Kur’an-Toplum Diyalojisi ve Anlam(an)ın Güncelliği

Yıl 2013, Sayı: 26, 163 - 180, 15.05.2013

Mustafa Tekin

Öz

Kur’an-ı
Kerim, 23 sene gibi bir sürede nazil olmuştur. Bu nüzul sürecine bakıldığı
zaman, Kur’an âyetleri ile gündelik hayat, ihtiyaç, talep ve sosyal olaylar
arasında bazı paralelliklerin oluştuğunu görebiliriz. Bu durum bize Kur’an-ı
Kerim’in sosyal hayat ile olan kopmaz bağını ve aynı zamanda aktüalitesini
göstermektedir. Kur’an’ın evrensel olması, onun her zaman ve mekanda
aktüalitesinin sürekli olmasını gerektirmektedir. Özellikle sosyal değişmeler;
ortam, dil, âdet ve anlayışların da değişimini beraberinde getirmektedir. Bugün
1410 yıl öncesine göre kültürel, sosyal, ekonomik vb. birçok alanda ciddi
değişimleri görmek mümkündür. Temel problem; Kur’an’ın bugünün insanı için de
aktüel ve anlamlı olabilmesidir. Kur’an’ın aktüel tartışma ve problemlere cevap
olabilmesi, onun mesajlarının bugünkü tekabüliyetlerini ortaya koymak ile
bağlantılıdır. Biz bu makalede, bu sorunları tartıştıktan sonra, bu konuda
farklı yaklaşımları dile getirmekteyiz. Bu makale, özellikle bugün Kur’an’ı
yetkin bir anlamanın ancak Kur’an ile toplum arasındaki diyalojik ilişki
içerisinde gerçekleşeceğini vurgulamaktadır. Hasan Hanefi, metin-realite
ilişkisinden hareketle, realiteden metne gitmeyi önermektedir. Biz buradan
hareketle, realiteden metne sorular sorulduktan sonra, alınan (üretilen) cevapların
tekrar metin ile kontrol edilmesi gerektiğini önermekteyiz. 

Anahtar Kelimeler

Kur’an-ı Kerim, metin, realite, sosyal değişme, sosyal hayat

The Dialogue Between The Holy Koran And Society

Öz

The
Holy Koran revealed in a time period like 23 years. We looked at this time
period, we can see some parallellisms between the verses of the Holy Koran and
daily life, requirements, demands and social events. This indicates unbreaked
link between the Holy Koran and daily life; at the same time the Holy Koran’s
actuality. Its actuality can be seen in every time and location. Because it has
universal messages. Particularly social changes bring back some changes like
mediums, languages, customs in understanding of the Holy Koran. Today it is
possible to see serious changes in many areas. In this article, we want to
express different approaches to these problems. This article specifically
emphasizes that vigorous understanding of the Holy Koran can become true in a
dilogue between the Holy Koran and society. 

Anahtar Kelimeler

The Holy Koran, text, reality, social change, social life

Kaynakça

• Atay, Tayfun: Din Hayattan Çıkar-Antropolojik Denemeler, 2. baskı, İstanbul, 2009.
• Chevalier, Jean: “Din Fenomeni”, Din Fenomeni, Çev. Mehmet Aydın, Konya, Din Bilimleri Yay., 1993.
• Condon, John C.: Kelimelerin Büyülü Dünyası-Anlambilim ve İletişim, Çev. Murat Çiftkaya, 2. Baskı, İst., İnsan Yay., 1998.
• Connerton, Paul: Toplumlar Nasıl Anımsar?, Çev. Alaeddin Şenel, İst., Ayrıntı Yay., 1999.
• Çağrıcı, Mustafa: “Kur’an-Muhtevası”, İslam Ansiklopedisi, c. 26, Ankara, T.D.V. Yay., 2002.
• Davies, Merrly Wyn: İslami Antropolojinin Oluşturulması-Kendimizi ve Başkalarını Tanımak, Çev. Tayfun Doğukargın, İst., Endülüs Yay., 1991.
• Eaton, Gai: İslam ve İnsanlığın Kaderi, Çev. İhsan Durdu, İst., İnsan Yay., 1992.
• Ebu Zeyd, Nasr Hamid: Dinsel Söylemin Eleştirisi-Dinsel Metinleri Anlamada Bilimsel Bir Yön-teme Doğru, Çev. Fethi Ahmet Polat, Ankara, Kitabiyat Yay., 2002.
• El-Câbiri, M. Âbid: İslam’da Siyasal Akıl, Çev.Vecdi Akyüz, İst., Kitabevi Yay., 1997.
• Faruki, İsmail R.-Faruki, L.L.:İslam Kültür Atlası, Çev. M.Okan Kibaroğlu-Zerrin Kibaroğlu, 3. Baskı, İst., İnkılab Yay., 1999.
• Faruki, İsmail Raci: Tevhid, Çev. Dilaver Yardım, Latif Boyacı, 2. Baskı, İst., İnsan Yay., 1995.
• Fayda, Mustafa: “Cahiliye”, İslam Ansiklopedisi, c. 7, İst., T.D.V. Yay., 1993.
• Fazlur Rahman: Ana Konularıyla Kur’an, Çev. Alparslan Açıkgenç, 5. baskı, Ankara, Ankara Okulu Yay., 1999.
• Fazlur Rahman: İslam ve Çağdaşlık-Fikri Bir Geleneğin Değişimi, Çev. Alparslan Açıkgenç-M.Hayri Kırbaşoğlu, 6. Baskı, Ankara, Ankara Okulu Yay., 2010.
• Gökkır, Bilal: “Müzakere-Nüzul Dönemi Şartlarının Kur’an’ın Anlaşılmasındaki Yeri”, Kur’an Öncesi Mekke Toplumu, İstanbul, y.y., 2011.
• Görgün, Tahsin: Anlam ve Yorum-Dini Metinlerin Anlaşılması ve Yorumlanması, İst., Gelenek Yay., 2003.
• Günaltay, M. Şemsettin: İslam Öncesi Arap Tarihi, Sad. M. Mahfuz Söylemez, Ankara, Ankara Okulu Yay., 2006.
• Hanefi, Hasan: “Geleneği Yenilemek Zorundayız (Röportaj)”, Umran, Kon. Yusuf Kaplan, S. 91, İstanbul, 2002.
• Hanefi, Hasan: Gelenek ve Yenilenme, Çev. M. Emin Maşalı, Ankara, Otto Yay., 2011.
• Izutsu, Toshihiko: Kur’an’da Dini ve Ahlaki Kavramlar, Çev. Selahattin Ayaz, İst., Pınar Yay., 2010.
• İbn Al-Kalbi: Putlar Kitabı, Çev. Beyza Bilgin, İst., Pınar Yay., 2003.
• Kırca, Celal: “Bir Anlama Sorunu Olarak Kur’an Yorumlarında Rasyonalizasyon”, Tarihten Günümüze Kur’an’a Yaklaşımlar, İstanbul, 2010.
• Komisyon: Kur’an Öncesi Mekke Toplumu, İstanbul, İstanbul B.Şehir Belediyesi Yay., 2011.
• Kur’an-ı Kerim
• Mevdudi: Kur’an’a Göre Dört Terim, Çev. Osman Cilacı-İsmail Kaya, 17. Baskı, İst., Beyan Yay., 1991.
• Seyyid, Rıdvan: İslam’da Cemaatler Kavramı, Çev. Mehmet Can, İst., Endülüs Yay., 1991.
• Şatıbi: El-Muvafakat, Çev. Mehmet Erdoğan, c. 3, İst., İz Yay., 1993.
• Şimşek, M. Sait: Kur’an’ın Ana Konuları, 3. Baskı, İst., Beyan Yay., t.y.
• Tan, Zeki: “Kur’an Öncesi Arap Toplumunun Örf ve âdetlerini Bilmenin Kur’an’ı Anlamadaki Rolü: Kurban Örneği”, Kur’an Öncesi Mekke Toplumu, İstanbul, 2011.
• Watt, Montgomery: Modern Dünyada İslam Vahyi, Çev. Mehmet S. Aydın, Ankara, Hülbe Yay., 1982.