KIRSAL ALAN GELİŞİMİ AÇISINDAN KIRSAL TURİZM VE KIRSAL TURİZMİN DÜNYADAKİ DURUMU

Yıl 2017, ULUSAL ALTERNATİF TURİZM KONGRESİ ÖZEL SAYISI ÖS [IV], 61 - 78, 15.09.2017

Sait Doğan Yasin Özaslan

Öz

Kırsal
turizm kırsal alanların kalkınmasının en önemli araçlarından birisidir. Kırsal
turizm ile ilgili literatür incelendiğinde, hem kırsal alan hem de kırsal
turizm tanımlamalarında evrensel bir tanımlamanın olmadığı anlaşılmaktadır. Bununla
birlikte kırsal turizm faaliyetleri ile kırsal alanların nüfus değişimleri
arasında bir ilişki olup olmadığı da incelenen diğer bir konudur. Buradan yola
çıkarak, bu çalışmanın amacı literatürde yer alan kırsal alan ve kırsal turizm
tanımlamalarındaki farklılıkları belirleyerek, kırsal turizmin kırsal
alanlardaki nüfus değişimleri üzerindeki etkisini ortaya çıkartmaktır. Nitel
araştırma olan bu çalışmada içerik analizi yönteminden yararlanılmıştır. Türkiye’de
20000’den az nüfusa sahip yerler olarak tanımlanan kırsal alanlar, Avustralya, Danimarka,
Norveç, Hindistan, İtalya, İspanya, İsviçre, 
Avusturya, Kanada ve Yeni Zelanda gibi ülkelerde farklı olarak
tanımlanmaktadır. Aynı durumun kırsal turizm tanımlamalarında da karşımıza
çıktığı ve ülkeler arasında farklılıklar olduğu tespit edilmiştir.  Yapılan bir başka analiz sonucunda kırsal
turizm’in başarı ile uygulandığı ülkelerin kırsal nüfuslarında artış, toplam
nüfus içerisinde ki kırsal nüfus oranında ise 
% 4 (-,+) civarında bir değişim olduğu tespit edilmiştir. Diğer bir
yandan kırsal turizmin gelişmediği ülkelerde ise hükümet baskıları, savaş
durumu, sanayileşme, teknoloji ve benzeri nedenlerden dolayı kırsal nüfus
oranının azaldığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Kırsal Alan, Kırsal Turizm, Gelişim

Kaynakça

• Akça, H., Esengün, K. ve Sayılı, M. (2001). Kırsal alanların kalkındırılmasında kırsal turizmin rolü, Standart Dergisi, 40(470): 29-35, Ankara.
• Akça, H., Sayılı, M., Esengün, K. (1999). Rural development, rural tourism and environment, 1st International Symposium on Protection of Natural Environment and Ehrami Karaçam, 23-25 th September 1999, Kütahya, TURKEY.
• Akyol, C., (2012). Kırsal turizmde ev pansiyonculuğu modeli ve Karadeniz örneklemesi Artvin, International Journal of Social and Economic Sciences 2 (2): 79-83.
• Anonim 1987’den Aktaran: Esengün, K. Akça H. ve Sayılı, M. (2002). Dağlık ve ormanlık alanlarda kırsal turizm faaliyeti ve sürdürülebilir kırsal kalkınma, I. Ulusal Ormancılık kooperatifleri Sempozyumu, 22-23 Mart, Kastamonu.
• Aydın, O., (2012). AB’de kırsal turizmde ilk 5 ülke ve Türkiye’de kırsal turizm, KMÜ Sosyal ve Ekonomi̇k Araştırmalar Dergi̇si 14 (23), ISSN: 1309-9132.
• Beeton, S., (2005). Film ınduced tourism, London: Channel View Publications.
• Cabrini, L.,(2004). Rural tourism in europe, european congress on rural tourism, 2-3 October 2003, Jaen, Spain.
• Cai, L. A. & Li, M. (2009). Distance-segmented rural tourists. Journal of Travel & Tourism Marketing, (26). (Available online at: http://www.tandfonline.com/loi/wttm20) Retrieved on August 07, 2016.
• Can, M., & Esengün, K. (2007). Avrupa birliği kırsal kalkınma programlarının Türkiye’nin kırsal kalkınması açısından incelenmesi: SAPARD ve IPARD Örneği, GOÜ. Ziraat Fakültesi Dergisi, 24 (2), s.43-56
• Chanchani, A., (2006). EQUATIONS, originally drafted for her masters degree at Lancaster University, UK (04-05), and currently modified for circulation at the ‘National Workshop on Endogenous Tourism Project – RuralTourism’ organised by UNDP/ Ministry of Tourism at Delhi, 6-7 June.
• Çetiner, E. (1998). Turizmde bölgesel kalkınma, verimlilik ve kaynakların etkin kullanımı. 1. Turizm Şurası, Turizm Bakanlığı, Ankara
• Davidson, R.,(1992). Tourism in Europe, Pitman, Paris.
• Dettori, D. G., Paba, A. & Pulina, M. (2004). European rural tourism: Agrotouristic firms in Sardinia and their life cycle. Working Papers. Centro Ricerche Ecomiche Nord Sud, Universita di Sassari, Sardinia, ITALY. (3), CUEC. [Available online at: http://ideas.repec.org/p/cns/cnscwp/200403.html] Retrieved on June 17, 2016.
• Doğan, S. (2007). Turizmin bölgesel kalkınmaya sağladığı katkılar ve Göller Bölgesi uygulaması, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• DPT (1982), Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, [Çevrim-içi: www.dpt.gov.tr/DocObjects/Download/5502/YP-1982.pdf‎] Erişim Tarihi: 10.04.2016.
• Duran, C., (2012). Türkiye de dağlık alanların kırsal turizm açısından önemi, KMÜ Sosyal ve Ekonomi̇k Araştirmalar Dergi̇si 14 (22).
• Dünya Turizm Örgütü (2016). UNWTO Tourism highlights, [Available online at: http://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284418145] Retrieved on Nowember 09, 2016.
• EC (1999). Towards quality rural tourism. brussels: enterprise directorate general tourism unit. [Available onlineat:http://ec.europa.eu/enterprise/sectors/tourism/files/studies/towards_quality_tourism_rural_urban_coastal/iqm_coastal _en.pdf] Retrieved on July 10, 2016.
• Egbali, N., & Nosrat A. B. (2011). Effects of positive and negative rural tourism (Case study: Rural Semnan Province). Journal of Geography and Regional Planning, 4.2, 63.
• Erdoğan, S. (2002). Kırsal kalkınmada kırsal turizmin rolü. Türk İdare Dergisi. [Çevrim-içi: www.tid.gov.tr/Makaleler/SERDOG.DOC] Erişim Tarihi: 10.06.2016.
• Eren, R. ve Aypek, N. (2012). Kırsal turizm bölgesinde yerel halkın turizmin gelişimine karşı tutumları: Cumalıkızık köyü örneği. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 2(2).
• Giannakis, E. (2014). The role of rural tourism on the development of rural areas: The case of Cyprus. Romanian Journal of Regional Science, 8(1), 38-53.
• Gökçe, O. (2006). İçerik analizi: kuramsal ve pratik bilgiler. Ankara: Siyasal Kitabevi
• Gössling, S., & Schulz, U. (2005). Tourism-related migration in Zanzibar, Tanzania. Tourism Geographies, 7(1), 43-62.
• Gürer, N. (2003). Kırsal geleneksel konut dokusunun turizm balgamında değerlendirilmesi: Cumalıkızık örneği. Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• IPARD2, (2014). Avrupa Birliği Katılım Öncesi Yardım Aracı Kırsal Kalkınma Programı 2014-2020, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, [Çevrim-içi:http://www.tkdk.gov.tr/Dokuman/ipard-ii-turkce-85], Erişim Tarihi: 10.02.2017.
• Kesici, M., (2012). Kırsal turizme olan talepte yöresel yiyecek ve içecek kültürünün rolü, KMÜ Sosyal ve Ekonomi̇k Araştırmalar Dergi̇si ,14 (23): 33-37.
• Kiper, T. (2006). Safranbolu Yörük köyü peyzaj potansiyelinin kırsal turizm açısından değerlendirilmesi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara.
• Kivela, J., Crotts, J. C. (2005) Gastronomy tourism: a meaningful travel market segment, Journal of Culinary Science & Technology, Vol. 4(2/3).
• Küçükaltan D., (1997). Trakya ekonomisi için bir bölgesel kalkınma modeli: kırsal turizm. 7. Ulusal Bölge Bilimi Bölge Planlama Kongresi, 1. Kitap, İzmir 20-22 Ekim, Pro-Ofset Matbaacılık, İzmir, s. 212.
• Lang 1994’ten aktaran: Chanchani, A., (2006). EQUATIONS, originally drafted for her Masters degree at Lancaster University, UK (04-05), and currently modified for circulation at the National Workshop on Endogenous Tourism Project – Rural Tourism, organised by UNDP/ Ministry of Tourism at Delhi, 6-7 June.
• Martab (2012). Marmaris Turizm Birliği Köyleri kırsal turizm envanteri projesi, Pazar Analizi Raporu, Marmaris.
• Meksika Büyükelçiliği (2013). Meksika ülke raporu. [Çevrim-içi: https://www.ekonomi.gov.tr/portal/content/conn/UCM/uuid/dDocName:EK-021563;jsessionid=BxfYgzblrbZ-kis0B9CpOY_FPHTOFgkskDUzF3iVXTr3alqen1vx!1150543120] Ekim, Erişim Tarihi: 12.11.2016
• Nair, V., Munikrishnan, U. T., Rajaratnam, S. D., & King N. (2015). Redefining rural tourism in malaysia: a conceptual perspective, Asia Pacific Journal of Tourism Research, 20:3, 314-337.
• OECD, (1994). Les strategies du tourisme et développement rural. Paris. [Available online at: www.oecd.org/dataoecd/30/48/2755188.pdf‎] Retrieved on July 10, 2014.
• OECD (1998), Agricultural policy reform and the rural economy in OECD countries, OECD, Paris
• Olhan, E., (2011) Türkiye’de kırsal istihdamın yapısı, FAO Türkiye temsilciliği, [Çevrim-içi: http://www.undp.org.tr/povRedDocuments/YEM_Kirsal%20Istihdam.pdf] Erişim Tarihi: 16.05.2016
• Özkan, E. (2007). Türkiye’de kırsal kalkınma politikaları ve kırsal turizm, Ankara Üniversitesi Sosyal Bölümler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Petras, J., (2002). Brezilya topraksız köylü hareketi (MST), Kırdan şehire yerelden genele, 4. Sayı. Ağustos, [Çevrim-içi: http://www.barikat-lar.de/barikat/4/mst.htm] Erişim Tarihi: 12.05.2016.
• Pizam, A. (1982). Tourism manpower: the state of the art. Journal of Travel research, 21(2), 5-9.
• Rural Developments (1997). Avrupa Komisyonu, Tarım Genel Müdürlüğü, Brüksel [Çevrim-içi: http://www.zmo.org.tr/resimler/ekler/e406957d45fcb6c_ek.pdf?tipi=14] Erişim Tarihi: 20.05.2016.
• Sharpley, R. ve Sharpley, J., (1997). Rural tourism, An Introduction. International Thomson Business Press, London.
• Smith, M. (1989). Behind the glitter: the ımpact of tourism on rural women in the southeast. Southeast Women’s Employment Coalition. Lexington, KY.
• Soykan, F.,(1999). Kırsal turizm ve Avrupa’da kazanılan deneyim, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, Yıl: 11, Eylül-Aralık.
• Soykan, F.,(2000). Kırsal turizm ve Avrupa’da kazanılan deneyim, Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, Yıl:11, Mart-Haziran.
• Soykan, F. (2001). Kırsal kalkınma-kırsal turizm ilişkisi ve Avrupa’dan iki örnek: Basilicata/İtalya ve Sitia/Yunanistan. Kırsal Çevre Yıllığı, Ankara: Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği Yayını, 13-36.
• Soykan, F., (2006). Avrupa’da kırsal turizme bakış açısı ve kazanılan deneyim, II. Balıkesir Ulusal Turizm Kongresi, Bildiriler Kitabı, 20-22 Nisan, Balıkesir.
• Stefan, M. (2006). Population development in rural Switzerland: Do sectors matter? EconPapers, Working Paper
• Series No. 4: 30710. [Available online at:http://econpapers.repec.org/paper/agsartawp/], Retrieved on February 10, 2017.
• Şerefoğlu, C. (2009). Kalkınmada kırsal turizmin rolü- 2007-2013 Yılları Arasında Ülkemizde Uygulanacak Olan Ipard Kırsal Kalkınma Programındaki Yeri, Önemi ve Beklenen Gelişmeler. Tarım Ve Köyişleri Bakanlığı Dış Ilişkiler Ve Avrupa Birliği Koordinasyon Dairesi Başkanlığı. Uzmanlık Tezi. Ankara
• Tagliabue, J.,(1998). Preserving a heritage via Bedand Barns: European Governments Subsidize Agri tourism, New York Times (Late New York Edition), 13 August, USA.
• Tchetchik, A., Fleischer, A. & Finkelshtain, İ. (2006). Rural tourism: development, public ıntervention and lessons from the Israeli experience, [online] Discussion Paper No. 12.06. [Available online at: http://departments.agri.huji.ac.il/economics/en/publications/discussion_papers/2006/index.htm> Retrieved on August 20, 2016.
• Tchetchik, A., Fleischer, A. & Finkelshtain, İ. (2008). Differentiation and synergies in rural tourism: Estimation and simulation of the Israeli market. American Journal of Agricultural Economics, (90). [Available online at: http://ajae.oxfordjournals.org/content/90/2/553.full.pdf+html] Retrieved on August 21.2016.
• The World Bank, (2016a) Rural population, [Available online at: http://data.worldbank.org/indicator/SP.RUR.TOTL?end=2015&start=1980] Retrieved on Nowember 09, 2016.
• The World Bank, (2016b). Rural population, (% of total population) [Available online at: http://data.worldbank.org/indicator/SP.RUR.TOTL.ZS?end=2015&start=1980] Retrieved on Nowember 09, 2016.
• The World Bank, (2016c). Agriculture & Rural Development, [Available online at: http://data.worldbank.org/topic/agriculture-and-rural-development#tp_wdi] Retrieved on Nowember 09, 2016.
• Torun, E. (2013). Kırsal turizmin bölge insanına katkıları. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2013(1), 31-37.
• Ulusal Teknik Ekip, (2011). Herkes için insana yakışır iş: Ulusal gençlik istihdam programı ve Antalya pilot bölge uygulaması, Birleşmiş milletler ortak programı, Türkiye İş Kurumu. [Çevrim-içi: http://www.ilo.org/public/turkish/region/eurpro/ankara/areas/uep15kasim2011son.pdf] Erişim Tarihi: 22.08.2016.
• Wilen, J., Stewart, M., & D. Layton. (2000). Economic analysis of the galapagos marine reserve resources management plan, Report for the Inter-American Development Bank.
• Williams, A.,Shaw, G. (1996). Tourism, leisure, nature protection and agri-tourism: principes, Partnerships and Practice. Exeter. [Available online at: http://books.google.com.tr/books/about/Tourism_Leisure_Nature_Protection_and_Ag.html?id=rhhwHAAACAAJ&redir_esc=y] Retrieved on August 21, 2016.
• Wilson, S., Fesenmaier, D.R., Fesenmaier, J., & Van Es, J.C. (2001). Factors for success in rural tourism development. Journal of Travel Research. 40. [Available online at: http://jtr.sagepub.com/content/40/2/132.full.pdf+html] Retrieved on May 11, 2016.
• Zaman, M., Bulut, İ. (2003). Doğu Karadeniz kıyı kesiminde kırsal yerleşmelerin dağılımında coğrafi faktörlerin etkisi, Doğu Karadeniz Bölgesinde Kırsal Alanda Ulaşım Yerleşim Sorunları ve Çözümleri Sempozyumu, Trabzon, 216- 231. 2. Ulusal Kırsal Turizm Sempozyumu (2012). Sonuç bildirgesi, 20-22 Eylül, Aksaray. [Çevrim-içi: http://www.kirsalturizm.gen.tr/sonuc-bildirgesi/Detay/29092011145538] Erişim Tarihi: 20.05.2016.