Yunanlı Şeyh’e Göre Bir, Akıl ve Nefs

Yıl 2016, Sayı: 33, 79 - 89, 07.12.2016

Mehmet Murat Karakaya

Öz

Umum felsefede Neoplatonizmin
kurucusu olarak bilinen Plotinus, tercüme hareke- tinin ilk dönemlerinde “Yunanlı
Şeyh” ismiyle tanınmaktadır. Plotinus’a ait Enneadlar’ın
tercüme hareketinin ilk dönemlerinde bütünüyle Arapça’ya çevrildiğine dair
elimizde bir veri bulunmasa da sudur
nazariyesine temel teşkil eden ve Aristo’ya nispet edilen Esûlû- ciya’nın
Kindi’nin komisyon başkanlığında Arapça’ya aktarıldığı bilinmektedir. Aristo’ya ait olmayan ancak muhtevası
itibariyle Neoplatonik unsurlar taşıyan Esûlûciya’da Plo- tinus’un görüşlerinin
büyük ölçüde yansımalarını görmek mümkündür. Abdurrahman Bedevi, Eflûtin inde’l Arab adlı
eserinde Esûlûciya’nın yanı sıra Yunanlı Şeyh’in sözlerinden oluşan, Plotinus’a ait Müteferrika Metinler ve
Sivanü’l Hikme’den Seçmeler başlığı
altında iki metne daha yer vermektedir. Bu makale bu iki metni Bir, Akıl
ve Nefs ekseninde ele almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yunanlı Şeyh, Esûlûciya, Bir, Akıl, Nefs, Sudur, Plotinus

The One, Intellect and Soul to the Greek Sage

Öz

Plotinus, known as the founder
of the Neoplatonism in general philosophy is recognized with the name of ‘Greek
Sage’ in the beginning of the translation movement.
It
is a known fact that Esulucia (Theologia) which is the bases of theory of emanation and refers to Aristotle, was translated
into Arabic under the commission presidency of Kindi although we do not have
information as to Enneadlar belonging to Plotinus was entirely
translated into Arabic at the very first stages of translation movement. It is very possible to see the reflections
of Plotinus’ ideas and thoughts in Esulucia which is not belong to
Aristotle but has neoplatonic components in terms of its content. Abdurrahman
Bedevi in his work Eflûtin inde’l Arab (Plotinus among Arabs) gives place to not only Esulucia but also Sayings of the Greek Sage
(Nusûsun Müteferrikatün li Eflûtin) and Selections From Sivanü’l Hikme (Müntehabün min Sıvanü’l Hikme) which are composed
of words of Greek Sage and belong to Plotinus. This article addresses
these two texts in terms of One, Intellect and Soul.

Anahtar Kelimeler

Greek Sage, Thelogia, One, İntellect, Soul, Emanation, Plotinus

Kaynakça

• Adamson, Peter S., The Arabic Plotinus, a Study of The Theology of Aristotle and Related Texts, Uni- versity of Notre Dame, 2000.
• Bedevi, Abdurrahman, Eflutin inde’l Arab, Mektebetü’n Nehdati’l Mısriyye, 1955. Corrigan, Kevin, Reading Plotinus, Purdue University Press, 2005.
• D’ancona, Cristina, “Pseudo Theology of Aristoteles, Chapter I, Structure and Composition”,
• Oriens, Milletlerarası Şark Tetkikleri Cemiyeti Mecmuası, 36 (2001).
• Karakaya, Mehmet Murat, Aristo’nun Esûlûciya Üzerinden Farabi’ye Etkisi, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2016.
• Plotinus, The Enneads, Translated by Stephen MacKenna Faber and Faber Limited, London, nd.
• Şenel, Cahit, “Yeni Eflatunculuk”, TDV. İslam Ansiklopedisi, Ankara: TDV Yayınları, 2013, c. 43, s. 425.