GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE SİYASİ LİDERLİĞİN TEORİK OLARAK GELİŞİMİ

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 2, 261 - 283, 09.10.2020

Mehmet Ali Bozduman

Öz

Bu çalışmanın amacı geçmişten günümüze siyasi liderliğin teorik olarak gelişimini araştırmaktır. İnsanlık tarihi kadar eski bir geçmişi bulunan, asırlardır üzerinde tartışılan, önemi giderek artan ve hala güncel olma özelliğini sürdüren liderlik konusu pek çok açılarla değerlendirilmiş ve her açıdan ilgi çekmiştir. Toplumlar ve organizasyonlar ekstrem, örnek teşkil eden usta liderlerin azlığı sebebiyle çeşitli problemlerle karşılaşmaktadırlar. Yaşadığımız dönemde var olan, hızlı değişim, belirsizlikler, siyasal ve finansal çalkantılar nedeniyle değişimi yönlendirecek, rehberlik yapacak ve ufuk açacak liderlere geçmiş dönemlere oranla daha fazla gereksinim duyulmaktadır. Geleceği inşa etmek ve bugünü kurtarmak için yeni, etkin ve güçlü bir lider kuşağının varlığına ve her yerde tesirini göstermesine ihtiyaç vardır. Siyasi liderliğin arka panı, siyaset kadar eskiye dayanmaktadır. Çok eski zamandan beri insan; siyasi otoriterin temel argümanlarının bir toplum yapısı içerisinde neler olduğu veya olması gerektiğini, kimin yönettiğini ve yönetmesi gerektiğini, toplumsal yapının kurallarının ve siyasetinin tespit edilmesindeki etkiyi, bazı bireylerin niçin ve nasıl kontrolü altına aldığını, tatbik ettiğini ve diğerlerinin bunu neden gerçekleştiremediğini tartışmış, sorgulamış, kurgulamaya çalışmıştır. Siyasi liderliğe yönelik gerçekleştirilen araştırmalar, siyasette gücün kaynağı ile ilintili bir şekilde, siyasi liderliğin ne tür özellikler taşıması gerektiği üzerinde yoğunlaşmış ve odaklanmıştır. Son dönemlerde hızlı bir biçimde artan şekilde, bireylerin siyasi tercihlerinde ideoloji, program ve tüzükler yerine somut siyasi ürünler şeklinde ön plana çıkan lider, vaatler ve adaylar gibi unsurların daha çok etkili olduğu dikkat çekmektedir. Bunların içerisinde özellikle de siyasi lider, insanların tercihlerini, eğilimlerini, tutumlarını etkileyen unsurların arasında daha çok öne çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Liderlik, Siyasi Liderlik, Siyasi Liderlik Tipleri

Kaynakça

• Akat, İlter. İşletme Yönetimi. İstanbul: Beta Basım Yayım, 1994.
• Akşit, Hüseyin. Yönetim ve Yöneticilik (2. Baskı b.). İstanbul: Kumsaati Yayınları, 2010.
• Arklan, Ümit. Siyasi Liderlikte Karizma Olgusu: Recep Tayyip Erdoğan Örneğinde Teorik ve Uygulamalı Bir Çalışma. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2004.
• Artan, İnci Bozkurt, Davranışlarımızdan Seçmeler (Örgütsel Yaklaşım)- Liderlik, 1999.
• Aslan, Şebnem. Geçmişten Günümüze Liderlik Kuramları. Konya: Eğitim Yayınevi, 2013.
• Bass, Bernard - Bass, Ralph Melvin. Stogdill’ s Handbook of Leadership, Theory, Research & Managerial Applications. New York: The Free Press, 1990.
• Damlapınar, Zülfikar - Balcı, Şükrü. Siyasi İletişim Sürecinde Seçimler Adaylar İmajlar. Konya: Literatürk Academia Yayınları, 2014.
• Demirtaş, Salih. Liderlik Teorileri ve Karizmatik Liderlik. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1997.
• Doğan, Mehmet. Karizmatik Liderlik Bağlamında Türk Siyasetçilerinin Değerlendirilmesi. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2014.
• Dubrin, Andrew J., Essentials of Management, 8th Edition. Ohio: South-Western Cengage Learning, 2009.
• Erçetin, Şule, Lider Sarmalında Vizyon. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2000. Erdoğan, İlhan, İşletmelerde Davranış. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Yayınları, 1991.
• Ergezer, Bahattin. Liderlik ve Özellikleri. Üçüncü Basım. Ankara: Ocak Yayınları, 1998.
• Fındıkçı, İlhami. Bir Gönül Yolculuğu Hizmetkâr Liderlik. İstanbul: Alfa, 2013. Göksu, Oğuz. Siyasi Liderlik ve R. Tayyip Erdoğan’ın Liderlik Kodları. Konya: Literatürk Akademi, 2018.
• Gül, Hasan. Karizmatik Liderlik ve Örgütsel Bağlılık İllişkisi Üzerine Bir Araştırma. Kocaeli: Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2003.
• Güney, Salih. Liderlik. 1. Baskı, İstanbul: Nobel Yayınevi, 2012.
• Heywood, Andrew. Siyasetin Temel Kavramları. Çev.: Hayrettin Özler, Birinci Basım, Ankara: Adres Yayınları, 2012.
• Hogg, Michael - Vaughan, Graham. Sosyal Psikoloji. Çev.: İbrahim Yıldız ve Aydın Gelmez, İstanbul: Ütopya Yayınevi, 2006.
• House, Robert J. “A 1976 Theory of Charismatic Leadership”, Paper Presented at the Southern Illinois University Fourth Biennial Leadership Symposium, (1976): 1-32.
• Kaya, Ali, Yönetimde İnsan İlişkilerinin Sırları, Konya: Eğitim Kitabevi Yayınları, 2006.
• Lussier, Robert N. - Achua, Christoher F., Leadership: Theory, Application and Skill Development. 4th Edition. Ohio:South-Western Cengage Learning, 2009.
• Martin, Bruce - Cashel, Christine - Wagstaff, Mark, Breunig, Mary. Outdoor Leadership. Ankara: Bıçaklar Kitabevi, 2006.
• Morrell, Kevin - Hartley, Jean. “A Model of Political Leadership.” Human Relations 59/4 (2006): 483-504.
• Murray, Kevin. Liderlik Dili, Başarılı CEO’ların İletişim Sırları. Çev.: Ümit Şensoy. Birinci Basım. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 2015.
• Okur Çakıcı, Fatma. Seçmen Tercihinin Belirmesinde Lider Faktörü: Doğu Karadeniz Örneği. Malatya: İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2014.
• Özgül, Bülent. “Türkiye Nasıl Bir Siyasi Liderlik İstiyor?”, Toplum ve Demokrasi Dergisi 9/19-20 (2015): 151-161.
• Polat, Cihat - Külter, Banu “Genç Seçmenler Gözüyle Siyasi Ürün (Siyasi Lider) Özellikleri: Ankara’daki Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Çalışma”. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 5/1 (2008): 1-31.
• Sabuncuoğlu, Zeyyat - Tüz, Melek. Örgütsel Psikoloji. Bursa: Ezgi Kitabevi, 2001.
• Sampson, Eleri. İmaj Faktörü. İstanbul: Rota Yayın, 1995.
• Şahan, Süleyman. Liderin Siyasal Kimliğinin ve İmajının Seçmenin Oy Verme Davranışındaki Rolü.: Gaziantep, Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2020.
• Tucker, Robert C. “The Theory of Charismatic Leadership”, Daedalus 97/3 (1968): 731-756.
• Ünal Erzen, Meltem. “Siyasi Lider İmajının Seçimlerde Etkisi.” İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Hakemli Dergisi 31 (2008): 65-80.
• Woods, Philips Arthur. Democratic Leadership in Education. First Published, London: Paul Chapman Publishing, 2005.
• Yalın, Bahar Eroğlu. “Siyasi Liderliği “Duygusal” Düşünmek: Siyasi Parti Liderlerinin Üniversite Gençliği Üzerindeki Duygusal Zekâ Algısı”, Karadeniz Araştırmaları 35/35 (2012): 145-179.
• Yıldırım, Ayşe Aslı. Siyasi İletişim Sürecinde Hitabet Sanatının Kullanılmasının Liderin Başarısına Etkisi: Recep Tayyip Erdoğan Örneği, Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2008.
• Yörük, Durmuş - Dündar, Süleyman - Topçu, Birol. “Türkiye'deki Belediye Başkanlarının Liderlik Tarzı ve Liderlik Tarzını Etkileyen Faktörler”, Ege Akademik Bakış Dergisi 11/1 (2011): 103-109.