AKADEMİDE MOBBİNG: ADIM ÜNİVERSİTELERİ ÖRNEĞİ

Yıl 2016, Cilt: 9 Sayı: 1, 17 - 32, 15.06.2016

Mehmed Zahid Çögenli Tuncer Asunakutlu

Öz

Bu çalışmada, Adım Üniversiteleri Konsorsiyumunda yer alan 10 devlet üniversitesinde mobbing’in incelenmesi ve akademisyenlerin karşılaştıkları mobbing davranışlarının ortaya konması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda ADIM Üniversitelerinde çalışan 400 akademisyene ulaşılmıştır. Mobbing kavramının tarihsel gelişimi ve tanımı yapıldıktan sonra, mobbing sürecinde rol alanlara yer verilmiştir. Mobbing’in ortaya çıkış nedenlerinden, mobbing olarak nitelendirilebilecek davranışların neler olduğundan, mobbing sürecinden, bu süreçte yaşananlardan, mobbing’in nasıl tespit edilebileceğinden, mobbing’in psikolojik ve fiziksel sonuçlarından ve bu olaylar ile nasıl başa çıkılabileceğinden bahsedilmiştir. Bu bölümünde son olarak akademisyenlik kavramından ve akademisyenlerin sorunlarından bahsedildikten sonra mobbing ile ilgili bilgi verilmiştir. Daha sonra Araştırmanın amacından, yönteminden, evren ve örneklem seçiminden, veri toplama aracının belirlenmesinden ve verilerin nasıl analiz edileceğinden bahsedilmiştir. Son olarak analizi yapılan veriler ile ilgili bulgular değerlendirilip literatür karşılaştırması yapılarak sonuç kısmına yer verilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, araştırmaya katılan akademisyenlerin %66,8’i (267) akademik kariyerlerinde mobbing’e maruz kaldıklarını belirtmişlerdir. Ayrıca çeşitli alt boyutlara göre cinsiyetin, medeni durumun, yaşın, unvanın, kıdemin ve akademisyenlerin çalıştıkları üniversitelerin yaşanan mobbing davranışlarını etkilediği, kadın akademisyenlerin erkeklere göre, Öğr.Gör./Okutman/Uzman unvanlarındaki akademisyenlerinde Prof. Dr. unvanındakilere göre mobbing’e maruz kalma riskinin daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mobbing, Akademisyenler, Sosyal Psikoloji, Çalışma Psikolojisi, Örgütsel Davranış

MOBBING IN ACADEMY: AN INVESTIGATION AT ADIM UNIVERSITIES

Öz

This study was carried out to analyze mobbing at 10 state universities included in the ADIM Universities Consortium, and to present the mobbing behaviors experienced by the academicians. In line with this purpose, 400 academicians were interviewed who work in ADIM Universities. After providing information on the historical development of mobbing, and defining the concept, those participating in mobbing were addressed. Then information on reasons behind mobbing, behaviors that can be defined as mobbing, the mobbing process, and experiences were discussed. Furthermore, the methods to define mobbing; the psychological, physical, family-related and social results of mobbing; and the methods to cope with such experiences were mentioned. Lastly, the concept of academician and their problems were approached, and information on mobbing in Turkey was given. After, the objective and method of study, universe and sample choice, data gathering tool definition, and the methods to analyze the data were mentioned. Then, the findings on the analyzed data were evaluated, and they were included in the conclusion with their comparison to the literature. According to the results of the study, 66.8% of the academicians stated that they experienced mobbing during their academic careers. Furthermore, gender, marital status, age, title, seniority, and the universities the academicians work for were determined to affect mobbing. It was concluded that the risk of exposure to mobbing is greater for female academicians compared to male academicians, while the same risk is higher for those having the title of Academic/Lecturer/Specialist compared to those having the title of Professor Doctor

Anahtar Kelimeler

Mobbing, Academicians, Social Psychology, Industrial Psychology, Organizational Behavior

Kaynakça

• Cemaloğlu, N. (2007). "The Exposure of Primary School Teachers to Bullying: An Analysis of Various Variables". Social Behavior and Personality, 35 (6), 789-802.
• Chappell, D. ve Di Martino, V. (1999). "Violence at Work". Asian-Pacific Newsletter on Occupational Health and Safety, 6 (1).
• Çobanoğlu, Ş. (2005). Mobbing: İş Yerinde Duygusal Saldırı ve Mücadele Yöntemleri. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Çögenli M. Z. ve Asunakutlu T. (2014). “Akademisyenlere Yönelik Mobbing Ölçeği Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması” Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 92-105.
• Çöl, S. Ö. (2008). "İşyerinde Psikolojik Şiddet: Hastane Çalışanları Üzerine Bir Araştırma". Çalışma ve Toplum, Ekonomi ve Hukuk Dergisi. 4, 107-134.
• Davenport, N., Schwartz, R.D. ve Elliot, G. P. (2003). Mobbing: İşyerinde Duygusal Taciz. (Çev: Osman Cem Önertoy). İstanbul: Sistem Yayıncılık. Di Pasquale, http://www.eurofound.europa.eu/eiro/2002/08/feature/de0208203f.htm Study Examines “Mobbing” at the Workplace. Erişim:25.09.2013
• Eser, O. (2009). Mobbing Kavramının Türkçe Serüveni. Önce Kalite Dergisi, Türkiye Kalite Derneği Yayınları. 127, 56-58.
• Fourth European Working Conditions Survey (2005). "Preventing Violence and Harassment in the Workplace". European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions. Erişim: 23.09.2013 www.eurofound.eu.int
• Gün, H. (2009). Çalışma Ortamında Psikolojik Taciz: İş Yeri Sendromu (Mobbing/Bullying). İstanbul: Lazer Yayınları.
• Hoel, H., Cooper, C. L. ve Faragher, B. (2001). "The Experience of Bullying in Great Britain: The İmpact of Organizational Status". European Journal of Work and Organizational Psychology, 10 (4), 443-465.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi (19. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Lewis, D. (2004). "Bullying at Work: The Impact of Shame Among University and College Lecturers". British Journal of Guidance & Counselling, 32 (3), 281-299.
• Leymann, H. (1990). "Mobbing and Psychological Terror at Workplaces". Violence and Victims, 5 (2), 119-126.
• Leymann, H. (1996). "The Content and Development of Mobbing at Work". European Journal of Work and Organizational Psychology, 5 (2), 165-184.
• Leymann.se (1997). “The Mobbing Encyclopedia”. Erişim Tarihi: 02.10.2013 www.leymann.se/English/frame.html.
• Namie, G. (2007). U.S. Workplace Bullying Survey Results. Workplace Bullying Institute. Erişim: 10.07.2013 www.workplacebullying.org
• Poussard, J. M. ve Çamuroğlu, M. İ. (2009). Psikolojik Taciz: İşyerindeki Kabus. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Salin, D. (2001). "Prevalence and Forms of Bullying Among Business Professionals: A Comparison of Two Different Strategies for Measuring Bullying". European Journal of Work and Organizational Psychology, 10 (4), 425-441.
• TDK (2013). Türk Dil Kurumu. Erişim Tarihi: 29.07.2013 www.tdk.gov.tr
• Tınaz, P. (2006). İş Yerinde Psikolojik Taciz: Mobbing. İstanbul: Beta Basın Yayın Dağıtım.
• Tutar, H. (2004). İş Yerinde Psikolojik Şiddet. Ankara: Platin Yayınları.
• Vartia, M. (1996). "The Sources of Bullying-Psychological Work Environment and Organizational Climate". European Journal of Work and Organizational Psychology, 5 (2), 203-214.
• WBI Survey (2007). U.S. Workplace Bullying Survey. Workplace Bullying Institute. p. 1 Erişim: 13.08.2013 www.workplacebullying.org
• Westhues, K. (2004). Workplace mobbing in Academe: Reports from Twenty Universities. Newyork: Edwin Mellen Press.
• YÖK (1981). 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu. www.mevzuat.gov.tr
• YÖK (2007). Türkiye’nin Yükseköğretim Stratejisi. Ankara: T.C. Yükseköğretim Kurulu.
• Zapf, D., Knorz, C. ve Kulla, M. (1996). "On the relationship Between Mobbing Factors, and job Content, Social Work Environment, and Health Outcomes". European Journal of Work and Organizational Psychology, 5 (2), 215-237.