Kur’anî Perspektiften Kant Ahlakı

Yıl 2014, Sayı: 28, 37 - 52, 26.05.2014

Murat Kayacan

Öz

Ahlak
hem felsefenin hem de dinin ilgi alanındadır. Bu araştırmanın amacı, genelde
felsefe açısından değil de, daha özelde Kant felsefesinde; ahlakın kaynağını ve
yasasını istemeye (niyete) verilen değeri, buyrukların sınıflandırılışını, ayrıca
bu felsefede ahlaka bakışla faydacı ve pragmatist yaklaşım arasındaki
farklılıkları ele almaktır. Bu bağlamda hem ahlak felsefesi ile ilgilenenler
hem de teleolojik ve deontolojik unsurları içeren Kur’an açısından Kant ahlakı
değerlendirilecek ve ek olarak Kur’an ahlakı ve iyiliğin derecelerinden söz edilecektir. 

Anahtar Kelimeler

Ahlakın kaynağı, iyi isteme, ödev, kategorik buyruk, Kur’an ahlakı

Kantian Ethics from the Aspect of Quranic Perspective

Öz

Not
only philosophy but also religion is interested in ethics. The aim of this
paper is not to discuss ethics from the point of view of philosophy in general,
but as it relates to those aspects to be found in Kantian philosophy in
particular: the source and law of ethics, the value of will, the categorization
of ethical imperatives, an overview of his ethics and its
similarities/differences when compared with utilitarianism and pragmatism. In
this context, from a Quranic perspective having teleological and deontological
aspects, Kantian ethics will be interpreted and additionally Quranic ethics and
levels of goodness will be described. 

Anahtar Kelimeler

the source of ethics, good will, duty, categoric imperative, Quranic ethics

Kaynakça

• Akarsu, Bedia, Çağdaş Felsefe, İstanbul: MEB Y., 1979.
• Arslan, Ahmet, Felsefeye Giriş, 16. bs., Ankara:Adres Y., 2012.
• Aydın, Mehmet S., Din Felsefesi, 10. bs., İzmir: İzmir İlahiyat Fak. Vakfı Y., 1991.
• Aydın, Mehmet S., Tanrı-Ahlak İlişkisi, Ankara: TDV Y., 1991.
• Bircan, Hasan Hüseyin, İslam Felsefesinde Mutluluk, İstanbul: İz Y., 2001.
• Bircan, Hasan Hüseyin, “Teleolojik ve Deontolojik Açıdan ‘Li-Vechillah’ Teriminin Kur’an’ın Ahlak Değerleriyle İlişkisi”, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fak. Derg., 27:2, 2004: 65-86.
• Çağrıcı, Mustafa, İslam Düşüncesinde Ahlak, İstanbul: İFAV Y., 1989.
• Çelik, Sinan Kadir, “Kant Etiğinin Stoik Temelleri”, (Hzr.) Ercan Şen, Immanuel Kant (Muğla Üniv. Uluslararası Kant Semp. Bildirileri), Ankara: Vadi Y., 2006 : 370-377.
• Derraz, Muhammed, Kur’an Ahlakı, (çev: Emrullah Yüksel-Ünver Günay), İstanbul: İz Y., 1993.
• Fromm, Eric, Erdem ve Mutluluk, (çev: Ayda Yörükân), İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Y., 1993.
• Guyer, Paul, “Kant’ın Ödevler Sistemi”, (çev: Ali Kaftan), Cogito, 41-42, (2005): 278-337.
• Güler, İlhami, Kur’an’ın Ahlak Metafiziği, Ankara: Ankara Okulu Y., 2013.
• Heimsoeth, Heinz, Kant’ın Felsefesi, (çev: Takiyettin Mengüşloğlu), 5. bs., Ankara: Doğu Batı Y., 2012.
• İbn Âşûr, Muhammed Tahir, et-Tahrîr ve’t-Tenvîr, 30 c., Tunus: Daru Sahnun, 1997.
• Kant, Immanuel, Arı Usun Eleştirisi, (çev: Aziz Yardımlı), 2. bs., İstanbul: İdea Y., 2008.
• Kant, Immanuel, The Metaphysics of Morals, (trans. M. Gregor), New York: Cambridge University Press, 1991.
• Kant, Immanuel, Lectures on Ethics, (trans. Peter Heath), Cambridge University Press, the USA, 1997.
• Kant, Immanuel, Groundwork of the Metaphysics of Morals, (trans. Mary Gregor), 11th edit., Cambridge: Cambridge University Press, 2006.
• Kant, Immanuel, Pratik Aklın Eleştirisi, (çev: İoanna Kuçuradi, Ülker Gökberk, Füsun Akatlı), 3. bs., Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu, 1999.
• Ketenci, Taşkıner, Topuz, Metin, “Kant ve Nietzsche’de İsteme Kavramı” FLSF Dergi, 8 (2009): 1-16.
• Kılıç, Recep, Ahlakın Dinî Temeli, Ankara: TDV Y., 1996.
• Kılıç, Recep, Dini Anlamak Üzerine, İstanbul: Ötüken Y., 2004.
• Kutub, Seyyid, İslam Düşüncesi, (çev: Resul Tosun), 3 c., 3. bs., İstanbul: Dünya Y., 1991.
• Oktay, Ayşe Sıdıka, “Kant’ta Evrensel Ahlak Yasaları ve Global Etik’e Katkıları”, (Hzr.) Ercan Şen, Immanuel Kant (Muğla Üniv. Uluslararası Kant Semp. Bildirileri), Ankara: Vadi Y., 2006, 392- 400.
• Rawls, John, “Kant’ın Ahlak Felsefesinin İzleri”, (çev: Özlem Barın), Cogito, 41-42 (2005): 241-275.
• Rrenban, Monad Wild, Unforgettable Philosophy: In Early Works of Walter Benjamin, the USA, Lexington Books, 2005.
• Stroll, Avrum, “Kantçı Etik”, (çev: Mehmet Türkeri), Etik Kuramları, (Hzr. ve Derl.) Mehmet Türkeri, 2. bs., Ankara: Lotus Y., 2013.
• Yetişken, Hülya, “Kant Etiği ile İlgisi Bakımından Kuçuradi’nin Etik Görüşü “, (Hzr.) Ercan Şen, Immanuel Kant (Muğla Üniv. Uluslararası Kant Semp. Bildirileri), Ankara: Vadi Y., 2006: 384-391.
• Taberî, Muhammed bin Cerir (ö.310), Câmiu’l-Beyan an Te’vîli Âyi’l-Kur’an, 24 c., Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 2000.
• Zemahşerî, Mahmud b. Ömer, el-Keşşâf an Hakâiki Ğavamidi’t-Tenzîl ve Uyûni’l-Ekâvil fî Vucûhi’t-Te’vil, 4 c., Beyrut: Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabi, ts.