantez içinde üç nokta ile belirtilmediği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

değiştirilmiş metin, sadeleştirme, kısaltma, Türkçe ders kitapları, kısaltma ölçütleri

Kaynakça

• Aslan, C. ve Doğu, Y. (2015). Öğrencilerin ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlere ilişkin görüşleri. Journal of Academic Studies, 17(67), 1-30.
• Aydın, İ. ve Torusdağ, G. (2014). Türkçe öğretimi çerçevesinde yazınsal bir metin çözümleme örneği olarak Refik Halit Karay’ın Garip Bir Hediye’si. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 3(4), 109-134. https://doi.org/10.7884/teke.340
• Aytaş, G. (2001). Türkçe ders kitaplarının yazımında metin seçimi ve metin altı sorularının hazırlanmasında dikkat edilmesi gereken bazı hususlar. Türk Yurdu, 21(162), 35-42.
• Batur, Z. (2010). İlköğretim 6. sınıf Türkçe ders kitaplarının farklı değişkenler açısından incelenmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Bayraktar, İ. ve Durukan, E. (2016). Türkçe ders kitaplarında metin sadeleştirme üzerine bir değerlendirme. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5(3), 1356-1369. http://dx.doi.org/10.7884/teke.709
• Can, N. (2010). Türkçe ders kitaplarında öğretim aracı olarak uyarlanan metinlerin değerlendirilmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Deniz, K., Tarakcı, R. ve Karagöl, E. (2019). Okuma kazanımları açısından ortaokul Türkçe ders kitapları. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(3), 688-708. https://doi.org/10.16916/aded.569153
• Dilekçi, A. (2022). Türkçe ders kitaplarının nitelik yönünden değerlendirilmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 12(3), 1310-1328. https://doi.org/10.24315/tred.978264
• Duman, A. (2003). Türk soylulara Türkiye Türkçesi öğretiminde metin seçimi. Türklük Bilimi Araştırmaları, (13), 151-154.
• Duman, A. (2010). Türkçe eğitiminde metne müdahale sorunu. Türklük Bilimi Araştırmaları, (27), 285-295.
• Durmuş, M. (2013a). Metin değiştirimin dilbilimsel süreçleri üzerine. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(4), 391-408. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS1077
• Durmuş, M. (2013b). İkinci/yabancı dil öğretiminde sadeleştirilmiş metin sorunları üzerine. Bilig, 65, 135-150.
• Erkal, M. ve Çağrıtekin, D. (2020). Okuma stratejilerinin (yöntem ve tekniklerinin) Türkçe ders kitaplarındaki metinlerle uyumu. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 433-450. https://doi.org/10.31463/aicusbed.774411
• Friese, E. E., Alvermann, D. E., Parkes, A., & Rezak, A. T. (2008). Selecting texts for English Language Arts classrooms: When assessment is not enough. English Teaching: Practice and Critique, 7(3), 74-99. http://education.waikato.ac.nz/research/files/etpc/2008v7n3art7.pdf
• Ivić, I., Antic, S., & Pešikan, A. (Eds.). (2013). Textbook quality: A guide to textbook standards (Vol. 2). V&R unipress GmbH.
• İskender, H. ve Yiğit, F. (2015). Küçük yapı düzeyindeki değişimlerin öğrencilerin metni anlamalarına ilişkin görüşleri üzerine etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(32), 450-476.
• Karagöz, B. (2017). Türkçe öğretmeni adaylarının çocuk ve gençlik edebiyatı yapıtlarının temel özelliklerini bilme yeterlikleri. Electronic Turkish Studies, 12(14), 211-230. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11642
• Koç, R. ve Kıymaz, M. S. (2013). 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan tiyatro metinleri ile bu metinlerin orijinallerinin karşılaştırılması üzerine bir inceleme. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (11), 821-849.
• Kurtoğlu Zorlu, Ö. (2021). Metinlerin temalara uygunluğu bakımından Türkçe ders kitapları üzerine bir inceleme. International Journal of Social Sciences and Education Research, 7(1), 1-11. https://doi.org/10.24289/ijsser.797498
• Kurudayıoğlu, M. ve Soysal, T. (2019). 2018 Türkçe dersi öğretim programı kazanımlarının 21. yüzyıl becerileri açısından incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 483-496. https://doi.org/10.31592/aeusbed.621132
• Maxwell, S. (2011). The effect of two types of text modification on English language learners' reading comprehension: simplification versus eleboration. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Hamline University. https://digitalcommons.hamline.edu/hse_all/449
• Millî Eğitim Bakanlığı (2019). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Mutlu, H. H., Süğümlü, Ü. ve Çinpolat, E. (2019). Türkçe Dersi Öğretim Programı (2018) temelinde hazırlanan ortaokul Türkçe ders kitaplarının öğretmen görüşleriyle değerlendirilmesi. Millî Eğitim Dergisi, 48(224), 101-121. https://dergipark.org.tr/tr/pub/milliegitim/issue/50252/648749
• Özbay, M. (2003). Türkçe öğretiminde hedef-araç ilişkisinin ders kitabı örneğinde değerlendirilmesi. Türklük Bilimi Araştırmaları, (13), 59-69.
• Presnyakova, I. (2011). Systemic functional analysis of elementary school language arts textbooks. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marshall University.
• Ruhi, Ş. (1993). Dil öğretimi felsefesi. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, 4, 71-81.
• Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç. ve Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-256. https://doi.org/10.33400/kuje.843306
• Saltık, O. (2018). Okuma kültürü edindirme sürecinde Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin niteliği üzerine öğretmen görüşleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(2), 281-296. https://doi.org/10.16916/aded.372844
• Sever, S. (2008, 24-26 Nisan). Eğitim ve Bilimde Türkçe Eğitimi [Sözlü bildiri]. Türkiye Cumhuriyeti’nin Kuruluşunun 100’üncü Yılında Eğitim Kurultayı, Malatya.
• Sulak, S. E. ve Çapanoğlu, A. Ş. (2021). İlkokul Türkçe ders kitaplarının sınıf öğretmenlerinin görüşlerine dayalı olarak bütüncül bir yaklaşımla değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(3), 830-849. https://doi.org/10.31592/aeusbed.979263
• Süğümlü, Ü. ve Yüce, S. N. (2020). Dinleme/izleme stratejilerine yönelik karşılaştırmalı bir çalışma: Program ve ders kitapları. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 8(23), 202-215. https://doi.org/10.33692/avrasyad.731880
• Şen, Ü. (2008), Altıncı sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin ilettiği değerler açısından incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(5), 763-779.
• Tekşan, K. (2010). Kültür aktarımında yazılı anlatımın rolü. Türklük Bilimi Araştırmaları, (27), 595-619.
• Wach, E., & Ward, R. (2013). Learning about qualitative document analysis. IDS Practice Paper in Brief, ILT Brief 13, 1-10. www.ids.ac.uk/publications/ids-series-titles/practice-papers-in-brief
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. Baskı). Seçkin Yayınları.
• Yılmaz, M. ve Korkmaz, C. (2016). İlköğretim 1-5. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin tür ve tema açısından incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(36), 33-46.
• Yin, R. K. (2011). Qualitative research from start to finish. Guilford Press.