Kant’ın İntihar Üzerine Görüşlerinin Stoacı Temelleri

Yıl 2023, Sayı: 48, 29 - 51, 28.03.2023

Saniye Vatansever

https://doi.org/10.37697/eskiyeni.1227708

Öz

İntiharın ahlaka uygun ve hatta kimi zaman ahlaken iyi olduğunu kabul eden Stoacı anlayışa zıt olarak Kant intiharın hiçbir durumda ahlaka uygun olamayacağını savunur. Bu çalışmada Kant’ın intihar üzerine görüşleri derlenerek, ilk bakışta birbirine zıt görünse de Kant’ın intihar konusundaki tutumunun Stoacı temelleri olduğu gösterilecektir. Kant’ın intihar ile ilgili görüşlerinin gerekçelerinin doğru bir şekilde anlaşılabilmesi için öncelikle onun ödev ahlakına dair genel bir açıklama yapılacak, böylece ahlak teorisinden doğan yaşama ödevinin temelleri ve bu ödevin intihar ile ilgili sonuçları ortaya konacaktır. Bilindiği gibi, Kant’a göre tek bir evrensel ve zorunlu ahlak yasası olduğu halde bu yasanın üç farklı formülasyonu mevcuttur. Kant insan doğasının özelliklerini aklın a priori buyruğu olan ahlak yasasının üç formülasyonunda bize adım adım açıklar. İlk formülasyonda insanın doğanın bir parçası olması yani onun bir doğa varlığı olduğu vurgulanır. İkinci formülasyonda insanın doğanın bir parçası olduğu denli akıl varlığı olduğu ve bu sebeple de aklını kullanarak hareket edebilme kapasitesi sebebiyle haysiyet ve saygıyı hak ettiği ortaya konur. Üçüncü ve son formülasyonda da insanın sadece aklın kurallarına uyan bir varlık olmayıp aynı zamanda kural koyucu bir yönü olduğu ve bu bakımdan da kendi koyduğu kurallara tâbi olması bakımından kendi kurduğu amaçlar krallığının hem üyesi hem de yöneticisi olduğu ortaya konur. Bu çalışma ile, Kant’ın ahlak yasasının üç formülasyonunun bize Stoa felsefesinde olduğu gibi, kendi doğamızın farklı yönlerini tanımamızı ve ona göre hareket etmemizi buyurduğu savunulacaktır. Böylece Kant’ın ahlak felsefesinin temelinde yatan Stoacı anlayışa dikkat çekilerek gerek Kant’ın ahlak anlayışına gerekse intihar ile ilgili görüşlerine dair özgün bir yorum ortaya konulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Felsefe Tarihi, Kant, Stoacılık, İntihar, Yaşama Ödevi

The Stoic Foundations of Kant’s Views on Suicide

Öz

Unlike the Stoic philosophers, who think that suicide is morally permissible or even morally good under certain conditions, Kant firmly positions suicide as immoral under all conditions. By appealing to Kant’s views on suicide, this article will show that even though Kant’s attitude towards suicide initially appears to be contrary to the Stoic attitude towards it, Kant’s disapproval of suicide has Stoic foundations. In order to better grasp the justification of Kant’s views on suicide, I will first present a general introduction to Kant’s duty-based moral philosophy so that the foundations of the duty to life arising from the moral theory and the consequences of this duty on suicide will be revealed. As is well known, although there is only one universal and necessary moral law, according to Kant, there are three different formulations of it. Through these three formulations of the moral law, Kant systematically emphasizes various aspects of human nature step by step. In the first formulation, it is emphasized that human beings are part of nature, that is, we are creatures of nature. In the second formulation, Kant points out that humans are not only part of nature but also rational creatures who have dignity and deserve respect due to our capacity for rationality. In the third and final formulation, Kant argues that humans are not only beings who obey the rules of reason but also have the capacity to give laws to themselves, which in turn means that we should be regarded as both the members and rulers of the kingdom of ends we establish. In this study, I argue that just as the moral principle of stoicism, the three formulations of Kant's moral law command us to recognize different aspects of our nature and act according to it. Therefore, by pointing out the Stoic foundations of Kant’s moral philosophy, in this article, I aim to advance a novel interpretation of his moral philosophy and his account of suicide.

Anahtar Kelimeler

History of Philosophy, Kant, Stoicism, Suicide, Duty For Self-Preservation

Kaynakça

• Aurelius, Marcus. Meditations with Selected Correspondence. çev. Robin Hard. Oxford: Oxford University Press, 2011.
• Battin, Margaret Pabst. The Death Debate: Ethical Issues in Suicide. Englewood Cliffs. N. J.: Prentice Hall, 1996.
• Battin, Margaret Pabst. Ending Life. Ethics and the Way We Die. Oxford: Oxford University Press, 2005.
• Camus, Albert. Sisifos Söyleni. çev. Tahsin Yücel. İstanbul: Can Yayınları, 2008.
• Cholbi, J. Michael. “Kant and the Irrationality of Suicide”. History of Philosophy Quarterly 17/2 (2000), 159-176.
• Cholbi, Michael J. “Kant on Euthanasia and the Duty to Die: Clearing the Air”. Journal of Medical Ethics 41 (2014), 607–610. https://doi.org/10.1136/medethics-2013-101781
• Cicero, M.T. De Definibus bonorum malorum. çev. H. Rackham. Cambridge: Harvard University Press, 1971.
• Cooley, R. Dennis. “A Kantian moral duty for the soon-to-be demented to commit suicide”. American Journal of Bioethics 7 (2007): 37–44. https://doi.org/10.1080/15265160701347478
• Epictetus. The Discourses as reported by Arrian, the Manual, and Fragments. çev. W. A. Oldfather. Harvard University Press, 1956.
• Kant, Immanuel. “Kritik der Reinen Vernunft”. Kants gesammelte Schriften. ed. Preussischen Akademie der Wissenschaften, Cilt 3. Berlin: Walter de Gruyter, 1900.
• Kant, Immanuel. “Kritik der praktischen Vernunft”. Kants gesammelte Schriften. ed. Preussischen Akademie der Wissenschaften. Cilt 5. Berlin: Walter de Gruyter, 1900.
• Kant, Immanuel. “Kritik der Urteilskraft”. Kants gesammelte Schriften. ed. Preussischen Akademie der Wissenschaften. Cilt 5. Berlin: Walter de Gruyter, 1900.
• Kant, Immanuel. “Die Metaphysik der Sitten”. Kant’s gesammelte Schriften. ed. Preussischen Akademie der Wissenschaften. Cilt 6. Berlin: Walter de Gruyter, 1900.
• Kant, Immanuel. “Vorlesungen über Ethik”. Kant’s gesammelte Schriften. ed. Preussischen Akademie der Wissenschaften. Cilt 27. Berlin: Walter de Gruyter, 1900.
• Kant, Immanuel. “Die Religion innerhalb der Grenzen der blossen Vernunft”. Kant’s gesammelte Schriften. ed. Preussischen Akademie der Wissenschaften. Cilt 6. Berlin: Walter de Gruyter, 1900.
• Kuehn, Manfred. “Collins: Kant’s proto-critical position”. Kant's Lectures on Ethics: A Critical Guide. ed. L. Denis - O. Sensen, 51-67. Cambridge: Cambridge University Press, 2015.
• Long, Anthony A. - D. N. Sedley. The Hellenistic Philosophers: Volume 1 Translations of the Principal Sources with Philosophical Commentary. Cambridge: Cambridge University Press, 1987.
• Molacı, Melike. “Stoa Felsefesinde ‘Doğaya Uygun Yaşama’nın Anlamı”. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi 29 (2020), 201-19.
• Seidler, J. Michael. “Kant and the Stoics on Suicide”. Journal of the History of Ideas 44/3 (1983), 429-453.
• Seneca L. A. Ahlaki Mektuplar, Epistulae Morales. Kitap I-XX. çev. Türkan Uzel. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1999.
• Seneca. Moral and Political Essays. Cambridge: Cambridge University Press, 1995.
• Stellino, Paolo. Philosophical Perspectives on Suicide: Kant, Schopenhauer, Nietzsche, and, Wittgenstein. Cham: Palgrave Macmillan, 2020.
• Striker, Gisela. “The role of oikeiosis in Stoic ethics”. Oxford Studies in Ancient Philosophy 1 (1983). 145-67.
• Visnjic, Jack. The Invention of Duty: Stoicism as Deontology. Leiden: Brill, 2021.