ERZİNCAN İLİNİN TOPOGRAFİK ANALİZİ VE İDARİ SINIRLAR İLİŞKİSİ, BAZI SORUNLAR

Yıl 2018, Cilt: 11 Sayı: 1, 283 - 304, 15.06.2018

Vedat Karadeniz , Mustafa Samet Altınbilek

Öz

Türkiye’de
idari taksimata göre en büyük idari birim illerdir. Bu illerden biri de Doğu
Anadolu Bölgesi’nin Yukarı Fırat Bölümü’nde 39° 02'-40° 05' kuzey enlemleri ile
38° 16'- 40° 45' doğu boylamları arasında yer alan Erzincan ilidir. İlin
yüzölçümü 11903 km² kadardır. Yüzölçümü bakımından ülkemizin 24.
büyük ili olan Erzincan, Doğu Anadolu Bölgesi’nde de Erzurum, Van ve
Malatya’dan sonra 4. büyük il durumundadır. 
Erzincan ili, İl toprakları doğudan Erzurum, batıdan Sivas, güneyden
Tunceli, güneydoğudan Bingöl, güneybatıdan Elazığ ve Malatya, kuzeyden
Gümüşhane ve Bayburt, kuzeybatıdan ise Giresun illeri ile çevrilidir.

Mülki
idari bölünüşe göre Erzincan, 1 merkez ilçe ve 8 taşra ilçesinden oluşmaktadır.
İl genelinde 528 köy yönetsel alanı ve 24 kentsel yönetsel alan (1 merkez ilçe,
8 ilçe merkezi ve 15 beldeler olmak üzere) bulunmaktadır. Bu yerleşmelerde 2015
yılı itibariyle 222.918 kişi yaşamakta olup, nüfus bakımından 81 il arasında
70. sırada yer almaktadır.

Coğrafi
mekânın birer parçası olan idari alanların bölünüşünün coğrafi koşullara ve
sosyo-ekonomik yapıya uygun olması yapılacak hizmetleri kolaylaştırıcı yönde
etkilemektedir. Bu özelliklerin dikkate alınmadığı durumlarda ise başta idari,
ulaşım, ticari ilişkiler ve hizmetler sektörü olmak üzere ekonomik ve sosyal
açıdan yerleşmeler ile bağlı oldukları idari birimler arasında birtakım
sorunlar yaşanmaktadır. Bu nedenle ülkemizdeki idari birimlerin ayrıntılı
olarak incelenmesi, söz konusu olumsuzlukların ortadan kaldırılmasında yardımcı
olacaktır. Bu çalışmada, Erzincan ilinin idari yapısı irdelenerek fiziki ve
sosyo-ekonomik koşullardan kaynaklanan problemler ortaya konulmuş ve yapılması
gerekenler üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Erzincan, idari coğrafya, idari bölünüş, kırsal ve kentsel idari alan

Kaynakça

• Akkan, E., 1964, Erzincan Ovası ve Çevresinin Jeomorfolojisi. Ankara Üniversitesi DTCF Yayınları Sayı:153, Ankara. Akpınar, E., 2001, Kalkınma Yolunda İki İlçe-Kelkit ve Köse. Köse ve Kelkit Kaymakamlığı Yayınları, İstanbul. Akpınar, E., 2007, Şiran İlçesinin Coğrafyası. Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara. Altınbilek, M. S., 1997, Planlama Sorunları Açısından Erzincan Şehir Coğrafyası. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Erzurum. Aydın, D., 1998, Erzurum Beylerbeyliği ve Teşkilatı Kuruluş ve Genişleme Devri (1535-1566). Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara. Başıbüyük, A., 2006, Demiryoluna Bağlı Olarak Kurulan Bir İlçe Merkezi: İliç (Erzincan). Doğu Coğrafya Dergisi, 11(15), s.251-274. Bilgin, T., 1972, Munzur Dağları Doğu Kısmının Glasiyal ve Periglasiyal Morfolojisi. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Yayınları, No:69, İstanbul. Darkot, B., 1961, Türkiye’nin İdari Coğrafyası Üzerine Düşünceler. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi, 6(2), s.35-46. Darkot, B., ve diğ., 1980, Modern Büyük Atlas. Arkın Kitabevi, İstanbul. Dinçer, B., ve Özaslan, M., 2004, İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması. Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü, Ankara. Doğanay, H., Özdemir, Ü., ve Şahin, İ. F., 2011, Genel Beşeri ve Ekonomik Coğrafya. Pegem Akademi Yayınları, 3. Baskı, Ankara. Doğanay, H., ve Orhan, F., 2016, Türkiye Beşeri Coğrafyası (Genişletilmiş ve Güncellenmiş 5. Baskı). Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara. DPT., 2013, İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (SEGE-2011). Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü, Ankara. Elibüyük, M., ve Yılmaz, E., 2010, Türkiye’nin Coğrafi Bölge ve Bölümlerine Göre Yükselti Basamakları ve Eğim Grupları, Coğrafi Bilimler Dergisi, 8(1), s.27-55. Erinç S., 1953, Doğu Anadolu Coğrafyası. İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul Üniversitesi Yayınları No:572, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Enstitüsü Yayınları, No:15, İstanbul. Gençoğlu, M., 2011, 1864 ve 1871 Vilâyet Nizamnamelerine Göre Osmanlı Taşra İdaresinde Yeniden Yapılanma. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(1), s.29-50. Göney, S., 1995, Şehir Coğrafyası. İstanbul Üniversitesi Yayın No:3908, Edebiyat Fakültesi Yayın No:2274, Coğrafya Bölümü Yayın No:91, İstanbul. Gül, A., 2013, Erzincan Kazasının Yerleşme Özellikleri (XVI-XX Yüzyıllar Arası). Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), s.57-94. Gül, A., ve Başıbüyük, A., 2011 Bir Tarihi Coğrafya İncelemesi (Osmanlı’dan Cumhuriyete Erzincan Kazası). Salkımsöğüt Yayınevi, Erzurum. Hayli S., 1995, Erzincan Ovası’nın Beşeri ve İktisadi Coğrafyası. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Basılmamış Doktora Tezi), Elazığ. Hayli, S., 2002, Erzincan Ovasında Genel Arazi Kullanımı. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12( 1), s.1-24. İnbaşı, M., 2009, Erzincan Kazası (1642 Tarihli Avarız Defterine Göre). Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 41, s.189-214. Karagel, H., 2010, Tarihsel Süreç İçerisinde Doğu Anadolu Bölgesindeki Mülki Yönetim Alanlarının İdari Coğrafya Analizi. Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları; 6(1), s.41-62. Karagel, H., 2011, Türkiye’de Mülki İdare Alanlarının Belirlenmesi ve Sorunları Üzerine. E-Journal of New World Sciences Academy, 6(1), s.57-69. Kaya, F., 2015, Hakkari İlinin İdari Coğrafya Analizi. International Journal of Social Science, 41, s.79-99. Keskin, E. N., 2007, Cumhuriyet Döneminde Toprağa Dayalı Örgütlenme: İl Yönetı̇mı̇ Sı̇stemı̇nı̇n Kuruluşu. Memleket Siyaset Yönetim Dergisi, 2(5), s.119-174. Koday, Z., ve Erhan, K., 2008, Erzurum İlinin İdari Coğrafya Analizi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(41), s.231-248. Miroğlu, İ., 1990, Kemah Sancağı ve Erzincan Kazası (1520-1566). Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara. Özçağlar, A., 1996, Türkiye’nin İdari Coğrafyası Bakımından Köy, Bucak, İlçe, İl ve Belde Kavramları Üzerine Düşünceler. Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi Coğrafya Araştırmaları Dergisi, 12, s.7-24. Özçağlar, A., 2005, Türkiye’de Mülki İdare Bölümlerinin İdari Coğrafya Analizi. Coğrafi Bilimler Dergisi, 3(1), s.1-25. Özçağlar, A., 2015, Yönetsel Coğrafya. Nika Yayınevi, Ankara. Resmi Gazete., 2004, 5272 Saylı Belediye Kanunu. Ankara. Şahin, İ. F., 1997, Refahiye’nin Coğrafi Etüdü. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Erzurum. Şahin, İ. F., 2009, Erzincan İli’nin Turizm Potansiyeli ve İldeki Ekoturizm Uygulamaları. Doğu Coğrafya Dergisi, 14(22), s.69-88. Yazıcı, H., 1991, Tercan Ovasının Coğrafi Etüdü. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Basılmamış Doktora Tezi), Erzurum. Yazıcı, H., Akpınar, E., ve Şahin, İ. F., 2005, Doğu Anadolu Bölgesi’nde Hızla Nüfus Kaybeden Tipik Bir İlçe Merkezi: Pülümür. Doğu Coğrafya Dergisi, 10(13), s.7-30. Yazıcı, H., Koca, N., ve Koca, M. K., 2010, Coğrafi Faktörlerin Mülki Yapılanma Üzerindeki Etkilerine Bir Örnek: Afyonkarahisar İli. Amme İdaresi Dergisi, 43, s.109-124. Yürüdür, E., ve Başıbüyük, A., 2002, Orta Kelkit Yöresinde İdari Yapılanmadan Kaynaklanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), s.83-97.