EDEBİYAT-I CEDİDE NESLİNDE YABANCILAŞMA

Yıl 2016, Sayı: ÖS-III, 147 - 160, 10.12.2016

Adem Can

Öz

Servet-i Fünûn edebiyatı bir
neslin edebiyatıdır. Bu neslin zevkleri ve duyuş tarzı kendine özgüdür. Türk edebiyatını
yenileştirmek isteyen topluluk Batı’ya hayrandır. Millî kültüre ve toplumsal
hayata ise fazla ilgi duymaz. Batı tesiri, Servet-i Fünûncuları millî hayata
yabancılaştırmıştır. Bu grubun meydana getirdiği edebiyatı yabancılaşma
olgusunu dikkate almadan açıklamak zordur.

Bu çalışma Edebiyat-ı Cedide neslindeki yabancılaşmayı ve yabancılaşma
psikolojisinin Servet-i Fünûn edebiyatına yansımasını konu almaktadır. Edebiyat
biliminde yabancılaşma olgusunu ortaya koyan somut analizler mevcut değildir. Dolayısıyla
böyle bir çalışma için gruba mensup şair ve yazarların psikolojisini yansıtan
metinler önemlidir. Buna binaen sanatçıların bizzat ürettiği fikir yazıları,
hatıralar, mektuplar ve kurmaca metinler gibi birinci elden kaynaklar mümkün
olduğu kadar değerlendirilmeye çalışılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Edebiyat-ı Cedide nesli, Servet-i Fünûn edebiyatı, yabancılaşma

Kaynakça

• Akalın, N. (2011). Şairin eldivenleri. Ankara: Meneviş Kitapları.
• Akay, H. (1998). Servet-i Fünûn şiir estetiği (Cenab Şahabeddin’in gözüyle). İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Ali Ekrem, (1991). Ali Ekrem Bolayır’ın hatıraları. İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Ali Ekrem, (1997). Edebiyat-ı Cedîde’ye dair Ali Ekrem’den Rıza Tevfik’e bir mektup. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Alkan, E. (1997, Şubat). Tevfik Fikret’in Hugo’dan alıntısı. Varlık, 1073, 28-29.
• Ayvazoğlu, B. (1996). Yahya Kemal Eve Dönen Adam, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Baş, S. (2010, Spring). Batı’ya hayran bir neslin romanı: Servet-i Fünûn romanı. Turkish Studies, 5/2, 313-362.
• Cevizci, A. (2003). Paradigma felsefe sözlüğü (8. bs.). İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
• Ebuzziya Tevfik, (2006). Yeni Osmanlılar. İstanbul: Pegasus Yayınları.
• Freud, S. (2007). Sanat ve sanatçılar üzerine (4. bs.). İstanbul: YKY.
• Gökberk, M. (1985). Felsefe tarihi (5. bs.). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Gökçek, F. (2014). Bir tartışmanın hikâyesi dekadanlar (3. bs.). İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Gürsoy, B. A. (2001). Hüseyin Suad Yalçın ve eserleri. Ankara: Akçağ Yayınları.
• II. Abdülhamid, (2009). Padişah II. Abdülhamid’in hatıra defteri / Ulu akan mı Kızıl Sultan mı? İstanbul: Özgün Yayınevi.
• Kaplan, M. (1995). Tevfik Fikret / devir-şahsiyet-eser (4. bs.). İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Karaca, A. (1990). İsmail Safa. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Karal, E. Z. (2000). Osmanlı tarihi / Birinci Meşrutiyet ve istibdat devirleri (1876-1907) (5. bs. C. VIII). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Karataş, T. (2011). Hüseyin Sîret. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Kodaman, B. (1999). Abdülhamid devri eğitim sistemi (3. bs.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Mardin, Ş. (2012). Jön Türklerin siyasî fikirleri 1895-1908 (18. bs.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Meriç, C. (2010). Bu ülke (35. bs.), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Miyasoğlu, M. (1998). Roman düşüncesi ve Türk romanı. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Okay, O. (2005). Batılılaşma devri Türk edebiyatı (5. bs.). İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Özel, İ. (2003). Üç mesele: teknik-medeniyet-yabancılaşma (18. bs.). İstanbul: Tam İstiklal Yayıncılık Ortaklığı.
• Özgül, M. K. (2006). Osmanlı’nın hazanında gazel dökümü. Ankara: Hece Yayınları.
• Recâîzâde Mahmud Ekrem, (2011). Ta’lîm-i edebiyat. Sivas: Asitan Yayınları.
• Said Halim Paşa, (tarihsiz). Buhranlarımız. Tercüman 1001 Temel Eser.
• Soğukömeroğulları, M. (2011, Winter). Servet-i Fünûn edebiyatı gayrı millî midir? Turkish studies, 6/1, 1785-1800.
• Süreya, C. (2012). Toplu Yazılar 1-Şapkam Dolu Çiçekle ve Şiir Üzerine Yazılar (4. bs.). İstanbul: YKY.
• Taşdelen, V. (2010, Ocak). Cemil Meriç’te yabancılaşma sorunu, Hece (Cemil Meriç Özel Sayısı), 157, 87-95.
• Tevfik Fikret, (2000). Dil ve edebiyat yazıları (3. bs.). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Tokgöz, A. İ. (2012). Matbuat hatıralarım (1888-1914) (3. bs.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Uçan, H. (2009). Batı Şiiri ve Tevfik Fikret. Ankara: Hece Yayınları.
• Uşaklıgil, H. Z. (2008). Kırk yıl. İstanbul: Özgür Yayınları.
• Uşaklıgil, H. Z. (1981). Saray ve ötesi. İstanbul: İnkılap ve Aka Kitabevleri.
• Ülken, H. Z. (2001). Türkiye’de çağdaş düşünce tarihi (7. bs.). İstanbul: Ülken Yalınları.
• Yalçın, H. C. (1210). Edebiyat anıları (3. bs.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.