TÜKETİCİ DÜŞMANLIĞININ BOYUTLARININ VE SATIN ALMA NİYETİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİN İNCELENMESİ: NİTEL BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2019, Cilt: 15 Sayı: 1, 95 - 115, 04.09.2019

Melis Erçin Yurcu Canan Eryiğit

Öz

Çalışmanın amacı eğitim düzeyi yüksek
tüketicilerin hangi ülkelere karşı düşmanlık hissettiklerinin ve bu ülkelere
yönelik düşmanlığın boyutlarının belirlenmesi ve bu hislerin tüketicilerin söz
konusu ülke ürünlerini satın alma niyeti üzerindeki etkilerinin incelenmesidir.
Tüketici düşmanlığının dinamik, çok boyutlu ve ülkelere özgü yapısından dolayı
önceki çalışmalarda uygulanan ölçümler ile kapsanamayan boyutlarının nitel yöntemlerle ortaya
çıkarılması mümkündür. Bu çerçevede 21
bireyden derinlemesine görüşme tekniğiyle toplanan veriler betimsel ve içerik
analizi yöntemiyle incelenmiştir. Türkiye’de eğitim düzeyi yüksek tüketicilerin
en fazla düşmanlık duydukları ülkelerin Amerika, Fransa, İsrail ve Rusya olduğu
tespit edilmiştir. Tüketici düşmanlığı çalışmanın örneklemi için, ekonomik,
savaş, siyasi ve sosyo-kültürel düşmanlık şeklinde ortaya çıkmaktadır.
Amerika’ya karşı siyasi düşmanlık, savaş düşmanlığı ve ekonomik düşmanlık,
Fransa’ya karşı genel düşmanlık, İsrail’e karşı savaş düşmanlığı, politik
düşmanlık ve sosyo-kültürel düşmanlık ve Rusya’ya karşı siyasi ve ekonomik
düşmanlık hissedilmektedir. Tüketici düşmanlığı satın alma niyetini olumsuz
yönde etkilemektedir. Söz konusu etkinin gücü düşmanlığın boyutlarına göre
farklılaşmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Tüketici Düşmanlığı, Ekonomik Düşmanlık, Savaş Düşmanlığı, Siyasi Düşmanlık

Kaynakça

• Akdoğan, M. Ş., Özgener, Ş., Kaplan, M. ve Coşkun, A. (2012). The effects of consumer ethnocentrism and consumer animosity on the re-purchase ıntent: the moderatıng role of consumer loyalty. Emerging Markets Journal, 2, 1-12.
• Altıntaş, M. H., Kurtulmuşoğlu, B. F., Kaufmann, R. H., Kılıç, S. ve Harcar, T. (2013). Consumer boycotts of foreign products: a metric model. The Protection of Consumer Rights in the Field of Economic Services of General Interest.15(34), 485-504.
• Amine, L. S., (2008). Country-of-origin, animosity and consumer response: Marketing implications of anti-Americanism and Francophobia. International Business Review, 17, 402–422.
• Amine, L. S., Chao, M. H. C. ve Arnold, M. J. (2005). Executive insights: exploring the practical effects of country of origin, animosity, and price-quality issues: two case studies of Taiwan and Acer in China. Journal of International Marketing, 13 (2), 114- 150.
• Ang, S.H., Jung, K., Kau, A.K., Leong, S.M., Pornpitakpan, C. ve Tan, S.J. (2004). Animosity towards economic giants: what the little guys think. Journal of Consumer Marketing, 21 (3), 190-207.
• Balıkçıoğlu, B., Koçak, A. ve Özer, A. (2007). Şiddet içermeyen bir eylem olarak dolaylı tüketici boykotlarının oluşum süreci ve türkiye için değerlendirme. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 62(3), 79-100.
• Bilkey, W. J. ve Nes, E. (1982). Country-of-origin effects on product evaluations. Journal of International Business Studies, 13(1), 89-99.
• Cai, H., Fang, X., Yang, Z. ve Song, H. (2012). Implicit consumer animosity: a primary validation. Journal of Applied Social Psychology, 42(7), 1651–1674.
• Cicic, M., Brkic, N., Husic, M. ve Agic, E. (2005). The influence of animosity, xenophilia and ethnocentric tendencies on consumers’ willingness to buy foreign products – the case of croatia. 34th European Marketing Conference, 24-27.
• Cox, T. H., Lobel, S. A., McLeod, P. L. (1991). Effects of Ethnic Group Cultural Differences on Cooperative and Competitive Behavior on a Group Task. Academy of Management Journal, 34(4).
• Creswell, J. W. (2008). Educational research planing, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research (3. Bs). New Jersey: Pearson. Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. (M. Bütün ve S. B. Demir, Çev.). Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Dmitrovic, T. Ve Vida, I. (2010). Consumer behaviour induved by product nationality: the evolution of the field and its theoretical antecedents. Transformations In Business&Economics, 1(19), 145-165.
• Edwards, R., Gut, A.M. ve Mavondo, F. (2007). Buyer animosity in business to business markets: evidence from the French nuclear tests. Industrial Marketing Management, 36(4), 483-492.
• Ettenson, R. ve Klein, J.G. (2005). The fallout from French nuclear testing in the South Pacific: a longitudinal study of consumer boycotts. International Marketing Review, 22 (2), 199-224.
• Friedman, M. (1999). A positive approach to organized consumer action: the "buycott" as alternative to the boycott. Journal of Consumer Policy, 19, 439-451.
• Hacıoğlu, G., Kurt, G., Eren, S. S. ve Çelikkan, H.(2013). Tüketicilerin düşmanlık hissi ve etnik merkezciliği ile satın alma niyeti arasındaki ilişkiler: Türk tüketicilerin fransız malı ürünlere yönelik tutumlarına dair bir araştırma. 18.Ulusal Pazarlama Kongresi, 565-585.Heljic, S. (2015). Milliyet merkezcilik ve düşmanlığın satın alma niyeti üzerindeki etkisinin kültürel benzerlik çerçevesinde incelenmesi: bosna hersek örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Hinck, W. (2004). The role of domestic animosity in consumer choice: Empirical evidence from Germany. Journal of Euro-Marketing, 14 (1/2), 87–104.
• Hong, S.ve Kang, D. K. (2006). Country-of-origin ınfluences on product evaluations: the impact of animosity and perceptions of industriousness brutality on judgments of typical and atypical products. Journal of Consumer Psychology, 16(3), 232-239.
• Kavak, B., Özkan, Ö. ve Demirsoy, C. (2004). An investigation on the country of origin effect of European Union countries with the influence of ethnocentrism. Journal of Economics and Administrative Sciences, 22 (2), 111-124.
• Kesic, T. Rajh, P. P. ve Vlasic, G. (2005). The role of nationalism in consumer ethnocentrism and the animosity in the post-war country. 34th European Marketing Conference, 24-27.Kiracı, H. (2017). Ülkeler arasındaki düşmanlıkların tüketicilere yansıması: Tüketici düşmanlığı kavramı üzerine kavramsal bir çalışma. Journal of Human Sciences, 14(2), 1711-1735.
• Kiracı, H. ve Kayabaşı, A. (2018). Tüketicilerin hissettikleri farklı düşmanlık hislerinin satın alma niyeti üzerindeki etkisi: Türk tüketicilerin Amerika düşmanlığı üzerine bir araştırma. Pamukkale Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 203-2014.
• Klein, J. G., Ettenson, R. ve Morris, D. M. (1998). The animosity model of foreign product purchase: an empirical test in the people's republic of China. Journal of Marketing, 62(1), 89-100.
• Klein, J. G. ve Ettenson, R. (1999). Consumer animosity and consumer ethnocentrism: An analysis of unique antecedents. Journal of International Consumer Marketing, 11(4), 5-24.
• Merriam, S. B. (2009). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber (S. Turan, Çev.) (3.bs). Ankara: Nobel.Mothersbaugh, D. L. (2013). Consumer behaviour: Building marketing strategy (12. Bs.). New York: McGraw-Hill Irwin.
• Mutlu, H. M., Çeviker, A. ve Çirkin, Z. (2011). Tüketici etnosentrizmi ve yabancı ürün satın alma niyeti: Türkiye ve Suriye üzerine karşılaştırmalı analiz. Sosyo Ekonomi, 7(14), 51-75.
• Nakos, G. E. ve Hajidimitriou, Y.A. (2007). The impact of national animosity on consumer purchases: the modifying factor of personal characteristics. Journal of Inernational Consumer Marketing, 19(3), 53-72.
• Nijssen, E.J. ve Douglas, S.P. (2005). Examining the animosity model in a country with a high level of foreign trade. International Journal of Research in Marketing, 21(1), 23- 38.
• Reifler, P. ve Diamantopoulos, A. (2007). Consumer animosity: a literature review and a reconsideration of its measurement. International Marketing Review, 24 (1 ), 87-119.
• Rose, M., Rose, G.M. ve Shoham, A. (2009). The impact of consumer animosity on attitudes towards foreign goods: a study of Jewish and Arab Israelis. Journal of Consumer Marketing, 26(5), 330-339.
• Russell, C. A. ve Russell, D. W. (2006). Explicit and implicit catalysts of consumer resistance: the effects of animosity, cultural salience and country-of-origin on subsequent choice. International Journal of Research in Marketing, 23(3), 321-331.
• Russell, C. A., Russell, D. W. ve Neijens, P. C. (2011). Consumption expressions of ideological resistance. European Journal of Marketing, 45(11/12), 1715-1724.
• Salsabila, I. A. ve Abdul-Talib, A. N. (2012). Globality and intentionality attribution of animosity. Journal of Islamic Marketing, 3(1), 72 – 80.Sandıkçı, Ö. ve Ekici, A. (2009). Politically motivated brand rejection. Journal of Business Research, 62, 208–217.
• Schoolar, R. D. (1965). Product bias in the central American common market. Journal of Marketing Research, 2(4), 394-397.
• Shimp, T.A., Dunn, T.H. ve Klein, J.G. (2004). Remnants of the U.S. civil war and modern consumer behavior. Psychology and Marketing, 21(2), 75-91.
• Shin, M. (2001). The animosity model of foreign product purchase revisited: Does ıt work in Korea?. Journal of Empirical Generalisations in Marketing Science, 6(1), 1-14.
• Shoham, A., Davidow, M., Klein, J. G. ve Ruvio, A. (2006). Animosity on the home front: the intifada in Israel and its impact on consumer behavior. Journal of International Marketing, 14(3), 92-114.
• Strauss, A. L. ve Corbin, J. (1990). Basics of qualitative research: Grounded theory procedures and techniques. Newbury Park, CA: Sage.
• Verlegh, P. W. J. ve Steenkamp, J. E. M. (1999). A review and meta-analysis of country-of-origin research. Journal of Economic Psychology, 20, 521-546.
• Wall, M. ve Heslop, L. (1986). Consumer attitudes toward Canadian-made versus imported products. Journal of the Academy of Marketing Science, 14, 27–36.
• Wang, W., He, H. ve Li, Y. (2013). Animosity and willingness to buy foreign products: Moderating factors in decision-making of Chinese consumers. Asia Pacific Business Review, 19(1), 32-52.
• Witkowski, T. (1998). Consumer ethnocentrism in two emerging markets: Determinants and predictive validity. Advances in Consumer Research, 25, 258-263.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (8. bs). Ankara: Seçkin.Yılmaz, M., Sütütemiz, N. ve Altunışık, R. (2013). Milli kimlik ve tüketici aşinalığının menşe ülke imajı üzerine etkilerinin incelenmesi: Bulgaristan örneği. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(20).