İLKOKULLARDA GÖREV YAPAN ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTSEL SAĞLIK ALGILARININ İNCELENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 12 Sayı: 2, 273 - 290, 31.12.2019

Mehmet Ali Yarım , Mehmet Korkmaz

Öz

Bu çalışmada
öğretmenlerin algılarına dayalı olarak Erzurum’daki ilkokulların örgütsel
sağlığı incelenmiştir. Bir başka ifadeyle Erzurum’daki ilkokulların örgüt
sağlığına etki eden faktörler ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Tarama
modelinde yapılan bu çalışmanın evrenini, 2017–2018 eğitim öğretim yılında
Erzurum’un merkez ilçelerindeki (Palandöken, Yakutiye, Aziziye) ilkokullarda
görev yapmakta olan öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırmanın
örnekleminde, basit tesadüfî örnekleme yöntemi ile seçilen 15 ilkokuldan 302
öğretmen yer almaktadır. Çalışmada Hoy (1991) tarafından
geliştirilen örgütsel sağlık ölçeği kullanılmıştır. Çalışmada okulların örgüt sağlığına müdürün etkisinin,
öğretmen bağlılığının, okullardaki kaynak ve materyal zenginliğinin ve akademik
önemin olumlu yönde etkisi olduğu, çevre etkisinin herhangi bir katkısının
olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca medeni durum, mesleki kıdem ve okul türü
değişkenleri açısından öğretmenlerin örgütsel sağlık algılarının farklılaştığı
sonuçlarına ulaşılmıştır. Araştırmada elde edilen sonuçlara göre okulların
örgüt sağlığına etki eden faktörlerden müdür etkisi
arttıkça, okullarda öğretmen etkisi, kaynak desteği ve akademik önem de
artmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Okul sağlığı, Örgütsel sağlık

Kaynakça

• AKBABA, S., A. (1997). Ortaöğretim Okullarının Örgüt Sağlığı. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• AKBABA, S., A. (2001). Örgüt Sağlığı. Nobel Yayınları. Ankara
• ARDIÇ, K., POLATCI, S. (2007). İşgören Refahı Ve Örgütsel Etkinlik Kavramlarına Bütüncül Bir Bakış: Örgüt Sağlığı. Atatürk Üniversitesi İibf Dergisi, C.21, S.1.
• AYDUĞ, D. (2014). İlkokulların Örgüt Sağlığı İle Öğretmenlerin Örgütsel Güven Düzeyleri Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Eskişehir.
• AYTAÇ, S. (2003). Çalışma Psikolojisi Alanında Yeni Bir Yaklaşım: Örgütsel Sağlık. Endüstri İlişkileri Ve İnsan Kaynakları Dergisi, C:5, S:2.
• BOYACI A. VE ÖZ, Y. (2017). Örgütsel Sağlık. Özdemir S. Ve Cemaloğlu N. (Ed.), Örgütsel Davranış ve Yönetim. (S. 449). Ankara.
• BÖKE, K. (2009). Örnekleme. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Ed: Böke, K. İstanbul: Alfa Yayınları.
• CEMALOĞLU, N. (2007). Okul yöneticilerinin liderlik stillerinin örgüt sağlığı üzerindeki etkisi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11 (2), 165-194.
• ÇAKIR, L. (2002), İlköğretim Okullarının Organizasyon Sağlığı Açısından Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• ÇOBAN, N. (2007). İlköğretim Okulu Yönetici Ve Öğretmenlerinin Örgüt Sağlığına İlişkin Algıları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• DİVE, B. (2004). The Healthy Organization: A Revolutionary Approach To People And Management . United States: Kogan Page.
• DOĞAN, A., BOZKURT, S. (2008). İstanbul’da İlindeki Beş Yıldızlı Otellerin Örgütsel Sağlık Durumlarının Çalışanların Algıları İle Ölçümüne Yönelik Bir Araştırma. Yönetim Dergisi, Y:19, S:60, Haziran, 61-73.
• GÜÇLÜ N., RECEPOĞLU E., KILINÇ, A. (2014). İlköğretim Okullarının Örgütsel Sağlığı İle Öğretmenlerin İş Motivasyonları Arasındaki İlişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 29-1.
• HENDERSON, C.L., BUEHLER, A.E., STEIN, W.L., DALTON, J.E., ROBINSON, T.R. & ANFARA, V., A., JR. (2005). Organizational Health And Student Achievement İn Tennessee Middle Level Schools. National Association Of Secondary School Principals, Nassp Bulletin, Sep.2005, Vol:89, No:644, 54-75.Ss.
• HOY, W.K. TARTER C.J., & KOTTKAMP, R.B. (1991). Open School, Healthy School: Making Schools Work. Newbury Park, Ca: Corwin.
• HOY, WAYNE K. VE JOHN W. HANNUM (1997). Middle School Climate: An Empirical Assessment Of Organizational Health And Student Achievement. Educational Administration Quarterly, 33(3), Ss.2
• KORKMAZ, M. (2005). İlköğretim Okullarında Örgütsel Sağlık İle Öğrenci Başarısı Arasındaki İlişki. Kuram Ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 44, 529-548.
• KORKMAZ M. (2011). İlköğretim Okullarında Örgütsel İklim Ve Örgüt Sağlığının Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisi. Kuram Ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(1), 117-139.
• KÖSEOĞLU, M. A. VE KARAYORMUK, K. (2009). Örgüt Sağlığı Nedir? Yöneticiler Arasında Görüş Farklılığı Var Mıdır?. Atatürk Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 23 (2): 175-193
• LİCATA, J. W. & HARPER, G.W. (2001). Organizational health and robust school vision. Educational Administration Quarterly, 37 (1), 5–26.
• LYDEN, J. A. & KLINGELE, W. E. (2000). Supervising Organizational Health. Super Vision, 61(12), 3-5.
• MACİNTOSH, R., MACLEAN, D. & BURNS, H. (2007). Health İn Organization: Towards A Process-Based View. Journal Of Management Studies, 44(2), 206-221.
• MENG, F., ZHANG, J. & HUANG, Z. (2014), Perceived Organizational Health As A Mediator For Job Expectations: A Multidimansional İmtegrated Model. Public Personnel Management, 43(3), 355-370.
• MILES, M. B. (1969).Planned Change And Organizational Health: Figure And Ground. F. D. Carver, F. & Sergiovanni, T., J. (Eds.) Organizations And Human Behavior: Focus On Schools, New York, Mcgraw Hill, 375-391.
• MOHAMMADİSADR, M., SEYYEDALİ, S. & AZİZOLLAH, A. (2012). Relationship Between Managers Performance And Organizational Health. International Education Studies. 5(3), 228-234.
• ORDU, A. VE TANRIÖĞEN, A. (2013). İlköğretim Okullarında Örgütsel Yapı İle Örgüt Sağlığı Arasındaki İlişkiler. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 33/1, 93-106.
• POLATÇI, S., ARDIÇ, K. (2007). İŞGÖREN REFAHI VE ÖRGÜTSEL ETKİNLİK KAVRAMLARINA BÜTÜNCÜL BİR Bakış: Örgüt Sağlığı. Atatürk Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi Cilt: 21, Sayı: 1, 137-154.
• QUİCK, J. C., MACİK-FREY, M. & COOPER, C. L. (2007). Managerial Dimensions Of Organizational Health: The Healthy Leader At Work. Journal Of Management Studies, 44(2), 189-205, Doi: 10.1111/J.1467-6486.2007.00684.X.
• REYHANOĞLU, M. VE AKIN, Ö. (2016). Toksik Liderlik Örgütsel Sağlığı Olumsuz Yönde Tetikler Mi? İnsan Ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(3), 442-459.
• ROSEN, R., H., BERGER, L. (1991 ), The Healty Companiy: Eight Strategies To Develop People. Productivity, And Profits , New York
• SHOAF, C., A. GENALDY, KARWOWSKI, W. & HUANG, S. H. (2004).Improving Performance And Quality Of Working Life: A Model For Organizational Health Assessment İn Emerging Enterprises. Human Factors And Ergonomics İn Manufacturing, 14(1), 81-95.
• TSUİ, K. T. & YİN, C. C. (1999).School Organizational Health And Teacher Commitment: A Contingecy Study With Multi-Level Analysis. Educational Research And Evaluation, 5(3), Ss.249 268.
• TUTAR, H. (2010). İşgören Yabancılaşması ve Örgütsel Sağlık İlişkisi: Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cil:65, Sayı:1, 175-204
• VANDENBERG, R. J., PARK, K. O., DEJOY, D. M., WİLSON, M. G. & GRİFFİN-BLAKE, C. S. (2002) The Healthy Work Organization Model: Expanding The View Of İndividual Health And Well Being İn The Work Place. Historical And Current Perspectives On Stress And Health, 2, 57-115.
• YILDIRIM, C. (2006). Okul Müdürlerinin Liderlik Stillerinin Örgütsel Sağlık Üzerindeki Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• ZAHED-BABELAN, A. & MOENİKİA, M. (2010). A Study Of Simple And Multiple Relations Between Organizational Health And Faculty Trust İn Female High Schools. Procedia Social And Behavioral Sciences, 2 ,1532-1536.