ALTMIŞLI YILLARDA ALTERNATİF BİR ÖRGÜTLENME: TÜRK SİNEMATEK DERNEĞİ

Yıl 2016, Cilt: 9 Sayı: 2, 191 - 214, 21.12.2016

Birgül Alıcı

Öz

Altmışlı yıllar sinemamız altın
çağını yaşarken, bu yılın ortalarından itibaren alternatif arayışlar ve
örgütlenmeler kendini göstermeye başlamıştır. Bu örgütlenmelerden biri olan
Türk Sinematek Derneği, kurulduğu 1965 yılından itibaren Yeşilçam Sineması’na
alternatif yeni bir sinema önererek çalışmalarını bu yönde sürdürmüştür. Bu
çalışmada Türk Sinematek Derneği'nin Türk Sineması'ndaki faaliyetleri ve
önemini belirlemek amaçlanmıştır. Bu doğrultuda derneğin adeta "sinema
okulu" misyonu üstlenerek günümüz yazar ve sinemacılarının yetişmesinde
büyük katkı sağladığı bulgularına erişilmiştir.

 

Anahtar Kelimeler

Sinematek, Türk Sinematek Derneği, Altmışlı Yıllar

ALTERNATIVE ORGANIZATION IN THE SIX MONTHS: TURKISH CINEMATEK ASSOCIATION

Öz

In the sixties,
while our cinematic golden age lived, from the middle of the year, alternate
quests and organizations began to manifest themselves. The Turkish Cinematheque
Association, one of these organizations, has continued to work in this
direction by proposing a new cinema alternative to the Yeşilçam Cinema since
its foundation in 1965. In this study, it was aimed to determine the activities
and importance of Turkish Cinema Association in Turkish Cinema. In this
respect, it has been found that the project has made a great contribution to
the development of today's writers and filmmakers by undertaking the mission of
"cinema school".

Anahtar Kelimeler

Cinematheque, Turkey Cinematheque Association, Sixties

Kaynakça

• Atam, Zahit (2008). Yeşilçam ve İktisadi Krizlerine Sosyolojik Bir Yaklaşım. (Hzl.) Deniz Bayrakdar. Türk Film Araştırmalarında Yeni Yönelimler 7: Sinema ve Para İçinde. 1. Baskı. İstanbul: Bağlam Yayıncılık, ss.485-535.
• Avcı, Berrin (1999). Belgesel Sinemacı Yönüyle Sabahattin Eyüboğlu. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
• Avcı, Zeynep (2006). Onat Kutlar ve Şakir Eczacıbaşı Sinematek Dönemini Anlatıyor: İstanbul Film Festivali’ne Ulaşan Yol. Turgut Çeviker (Ed.). Onat Kutlar Kitabı İçinde, Istanbul: Türsak Yayınları, ss.173-191.
• Avcı, Berrin (2006) Sabahattin Eyüboğlu ve “Anadolu Destanı”. Deniz Bayrakdar (Hzl.), Elif Akçalı (Derl.)Türk Film Araştırmalarında Yeni Yönelimler 5: Sinema ve Tarih İçinde. 1. Baskı. İstanbul: Bağlam Yayıncılık, ss.139-152.
• Baş, Hüseyin (2006). Onat İçin. Turgut Çeviker (Ed.). Onat Kutlar Kitabı İçinde, Istanbul: Türsak Yayınları, ss.168-172.
• Başgüney, Hakkı (2013). Türk Sinematek Derneği -Türkiye’de Sinema ve Politik Tartışma-. 2. Baskı. İstanbul: Libra Yayıncılık.
• Batur, Enis (2007). Enis Batur’dan Sinema Yazıları: Hurufi Gözüyle Büyü Kutusu. Âlâ Sivas (Ed.). İstanbul: Es Yayınları.
• Batur, Ayşe Lucia (2014). Toplumsal Değişimler Ekseninde Türkiye Sineması. Sinemada Bir Asır Türk Sineması’nın 100. Yılına Armağan İçinde. Ş. Abdurrahman Çelik (Ed.). Ankara: Altın Portakal Film Festivali Yayınları.
• Betton, Gerard. (1995) Sinema Tarihi: Başlangıcından 1986’ya Kadar. Şirin Tekeli (Çev.) İstanbul:İletişim Yayınları.
• Bickerton, Emile (2006). Adieu To Cahiers. NewLeft Review 42, November-December. pp.1-17. http://www.newleftreview.org.lp.hscl.ufl.edu/?page=article&view=2645 Access Date: 15.12.2014
• Biryıldız, Esra (2002). Örneklerle Türk Film Eleştirisi (1950-2002). 1. Baskı. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Çokyiğit, Coşkun (2010). Milli Sinema Mı, Milli Estetik Mi?. Abdurrahman Şen (ed.). Türk Sinemasında Yerli Arayışlar İçinde. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. ss.91.
• Dorsay, Atilla (2010). Fikirlere Adanmış Bir Hayat. Abdurrahman Şen (ed.). Türk Sinemasında Yerli Arayışlar İçinde. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Eren, Esra (2012). Sinema Kültür Mirasının Korunması ve Dijital Teknolojik Gelişmelerin Film Arşivciliğine Etkileri. Yayınlanmamış Sanatta Yeterlilik Tezi. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Esen, Şükran Kuyucak (2010). Türk Sinemasının Kilometre Taşları. 2. Baskı. İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Ilgaz, Fatma Defne (2012). Doğu Batı Ekseninde Türk Sineması’nda Kimlik Sorunu “Valiz”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü.
• İnceoğlu, Mahmut Çağrı (2001). Bir Kültür Kurumu Olarak Sinematekler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İnceoğlu, Mahmut Çağrı (2008). Modernleşme ve Türk Sineması: Tarihsel ve Toplumbilimsel Bir İnceleme. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kabil, İhsan (2010). Sinemamızda Yerli Arayışın İki Ustasının Ardından. Abdurrahman Şen (ed.). Türk Sinemasında Yerli Arayışlar İçinde. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. ss.113-117.
• Kaplan, Neşe (2004). Aile Sineması Yılları 1960’lar. İstanbul: Es Yayınları.
• Kıraç, Rıza (2010). 1950 Sonrası Türkiye’de Politik, İdeolojik ve Kültürel Değişimin Sinemaya Yansıması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü
• Kırbaş, Bilal (2010). Halit Refiğ ve Ulusal Sinema. Abdurrahman Şen (ed.). Türk Sinemasında Yerli Arayışlar İçinde. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. ss. 253-257.
• Kırel, Serpil (2005). Yeşilçam Öykü Sineması. 1. Baskı. İstanbul: Babil Yayınları.
• Kutlar, Onat (2004). Sinema Bir Şenliktir: Sinema Yazıları. 1. Baskı. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Mutlu, Dilek Kaya (2010). Türk Sineması Ne? Türk Seyircisi Kim?. Abdurrahman Şen (ed.). Türk Sinemasında Yerli Arayışlar İçinde. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.ss.421-434.
• Olcay, Sümeyya (2013). Sinema Benim En Büyük Aşkım. Yeşilay Dergisi. Eylül. Sayı:956. http://dergi.yesilay.org.tr/konu-basliklari/sinema/item/25-atilla-dorsay-sinema-benim-en-buyuk-askim/25-atilla-dorsay-sinema-benim-en-buyuk-askim.html Erişim Tarihi: 15 Aralık 2014.
• Özgüç, Agah (2014). 100 Yaşındaki Türk Sineması’nın “Altın Yıllar”ı 1960’lar. Sinemada Bir Asır Türk Sineması’nın 100. Yılına Armağan İçinde. Ş. Abdurrahman Çelik (Ed.). Ankara: Altın Portakal Film Festivali Yayınları.
• Özkan, Hilal (2001). Türkiye’de Film Arşivciliği Sorunları ve Arşivciliğin Türk Sinema ve Televizyonuna Etkileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Öztürk, Serhat (1985). Tarihsel Gelişme Hükmünü Veriyor. Ve Sinema İçinde. İstanbul: Hil Yayın, ss.15-23.
• Pösteki, Nigar (2001). Toplumsal Değişim Süreci Bir Etkileme Aracı Olarak Sinema ve 90’lar Türkiye’si Sineması. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sayman, Aydın (2006). Onat Kutlar Presente!. Turgut Çeviker (Ed.). Onat Kutlar Kitabı İçinde. Istanbul: Türsak Yayınları. ss. 212-215.
• Scognamillo, Giovanni (2006). Yalnızca Onat. Turgut Çeviker (Ed.). Onat Kutlar Kitabı İçinde, Istanbul: Türsak Yayınları. ss.196-198.
• Scognamillo, Giovanni (1998). Türk Sinema Tarihi (1896-1997). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Soner, Ahmet (2006). Onat İsyancıdır. Turgut Çeviker (Ed.). Onat Kutlar Kitabı İçinde, Istanbul: Türsak Yayınları. ss.207-211.
• Şener, Erman (1976). Sinema Seyircisinin El Kitabı. İstanbul: Koza Yayınları.
• Tanrıöver, Hülya Uğur (2011). Türkiye’de Film Endüstrisinin Konumu ve Hedefleri. İstanbul: İTO Yayınları.
• Taş, Ayşe (2001). 1960’lardan 1990’lara Türk Siyasal Sineması. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tunca, Çetin (2010). Yücel Çakmaklı İçin…Abdurrahman Şen (ed.). Türk Sinemasında Yerli Arayışlar İçinde. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Tuncer, Ömer (t.y.). "Türk Belgesel Sineması". http://www.kameraarkasi.org/belgesel/makaleler/omertuncer/turkbelgeselsinemasi.html Erişim Tarihi: 10 Aralık 2014.
• Turhan, Berk (2004). Sinema Kültür Mirasının Korunması ve Devletlerin Tutumu. Yayınlanmamış Sanatta Yeterlilik Tezi. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Uçakan, Mesut. (2010). Türk Sinemasında İdeoloji. Suat Köçer (Hzl.). 1. Baskı. İstanbul: Sepya Yayıncılık.
• Yeni Sinema (1966). Ellinci Yıla Önsöz. Yeni Sinema Dergisi. Sayı:2, Ekim-Kasım ss.4.
• Yeni Sinema (1967a). Sinematek Haberleri. Yeni Sinema Dergisi. Yıl:2, Sayı:13, Aralık, ss.31.
• Yeni Sinema (1967b). Sinematek Haberleri. Yeni Sinema Dergisi. Yıl:2, Sayı: 9, Ağustos, ss.42.
• Yalçın, Altan (1967). Sinematek Arşivinde İki Yıl. Yeni Sinema Dergisi. Yıl:2, Sayı:10-11, Eylül-Ekim, ss.6-8.
• Yeni Sinema (1968a). Haberler. Yeni Sinema Dergisi. Kasım. Yıl:3, Sayı:24. ss.3-4.
• Yeni Sinema (1968b.) Sinematek ve Üyeleri. Yeni Sinema Dergisi. Mart. Yıl:2, Sayı:16. ss.3-4.
• ---------------------------. Langlois Olayı. Yeni Sinema Dergisi. Mart. Yıl:2, Sayı:16. ss.37.
• Yeni Sinema (1968c) Sinematek Haberleri. Yeni Sinema Dergisi. Ocak. Yıl:2, Sayı:14. ss.36.
• Yılmaz, Ertan (2014). Türkiye Sineması’nda Politik Filmler Sorunu. Sinemada Bir Asır Türk Sineması’nın 100. Yılına Armağan İçinde. Ş. Abdurrahman Çelik (Ed.). Ankara: Altın Portakal Film Festivali Yayınları.