GEBELİKTE İLAÇ KULLANIMINA GENEL BİR BAKIŞ

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 3, 330 - 339, 31.12.2021

Erol Akpınar

Öz

Gebelikte ilaç kullanımı hem annenin hem de fetüsün sağlığını yakından ilgilendiren önemli bir durumdur. Gebelerin %80-90’ının gebelik sürecinde en az bir ilaç kullandığı, ilaç kullanan gebelerin yaklaşık % 85’nin ilk trimesterde olduğu belirtilmektedir. Gebelerde ilaç kullanma oranı son 30-40 yılda Amerika Birleşik Devletlerinde ve diğer gelişmiş ülkelerde artmıştır. Türkiye’de yapılan çalışmalar, gebelerin en sık antidepresan, antimikrobik ve analjezik ilaçları kullandıklarını göstermektedir. Gebelik sırasında kullanılan ilaçların güvenliği ile ilgili kanıta dayalı bilimsel veriler yetersizdir. Gebelikte kullanılan ilaçların çoğu gebeler üzerinde çalışılmamış, güvenlik ve toksisite verileri ya pazarlanma sonrası gözetimden ya da geç aşamada retrospektif çalışmalardan elde edilmiştir. Ayrıca etkinlikleri ve doz verileri erkeklerde veya gebe olmayan kadınlarda yürütülen çalışmalardan tahmin edilmiştir. Gebelikte kullanılan ilaçların farmakokinetik ve farmakodinamik özelliklerini etkileyen en önemli nedenler hemen hemen tüm sistemlerin anatomisinde ve fizyolojisinde meydana gelen değişikliklerdir. Kullanılan ilaçların fetüste konjenital malformasyon oluşturma ihtimalinin en yüksek olduğu gebelik dönemi, içinde organogenezisinde olduğu 21. günden 56. güne kadar olan dönemdir. FDA, 1979 yılında yayımladığı gebelik risk kategorileri birçok konuda eleştiriler alınca bu kategorilerin yerine yeni geliştirdiği gebelik ve emzirme etiketleme kurallarını 30 Haziran 2015'te yürürlüğe koymuştur. Bu çalışmada gebelikte ilaç kullanımı, gebelikte ilaçların farmakokinetiğinde meydana gelen değişiklikler, gebelikte kritik zaman dönemleri, teratojenik ilaç maruziyeti ve FDA’ın yürürlüğe koyduğu gebelik ve emzirme etiketleme kuralları hakkında bilgiler verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Gebelik, teratojenite, ilaç

AN OVERVİEW OF DRUG USE İN PREGNANCY

Öz

Drug use during pregnancy is an important condition that closely concerns the health of both the mother and the fetus. It is stated that 80-90% of pregnant women use at least one drug during pregnancy, and approximately 85% of pregnant women who use drugs are in the first trimester.
The rate of drug use in pregnant women has increased in the United States and other developed countries in the last 30-40 years. Studies conducted in Turkey show that pregnant women use antidepressant, antimicrobial and analgesic drugs most frequently. Evidence-based scientific data on the safety of drugs used during pregnancy are insufficient. Most drugs used in pregnancy have not been studied in pregnant women, and safety and toxicity data have been obtained either from post-marketing surveillance or from late-stage retrospective studies. In addition, efficacy and dose data were estimated from studies conducted in men or non-pregnant women. The most important reasons affecting the pharmacokinetic and pharmacodynamic properties of drugs used in pregnancy are changes in the anatomy and physiology of almost all systems. The pregnancy period in which the drugs used are most likely to cause congenital malformations in the fetus is the period from the 21st to the 56th day in which they are in organogenesis. The FDA, when the pregnancy risk categories that it published in 1979 received criticism on many issues, put into effect the pregnancy and breastfeeding labeling rules it developed on June 30, 2015, replacing these categories. In this study, information about drug use during pregnancy, changes in the pharmacokinetics of drugs during pregnancy, critical time periods in pregnancy, teratogenic drug exposure and pregnancy and breastfeeding labeling rules enforced by the FDA are given.

Anahtar Kelimeler

pregnancy, teratogenicity, drug

Kaynakça

• Al-Zidan, RN. Drugs in Pregnancy: A Handbook for Pharmacists and Physicians. CRC Press. Canadiana (ebook) 2020; 20200221833 | ISBN 9781771888950
• Andrade Susan E et al. Use of Prescription Medications with A Potential for Fetal Harm Among Pregnant Women. Pharmacoepidemiology and Drug Safety 2006;15(8): 546-54.
• Andrade Susan E et al. Prescription Drug Use in Pregnancy. American Journal of Obstetrics and Gynecology 2004; 191(2): 398-407.
• Ansari J et al. Pharmacokinetics and Pharmacodynamics of Drugs Commonly Used in Pregnancy and Parturition. Anesthesia and Analgesia 2016;122(3): 786-804.
• Ayad M, Costantine MM. Epidemiology of Medications Use in Pregnancy. In Seminars in Perinatology 2015; 39 (7): 508-11.
• Aydın E ve ark. Gebelikte İlaç Teratojenitesi. Sakarya Üniversitesi Holistik Sağlık Dergisi 2019; 2(3): 55-65.
• Costantine M. Physiologic and Pharmacokinetic Changes in Pregnancy. Frontiers in Pharmacology 2014; 3(5):65.
• Dathe K, Schaefer C. The Use of Medication in Pregnancy. Deutsches Arzteblatt International 2019;116(46):783.
• Demir R, Taşpınar A. Gebelikte Akılcı İlaç Kullanımı. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi 2019;28(3):193-200.
• Feghali M et al. Pharmacokinetics of Drugs in Pregnancy. In Seminars in Perinatology 2015; 39(7): 512-19
• Glover DD et al. Prescription, over-the-Counter, and Herbal Medicine Use in A Rural, Obstetric Population. American Journal of Obstetrics and Gynecology 2003;188(4):1039-45.
• Göker A et al. Gebelikte İlaç Kullanımı Nedeni ile Başvuran Hastaların Değerlendirilmesi. Journal of Clinical Obstetrics and Gynecology 2012;22(2): 90-4.
• Hebert MF et al. Interpreting Tacrolimus Concentrations During Pregnancy and Postpartum. Transplantation 2013; 95(7): 908.
• Kaplan YC ve ark. İlaçların Gebelikte Kullanımlarına Dair Risk İletişiminde Yeni Dönem: FDA Gebelik Risk Kategorileri Değişiyor. Türk Aile Hekimliği Dergisi 2014;18(4):195-98.
• Karahalil B. Prenatal Dönemde İlaç Kullanımı ve Teratojenite Riski. Turkiye Klinikleri J Med Genet-Special Topics 2018;3(1):97-108.
• Kazma JM et al. Anatomical and Physiological Alterations of Pregnancy. Journal of Pharmacokinetics and Pharmacodynamics 2020; 47(4):271-85
• Koren G, Ornoy A. The Role of the Placenta in Drug Transport and Fetal Drug Exposure. Expert Review of Clinical Pharmacology 2018;11(4):373-85.
• Law R et al. Treatment of Heartburn and Acid Reflux Associated with Nausea and Vomiting During Pregnancy. Canadian Family Physician 2010; 56(2): 143-4.
• Lupattelli A et al. Medication Use in Pregnancy:A Cross-Sectional, Multinational Web-Based Study. BMJ Open 2014;4(2):1-14
• Mazer-Amirshahi M et al. Trends in Pregnancy Labeling and Data Quality for US-Approved Pharmaceuticals. American Journal of Obstetrics and Gynecology 2014; 211(6): 690-e1.
• McCormack SA, Best BM. Obstetric Pharmacokinetic Dosing Studies are Urgently Needed. Frontiers in Pediatrics 2014; 2:1-9.
• Miral M, Beji NK. Gebelikte İlaç Kullanımı ve Danışmanlık. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi 2017;4(2):142-8.
• Murphy MM et al. The Pregnancy-Related Decrease in Fasting Plasma Homocysteine is Not Explained by Folic Acid Supplementation, Hemodilution, or A Decrease İn Albumin in A Longitudinal Study. The American Journal of Clinical Nutrition 2002;76(3):614-19.
• Özel Ş ve ark. Analysis of Drug Use During Pregnancy in A Tertiary Women Health Hospital. Ahi Evran Med J. 2018;2(3):74-6.
• Olukman M ve ark. Gebelerde İlaç Kullanımı: Son Bir Yıllık Deneyim. Uzmanlık Sonrası Eğitim ve Güncel Gelişmeler Dergisi 2006; 3(4):255-61.
• Pilmis B et al. Antifungal Drugs During Pregnancy: An Updated Review. Journal of Antimicrobial Chemotherapy 2015;70(1):14-22.
• Richter JE. The Management of Heartburn in Pregnancy. Alimentary Pharmacology and Therapeutics 2005;22(9):749-57.
• Tracy TS et al. Temporal Changes in Drug Metabolism (CYP1A2, CYP2D6 And CYP3A Activity) During Pregnancy. American Journal of Obstetrics and Gynecology 2005; 192(2):633-9.
• Van Den Bosch AE et al. Use and Impact of Cardiac Medication During Pregnancy. Future Cardiology 2015;11(1): 89-100.